BÀI 10. TIẾNG VỌNG NHỮNG NGÀY QUA

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Trong tiếng Việt có những từ ngữ được cấu tạo theo mô hình: X+ thông minh (như ngôi nhà thông minh, người tiêu dùng thông minh,...). Hãy tìm thêm những từ ngữ mới được cấu tạo theo mô hình trên.

Giải rút gọn:

Những từ ngữ mới được cấu tạo theo mô hình trên:

Doanh nghiệp thông minh; Sản xuất thông minh; Dịch vụ thông minh; Bệnh viện thông minh; …

Câu 2: Tìm thêm ít nhất một mô hình cấu tạo các từ ngữ mới tương tự mô hình nêu ở bài tập 1. Liệt kê những từ ngữ mới được cấu tạo từ (các) mô hình mà em vừa tìm được.

Giải rút gọn:

Mô hình cấu tạo từ ngữ mới: N + hóa

Ví dụ:

Điện toán hóa; Tự động hóa; Công nghiệp hóa; Hiện đại hóa,..

Câu 3: Xác định nghĩa của các từ ngữ in đậm trong các trường hợp sau. Trong các trường hợp này, trường hợp nào từ ngữ được dùng theo nghĩa mới?

a1, Con cóc là cậu ông trời

Hễ ai đánh cóc thì trời đánh cho.

(Ca dao)

a2. Chúng tôi thích la cà ở những quán cóc bên hè phố.

b1, Nó trót làm sai nên bây giờ phải tìm cách chữa cháy.

b2, Lúc xảy ra hoả hoạn, đội cứu hoả đã đến kịp thời để chữa cháy.

Giải rút gọn:

Câu 4: Chỉ ra sự độc đáo trong cách kết hợp từ ở các trường hợp sau (chú ý các cụm từ/ câu được in đậm):

a. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối

Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

(Thế Lữ, Nhớ rừng)

b. Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời

(Hàn Mặc Tử, Mùa xuân chín)

c. Khách xa gặp lúc mùa xuân chín

(Hàn Mặc Tử, Mùa xuân chín)

d. Sông Ðáy chảy vào đời tôi

Như mẹ tôi gánh nặng rẽ vào ngõ sau mỗi buổi chiều đi làm về vất vả,

(Nguyễn Quang Thiều, Sông Đáy)

Giải rút gọn:

a. Sử dụng nghê thuật chuyển đổi cảm giác. Câu thơ đã mang đến cho người đọc một hình ảnh thơ mộng, bay bổng, gợi lên những cảm xúc nhẹ nhàng, thanh tao và suy tư về cuộc sống.

b. Hình ảnh so sánh độc đáo, gợi tả sự mênh mông, bát ngát của cánh đồng cỏ. Cách kết hợp từ "Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời" trong câu thơ là độc đáo, sáng tạo, tạo nên hình ảnh thơ sinh động, gợi cảm xúc và thể hiện được tâm hồn của tác giả.

c. Gợi ra hình ảnh mùa xuân rực rỡ, tràn đầy sức sống: "chín" gợi liên tưởng đến màu vàng óng ả của hoa mai, hoa đào, của nắng xuân.

d. Sông Ðáy: Dòng sông cụ thể, gắn liền với quê hương, tuổi thơ của tác giả. Chảy vào đời tôi: Hình ảnh ẩn dụ, thể hiện sự hòa quyện, gắn bó sâu sắc giữa dòng sông và cuộc đời con người.

Câu 5: Theo em, những cách kết hợp từ được đề cập đến trong bài tập 4 có phải là cách diễn đạt mới của cộng đồng không? Dựa vào đâu em kết luận như vậy?

Giải rút gọn:

Theo em, những cách kết hợp từ được đề cập đến trong bài tập 4 có phải là cách diễn đạt mới của cộng đồng. Bởi theo ngôn ngữ bình dân, chúng ta thường nói: ngắm ánh trăng dưới hồ, bãi cỏ, tuổi thơ tôi có con sông Đáy chảy,...