BÀI 9. NHỮNG BÀI HỌC TỪ TRẢI NGHIỆM ĐAU THƯƠNG

VĂN BẢN. TÌNH YÊU VÀ THÙ HẬN

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: Em đã từng xem phim, nghe nhạc hay nghe kể về tình yêu của chàng Rô-mê-ô và nàng Giu-li-ét chưa? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp.

Giải rút gọn:

Em đã đã xem phiên bản kinh điển năm 1968 với Leonardo DiCaprio và Claire Danes.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu 1: Qua các chỉ dẫn sân khấu và lời thoại của nhân vật, em hình dung cuộc gặp gỡ giữa Rô-mê-ô và Giu-li-ét diễn ra trong không gian, thời gian như thế nào?

Giải rút gọn:

Cảnh gặp gỡ luôn phải diễn ra vào ban đêm và trong một không gian vắng vẻ chỉ có hai người họ vì dòng họ của hai người là kẻ thù truyền kiếp của nhau. 

Câu 2: Vì sao cả Rô-mê-ô và Giu-li-ét đều ái ngại về cái tên gắn với dòng họ của mình, thậm chí muốn khước từ nó?

Giải rút gọn:

- Hai dòng họ Montague và Capulet có mối thù truyền kiếp, khiến cuộc sống của họ luôn bị đe dọa. Cái tên Montague và Capulet tượng trưng cho sự thù hận, bạo lực và chia rẽ. Rô-mê-ô và Giu-li-ét không muốn bị ràng buộc bởi mối thù hận này, họ muốn được tự do yêu thương và hạnh phúc.

Câu 3: Trong các lời thoại của Rô-mê-ô và Giu-liét ở phần này, “họ” là ai?

Giải rút gọn:

“Họ” là họ hàng của 2 bên.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 1: Xác định đề tài, nêu nội dung bao quát của văn bản.

Giải rút gọn:

Đề tài: tình yêu và thù hận

Nội dung bao quát: Câu chuyện xoay quanh tình yêu cao đẹp bất chấp thù hận giữa hai dòng họ của Rô-mê-ô và Giu-li-ét. Thông qua câu chuyện tác giả ca ngợi và khẳng định vẻ đẹp của tình người, tình đời theo lý tưởng chủ nghĩa nhân văn.

Câu 2. Nêu ví dụ về lời đối thoại và lời độc thoại của nhân vật Rô-mê-ô, Giu-li-ét và cho biết việc sử dụng các lời độc thoại có tác dụng thế nào trong việc thể hiện hành động, tâm lí của nhân vật.

Giải rút gọn:

+ Trong những lời thoại của Rô-mê-ô: "Vầng dương đẹp tươi ơi..."; "Hỡi nàng tiên lộng lẫy, hãy nói nữa đi...", "Mình cứ nghe thêm nữa, hay mình nên lên tiếng nhỉ?".

+ Còn Giu-li-ét: “hãy khước từ cha chàng và từ chối dòng họ của chàng đi”, “hãy thề là yêu em đi”, …

=> Là những độc thoại mà các nhân vật nói về nhau, là "tiếng lòng" của nhân vật nên là các độc thoại nội tâm. Chứa đựng cảm xúc yêu thương chân thành, đằm thắm. Ngôn từ mượt mà cùng cách nói ví von, so sánh rất phù hợp với tâm trạng phấn chấn, rạo rực xen lẫn những bồn chồn, mong nhớ của người đang yêu.

Câu 3: Liệt kê vào bảng sau (làm vào vở) một số lời thoại thể hiện thái độ đối với người yêu và đối với thế lực ngăn cản tình yêu của Rô-mê-ô, Giu-li-ét.

Từ bảng trên, nêu một số điểm tương đồng, khác biệt giữa Rô-mê-ô, Giu-li-ét trong cách thể hiện tình yêu và cách đấu tranh khẳng định tình yêu.

Giải rút gọn:

=> Nỗi ám ảnh về hận thù giữa hai dòng họ khiến Giu-li-ét lo lắng cho tình yêu, còn Rô-mê-ô thì sẵn sàng từ bỏ dòng họ để đến với tình yêu. Cả hai đều ý thức được sự thù hận và nỗi lo chung của hai người là không được yêu nhau, không có được tình yêu của nhau. 

