CHỦ ĐỀ 6. TỪ

BÀI 18 NAM CHÂM

1. NAM CHÂM

Câu 1: Lực tương tác của nam châm với sắt là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?

Trả lời:

Lực không tiếp xúc.

Câu 2: Hãy kể ra một số dụng cụ hoặc thiết bị có sử dụng nam châm vĩnh cửu.

Trả lời:

• Loa của máy tính, ti vi, radio,...

• Máy phát điện.

• Máy phân loại từ tính.

• Máy chụp cộng hưởng từ MRI.

Luyện tập: Loa là thiết bị để phát ra âm thanh. Hãy đề xuất một cách đơn giản giúp xác định được bộ phận nào trong loa có từ tính.

Trả lời:

• Lần lượt đưa nam châm lại gần từng bộ phận trong loa.

• Bộ phận nào bị nam châm hút è có từ tính.

Câu 3: Hãy gọi tên các nam châm trong Hình 18.2 dựa theo hình dạng của chúng.

Trả lời:

• a - Nam châm thẳng.

• b - Nam châm chữ U.

• c - Kim nam châm.

• d - Nam châm đất hiếm.

2. TÁC DỤNG CỦA NAM CHÂM LÊN CÁC VẬT LIỆU KHÁC NHAU

Câu 4: Từ kết quả Bảng 18.1, em hãy chỉ ra những vật liệu có tương tác với nam châm. Có phải các vật làm từ kim loại đều tương tác với nam châm?

Trả lời:

• Nam châm chỉ tương tác với các vật liệu như sắt, thép, cobalt, nickel,..., không phải với toàn bộ kim loại

Mở rộng: Mô tả cấu tạo và cách vận hành của máy tách quặng sắt được thể hiện ở hình bên.

Trả lời:

• Cấu tạo: băng chuyền và trục nam châm.

• Cách vận hành: Quặng hỗn hợp được đổ xuống băng chuyền, đi qua trục nam châm, quặng được giữ lại và tách ra khỏi các tạp chất khác.

3. SỰ ĐỊNH HƯỚNG CỦA THANH NAM CHÂM

Câu 5:

a) Khi đứng yên, thanh nam châm sẽ nằm theo hướng nào? Các thanh nam châm ở nhóm các bạn khác làm thí nghiệm có nằm cùng một hướng không?

b) Người ta quy ước đầu nam châm chỉ hướng Bắc là cực Bắc, chỉ hướng Nam là cực Nam. Em hãy xác định cực Nam của nam châm có trong phòng thú nghiệm.

c) Từ kết quả thí nghiệm Hình 18.3, em hãy nêu cách để xác định cực nam của nam châm trong Hình 18.2d.

Trả lời:

a) Bắc - Nam.

b) HS tự thực hiện.

c) 

• Treo nam châm vào giá đỡ, để nam châm xoay tự do.

• Dần dần cực Bắc của nam châm sẽ hướng về phía Bắc, cực Nam hướng về phía Nam.

• Dùng la bàn đánh dấu 2 cực của nam châm.

Câu 6: Từ các kết quả của thí nghiệm, hãy rút ra kết luận về sự tương tác giữa các cực của nam châm.

Trả lời:

Cùng cực đẩy nhau, khác cực hút nhau.

Câu 7: Nếu ta biết tên một cực của nam châm, có thể dùng nam châm này để biết tên cực của nam châm khác không?

Trả lời:

Có thể 

Ví dụ: biết cực Bắc của nam châm A thì nó sẽ hút được cực Nam của nam châm B, tương tự với cực còn lại.

Mở rộng: Hai thanh kim loại giống nhau, chúng luôn hút nhau mà không đẩy nhau. Có thể kết luận gì về hai thanh kim loại này?

Trả lời:

Khác cực nhau.

BÀI TẬP

Câu 1: Có một chiếc kim khâu bị rơi trên thảm, khó nhìn thấy bằng mắt thường. Em hãy nêu một cách để có thể nhanh chóng tìm ta chiếc kim.

Trả lời:

• Dùng c nam châm di chuyển qua lại trên thảm.

• Khi nam châm di chuyển qua, nó sẽ bị nam châm hút lại.

Câu 2: Vì sao người ta lại chế tạo các đầu của vặn đinh ốc có từ tính?

Trả lời:

Dễ dàng thao tác với các ốc vít nhỏ, siêu nhỏ. Sau khi vặn lỏng có thể trực tiếp dùng đầu của vặn đinh ốc để hút chúng ra.