CHỦ ĐỀ 4. ÂM THANH

BÀI 14 PHẢN XẠ ÂM

1. SỰ PHẢN XẠ ÂM

Câu 1: Tiến hành thí nghiệm Hình 14.1 và thực hiện các yêu cầu sau:

a) Học sinh B áp tai vào miệng ống nhựa 2 có nghe được tiếng nói của bạn A không?

b) Mô tả đường truyền của sóng âm trong thí nghiệm.

c) Nêu nhận xét về sự truyền sóng âm khi có vật cản và khi không có vật cản.

d) Kết quả thí nghiệm có gì khác biệt khi thay quyển sách bằng tấm xốp, tấm kính mờ, tấm thảm nhựa?

Trả lời:

a) Có 

b) 

• Khi bạn A nói: miệng -> ống nhựa 1 -> quyển sách.

• Quyển sách phản xạ lại âm thu được và truyền vào ống nhựa 2, đến tai bạn B.

c) Khi có vật cản chậm hơn khi không có 

d) Tấm xốp, tấm thảm nhựa: nhỏ hơn.

Tấm kính mờ: không thay đổi.

Câu 2: Hãy chỉ ra những vật phản xạ âm tốt và những vật phản xạ âm kém trong Hình 14.2.

Trả lời:

• Tốt: gạch men, cửa kính.

• Kém: tấm xốp, thảm len.

2. MỘT SỐ HIỆN TƯỢNG VỀ SÓNG ÂM

Câu 3: Nêu một số ví dụ về tiếng vang em nghe được trong thực tế.

Trả lời:

• Vỗ tay hoặc nói to trong một căn phòng lớn, trống trải.

• Nói to trong một hang động lớn hoặc vách đá, hẻm núi.

• Nói to xuống giếng nước.

Luyện tập: Một người phải đứng cách vách đá ít nhất bao nhiêu mét để có thể nghe được tiếng vang của mình khi hét to? Biết tốc độ truyền âm trong không khí ở điều kiện thường là 343 m/s.

Trả lời:

s = v.t = 343 . 115 ≈ 23 (m).

=> Ít nhất 23m 

Mở rộng: Vì sao bề mặt các bức tường bên trong phòng thu âm chuyên nghiệp (hình bên dưới) thường được dán các miếng xốp mềm có gai và sần sùi?

Trả lời:

• Có tác dụng cách âm, hạn chế tối đa tiếng vang, giúp phòng thu âm yên tĩnh, tránh tạp âm, tiếng ồn 

• Âm thanh phát ra từ phòng thu rất lớn nên cần ngăn chặn chúng lọt ra bên ngoài làm phiền người khác.

Câu 4: Nêu các loại tiếng ồn được minh hoạ trong Hình 14.4.

Trả lời:

• Từ phương tiện giao thông: ô tô,...

• Từ các cửa hàng: cửa hàng kinh doanh nhạc cụ,...

• Từ công trình xây dựng: máy khoan cắt bê tông,…

Câu 5: Nêu một số tác hại của tiếng ồn đối với sức khoẻ và các hoạt động thường ngày của chúng ta.

Trả lời:

• Gây giảm thính lực của con người.

• Tăng nguy cơ mắc bệnh mất ngủ, suy nhược thần kinh, khiến các bệnh về tim mạch, huyết áp,... Thêm trầm trọng.

• Giảm khả năng tập trung, giảm độ minh mẫn và khả năng làm việc

Câu 6: Hình 14.5 gợi ý một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn. 

a) Hãy phân loại các biện pháp này theo từng nhóm tương ứng.

b) Nêu thêm một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn thuộc mỗi nhóm.

Trả lời:

(1) Tác động vào nguồn âm:

• Đi nhẹ - nói khẽ.

• Sử dụng các phương tiện công cộng: xe buýt, tàu điện,...

• Đặt biển báo cấm sử dụng còi gần trường học, bệnh viện, nhà dưỡng lão,...

(2) Làm phát tán âm trên đường truyền:

• Trồng cây xanh.

• Xây tường, hàng rào xung quanh nhà ở, văn phòng,...

(3) Ngăn chặn đường truyền âm (sử dụng vật liệu cách âm):

• Sử dụng cửa kính hai lớp.

• Làm trần thạch cao.

• Sử dụng đồ nội thất bằng gỗ trong gia đình.

• Thiết kế tường bằng các vật liệu cách âm: gạch cách âm, xốp,..

BÀI TẬP

Câu 1: Nếu vỗ tay hoặc nói to trong một căn phòng lớn và trống trải thì chúng ta nghe được tiếng vang. Tuy nhiên, cũng chính căn phòng đó, khi đã trang bị nhiều đồ đạc, nếu vỗ tay hoặc nói to thì chúng ta không còn nghe được tiếng vang nữa.

Trả lời:

• Tiếng vỗ tay hoặc tiếng nói sẽ bị các bức tường phản xạ lại và truyền đến tai chúng ta, cùng với âm thanh phát ra ban đầu tạo thành tiếng vang.

• Khi có nhiều đồ đạc, các đồ đạc này sẽ hấp thụ hoặc không phản xạ lại âm thanh. 

Câu 2: Cho các vật sau: sàn gỗ, thảm cỏ, hàng cây, tường bê tông, rèm nhung bảng mica, tấm thép. Vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?

Trả lời:

• Tốt: sàn gỗ, tường bê tông, bảng mica, tấm thép.

• Kém: thảm cỏ, hàng cây, rèm nhung.

Câu 3: Giả sử nhà em ở ven quốc lộ và trong một thị trấn đông đúc. Hãy đề xuất một số biện pháp phòng chống tiếng ồn có thể thực hiện được cho nhà em.

Trả lời:

• Xây dụng tường cao, hàng rào xung quanh nhà.

• Trồng nhiều cây xanh trong và xung quanh nhà, trồng thảm cỏ trước sân nhà.

• Sử dụng cửa kính hai lớp, đồ nội thất bằng gỗ,... 

• Làm biển "Vui lòng giữ trật tự" đặt trước cửa