Câu 4: Xác định xung đột, kiểu xung đột kịch và cho biết cách thể hiện xung đột kịch trong văn bản có gì đáng lưu ý.

Giải rút gọn:

-  Xung đột, kiểu xung đột kịch: Trong toàn vở Rô-mê-ô và Giu-li-ét, xung đột cơ bản là xung đột giữa tình yêu và thù hận. 

- Cách thể hiện xung đột kịch trong văn bản: thù hận chỉ hiện ra qua suy nghĩ của các nhân vật nhưng không chi phối, điều khiển, quyết định hành động của nhân vật.

Câu 5: Phân tích một lời độc thoại của Rô-mê-ô hoặc Giu-li-ét mà theo em là đặc sắc, thú vị.

Giải rút gọn:

Lời độc thoại đầu tiên của Rô-mê-ô

- Là lời thoại dài nhất và là lời thoại độc thoại nội tâm của nhân vật. Lời thoại được viết rất trau chuốt với nhiều hình ảnh đẹp, nhiều liên tưởng độc đáo, thú vị, những so sánh bất ngờ, táo bạo. Tất cả nhằm bộc lộ tâm trạng yêu đương nồng cháy, đam mê, ngỡ như không có gì cản được của Romeo khi trèo tường đến bên dưới phòng ngủ của Juliet.

Câu 6: Chỉ ra một số biểu hiện cho thấy sự phù hợp giữa ngôn ngữ đối thoại, độc thoại của nhân vật với nội dung câu chuyện.

Giải rút gọn:

- Từ lời thoại 1 đến lời thoại 7 là độc thoại của hai nhân vật. Tác giả để hai nhân vật tự nhiên bộc lộ tình cảm của mình, qua đó thể hiện mối tình say đắm của hai người.

- Từ lời thoại 8 đến lời thoại 16 là lời đối thoại giữa hai người. Những lời đối thoại ấy vẫn là lời trực tiếp thể hiện tình cảm. 

Câu 7: Trong lời thoại của nhân vật, các từ ngữ “bức tường”, “lưỡi kiếm”, ngoài nghĩa chỉ sự vật cụ thể, còn có nghĩa nào khác hay không? Các từ ngữ đó có tác dụng gì trong việc thể hiện xung đột kịch?

Giải rút gọn:

Trong lời thoại của nhân vật, các từ ngữ “bức tường”, “lưỡi kiếm”, ngoài nghĩa chỉ sự vật cụ thể, còn có nghĩa chỉ những khó khăn, vất vả mà 2 người họ phải trải qua mới có thể đến được với nhau.

Câu 8: Nguyên nhân nào khiến cho việc khẳng định tình yêu của hai nhân vật Rô-mê-ô, Giu-li-ét trong tác phẩm của Sếch-xpia đương thời bị xem là chống lại dòng họ của mình? Em đồng tình/ không đồng tình với điều gì trong cách ứng xử của hai nhân vật này? Vì sao?

Giải rút gọn:

- Hai dòng họ Montague và Capulet có mối thù truyền kiếp, khiến cho việc hai người thuộc hai dòng họ yêu nhau là điều không thể chấp nhận. Việc Rô-mê-ô và Giu-li-ét đến bên nhau là một sự xúc phạm đối với cả hai dòng họ.

- Các thành viên trong hai dòng họ đều có lòng kiêu hãnh và sự bảo thủ cao.Họ không muốn chấp nhận một mối quan hệ có thể làm tổn hại đến danh dự của dòng họ.

- Các thành viên trong hai dòng họ lo sợ rằng việc Rô-mê-ô và Giu-li-ét đến bên nhau sẽ dẫn đến bạo lực và xung đột. Họ muốn bảo vệ con cháu của mình khỏi những nguy hiểm tiềm ẩn.

Em đồng tình với cách ứng xử của Rô-mê-ô và Giu-li-ét: Rô-mê-ô và Giu-li-ét đã dũng cảm theo đuổi tình yêu của mình bất chấp mọi rào cản. Họ là biểu tượng cho tình yêu đích thực, vượt qua mọi ràng buộc.