CHỦ ĐỀ 5. ÁNH SÁNG

BÀI 16 SỰ PHẢN XẠ ÁNH SÁNG

1. HIỆN TƯỢNG PHẢN XẠ ÁNH SÁNG

Câu 1: Nêu một số ví dụ về hiện tượng phản xạ ánh sáng mà em quan sát được trong thực tế.

Trả lời:

• Ảnh của cảnh vật trên mặt nước.

• Gương mặt phản chiếu trong gương.

• Ánh sáng của đèn pin chiếu vào một vật và hắt lại ánh sáng vào mắt ta.

• Đèn laze chiếu vào giấy trắng.

Luyện tập: Ban đêm, ta không thể đọc sách trong một căn phòng tối. Chỉ khi bật đèn lên, ta mới có thể nhìn thấy trang sách. Vì sao?

Trả lời:

• Trang sách không phải nguồn sáng è không thể nhìn thấy nó trong tối.

• Khi bật đèn, trang sách nhận được ánh sáng từ đèn và hắt vào mắt ta => trang sách trở thành vật sáng.

2. ĐỊNH LUẬT PHẢN XẠ ÁNH SÁNG

Câu 2: Từ kết quả thí nghiệm, hãy nêu nhận xét về:

a) Mặt phẳng chứa tia sáng phản xạ.

b) Mối liên hệ giữa góc phản xạ i’ và góc tới i.

Trả lời:

a) …đồng thời là mặt phẳng chứa tia sáng tới và đường pháp tuyến (đường vuông góc với mặt phẳng tại trung điểm).

b) Góc phản xạ bằng góc tới (i = i’).

Luyện tập: Vẽ các tia sáng phản xạ trong mỗi hình dưới đây.

Trả lời:

• Bước 1: Dựng đường pháp tuyến vuông góc với mặt phẳng.

• Bước 2: Đo góc tới i.

• Bước 3: Vẽ góc phản xạ i’ sao cho i’ = i.

3. PHẢN XẠ VÀ PHẢN XẠ KHUYẾCH TÁN

Câu 3: Ảnh của cảnh vật trên mặt hồ trong hai trường hợp ở Hình 16.4 khác nhau thế nào?

Trả lời:

• 16.4a: Ảnh rõ nét.

• 16.4b: Ảnh không rõ nét.

Câu 4: Nêu nhận xét về hướng của các tia sáng phản xạ trong Hình 16.5a và 16.5b. Giải thích vì sao có sự khác nhau đó?

Trả lời:

Nhận xét:

• 16.5a: song song, cùng chiều và cùng hướng với nhau.

• 16.5b: nhiều chiều, hướng khác nhau.

Vì:

• 16.5a: Các tia sáng tới chiếu đến cùng một bề mặt phẳng và nhẵn.

• 16.5b: Các tia sáng tới chiếu đến một bề mặt nhấp nhô và khác nhau ở mỗi vị trí.

Vận dụng : Một học sinh cho rằng: “Trong hiện tượng phản xạ khuếch tán, sở dĩ ta không nhìn thấy ảnh của vật là do hiện tượng này không tuân theo đúng định luật phản xạ ánh sáng”.

Theo em, nhận định đó đúng hay sai?

Trả lời:

Sai, vì:

Ánh sáng chiếu tới bề mặt không bằng phẳng khiến các tia sáng phản xạ lại theo nhiều chiều, hướng khác nhau mà mắt ta không thể thu nhận hết được.

=> Ảnh của vật không rõ nét.

BÀI TẬP

Câu 1: Hiện tượng nào dưới đây là kết quả của hiện tượng phản xạ ánh sáng?

A. Mắt nhìn thấy các vật phía sau tấm kính.

B. Mắt đặt ngoài không khí nhìn thấy con cá trong bể nước.

C. Mắt nhìn thấy bóng cây trong sân trường.

D. Mắt nhìn thấy hình ảnh bầu trời dưới hồ nước.

Trả lời:

D

Câu 2: Trong hai hình dưới đây, hãy chỉ ra đâu là sự phản xạ, đâu là sự phản xạ khuếch tán. Giải thích.

Trả lời:

Hình a là sự phản xạ khuếch tán vì:

• Ảnh không rõ nét.

• Bề mặt nước nhấp nhô, không bằng phẳng.

Hình b là sự phản xạ vì:

• Ảnh rõ nét.

• Bề mặt nước bằng phẳng.