CHỦ ĐỀ 5. ÁNH SÁNG

BÀI 15 ÁNH SÁNG, TIA SÁNG

1. NĂNG LƯỢNG ÁNH SÁNG

Câu 1: Mô tả và giải thích hiện tượng xảy ra với đèn LED khi:

• Chưa bật nguồn sáng.

• Bật nguồn sáng.

Trả lời:

• Chưa bật: đèn LED không sáng do không được cung cấp năng lượng.

• Bật: đèn LED sáng do nhận được năng lượng ánh sáng mặt trời 

Câu 2: Trong thí nghiệm 1, nếu thay đèn LED bằng một mô tơ nhỏ (loại 3W hoặc 6W) gần cánh quạt thì có hiện tượng gì xảy ra?

Trả lời:

• Khi chưa bật: cánh quạt đứng im.

• Khi bật: cánh quạt bắt đầu quay.

Luyện tập:

Trong hình dưới đây, năng lượng ánh sáng mặt trời đã chuyển hoá thành dạng năng lượng nào?

Nêu ví dụ cho thấy năng lượng ánh sáng mặt trời có thể chuyển hoá thành dạng năng lượng khác.

Trả lời:

Thành nhiệt năng.

Các dạng khác:

• Điện năng: được chuyển hoá thông qua các tấm pin năng lượng mặt trời và cung cấp cho các thiết bị điện.

• Nhiệt năng: năng lượng mặt trời từ các bộ thu hoặc thiết bị lưu trữ, được truyền thông qua các thiết bị để làm nóng không gian ấm của nhà ở, văn phòng,…

2. CHÙM SÁNG VÀ TIA SÁNG

Câu 3: Mô tả các chùm sáng trong Hình 15.2b và 15,2c.

Trả lời:

• 15.2b: mở rộng dần ra, càng xa hộp đèn thì chùm sáng càng lớn.

• 15.2c: song song đều nhau.

Câu 4: Quan sát đường truyền của ánh sáng trong Hình 15.3 và mô tả chùm sáng trên mặt giấy.

Trả lời:

• Theo đường thẳng

• Là một vết sáng.

3. VÙNG TỐI VÀ VÙNG NỬA TỐI

Câu 5: Mô tả vùng không gian phái sau vật cản trong Hình 15.5a. Bóng tối của quả bóng trên màn chắn có hình dạng thế nào?

Trả lời:

(1) Mô tả: 

• Xuất hiện bóng của vật cản sáng trên màn chắn.

• Các vùng xung quanh bóng của vật cản vẫn nhận được một phần ánh sáng từ đèn pin truyền tới.

(2) Hình tròn và to hơn so với vật thực.

Luyện tập: Cho 1 tia sáng như trên hình, hãy vẽ các tia sáng để giải thích sự tạo thành bóng của chiếc hộp trên mặt đất.

Trả lời:

Câu 6: Quan sát các vùng được kí hiệu (a), (b) (c) trên Hình 15.6b để chỉ ra đâu là vùng tối, đâu là vùng nửa tối.

Trả lời:

Vùng tối: (b)

vùng nửa tối: (a), (c).

Vận dụng : Đặt một đèn bàn chiếu sáng vào tường.

a) Đưa bàn tay của em chắn chùm ánh sáng. Điều gì sẽ xảy ra khi em thay đổi khoảng cách giữa bàn tay và tường?

b) Thực hiện trò chơi tạo bóng trên tường theo những gợi ý trong hình bên và giải thích vì sao có thể tạo bóng trên tường như thế?

Trả lời:

a) 

• Bóng của bàn tay nhỏ lại và rõ nét hơn nếu để gần tường.

• Bóng của bàn tay to ra và mờ đi nếu bàn tay cách xa tường.

b) Vì một khoảng tường phía sau bị bàn tay che mất, hoàn toàn không nhận được ánh sáng từ đèn bàn, trong khi các vùng còn lại vẫn nhận được một phần ánh sáng.

BÀI TẬP

Câu 1: Nêu một số ví dụ cho thấy năng lượng ánh sáng được chuyển hoá thành:

a) Điện năng

b) Nhiệt năng

c) Động năng

Trả lời:

a) Điện năng: pin năng lượng mặt trời 

b) Nhiệt năng: ánh sáng chiếu đến làm tấm kim loại nóng lên.

c) Động năng: xe điện chạy bằng năng lượng mặt trời.

Câu 2: Vẽ các tia sáng phát ra từ bóng đèn pin để biểu diễn bóng tối của quả bóng trên màn chắn trong hình bên.

Trả lời: