BÀI 12: MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHỌN, TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Giống cây trồng được tạo ra bằng những phương pháp nào? Các phương pháp chọn tạo giống cây trồng có những điểm gì giống và khác nhau?

Giải rút gọn: 

Phương pháp: lai, gây đột biến, công nghệ gene

Đều tạo ra các giống đã được chọn lọc tốt nhất, hoàn toàn mới

I. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN GIỐNG CÂY TRỒNG

1. Chọn lọc hỗn hợp

Khám phá 1: Quan sát Hình 12.1, mô tả phương pháp chọn lọc hỗn hợp một lần và chọn hỗn hợp nhiều lần.

Giải rút gọn: 

Chọn lọc hỗn hợp 1 lần:

- Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn khoảng 10% các cây tốt

- Vụ 2: Gieo chung hạt của các cây được chọn, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng 

Chọn lọc hỗn hợp nhiều lần:

- Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn khoảng 10% các cây tốt

- Vụ 2: Gieo chung hạt, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng 

- Vụ 3: Nếu chưa đạt mục tiêu chọn giống thì lặp lại chu kì của vụ 1 và vụ 2

2. Chọn lọc cá thể

Khám phá 2: Quan sát Hình 12.2 và mô tả phương pháp chọn lọc cá thể.

Giải rút gọn: 

Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn một vài cá thể tốt nhất, bảo quản hạt riêng để trồng cho vụ sau.

Vụ 2: Gieo riêng hạt, so sánh để đánh giá hiệu quả chọn giống.

Vụ 3: Lặp lại chu kì của vụ 1 và vụ 2 đến khi đạt được mục tiêu chọn giống.

II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

1. Tạo giống bằng phương pháp lai

a. Tạo giống thuần chủng

Khám phá 3: Quan sát Hình 12.3 và mô tả các bước trong quy trình chọn tạo giống cây trông thuần chủng bằng phương pháp lai đơn.

Giải rút gọn: 

Bước 1: Chọn giống cha mẹ 

Bước 2: Tiến hành lai ghép giữa cây cha và cây mẹ để tạo ra giống cây mới. 

Bước 3: Gieo trồng hạt giống 

Bước 4: Nhân giống 

Bước 5: Kiểm tra tra và chọn lọc 

b. Tạo giống ưu thế lai

Khám phá 4: Quan sát Hình 12.5, mô tả các bước tạo giống ưu thế lai.

Giải rút gọn: 

Bước 1: Thu thập vật liệu di truyền 

Bước 2: Tạo ra các dòng tinh khiết cho từng đặc tính ưu thế

Bước 3: Lai ghép giữa hai dòng thuần chủng để tạo ra cây trồng lai mới

Bước 4: Gieo trồng hạt giống 

Bước 5: Kiểm tra tra và chọn lọc 

Kết nối năng lực 1: Tìm hiểu thêm về các thành tựu tạo giống lai ưu thế ở Việt Nam và trên thế giới.

Giải rút gọn: 

Giống lúa mới HTY100, cho gạo thơm ngon, cơm mềm.

2. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến

Khám phá 5: Quan sát Hình 12.7 và mô tả các bước tạo giống cây bằng phương pháp gây đột biến.

Giải rút gọn: 

Bước 1: Chọn cây giống

Bước 2: Xử lý hóa chất

Bước 3: Gieo trồng hạt đã được xử lý đột biến để phát triển thành cây con.

Bước 4: Chọn lọc cây có đột biến lợi ích 

Bước 5: Nhân giống

3. Tạo giống bằng công nghệ gene.

a. Cách tiến hành

Khám phá 6: Quan sát Hình 12.9 và mô tả các bước tạo giống cây trồng bằng kĩ thuật chuyển gene.

Giải rút gọn: 

Bước 1: Chuẩn bị vật liệu gen 

Bước 2: Chuyển gen 

Bước 3: Tạo cây trồng chuyển gen 

Bước 4: Kiểm tra và chọn lọc 

Bước 5: Nhân giống

b. Một số thành tựu

Kết nối năng lực 2: Tìm hiểu thêm về các thành tựu của tạo giống cây trồng bằng công nghệ gene ở Việt Nam và trên thế giới.

Giải rút gọn: 

Các cây biến đổi gen Bt có thể kháng lại sâu hại lá vì chúng có chứa protein của một loại vi khuẩn Bacillus thuringiensis. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: So sánh chọn lọc hỗn hợp và chọn lọc cá thể. Nêu ưu, nhược điểm của từng phương pháp.

Giải rút gọn: 

Câu 2: So sánh các bước tạo giống thuần và giống ưu thế lai bằng phương pháp lai.

Giải rút gọn:

Câu 3: Tạo giống cây trồng bằng phương pháp gây đột biến và phương pháp chuyển gene có những điểm gì giống và khác nhau?

Giải rút gọn: 

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Vận dụng kiến thức đã học kết hợp với tìm hiểu qua internet, sách, báo... em hãy viết một đoạn văn nêu quan điểm của em về cây trồng biến đổi gene.

Giải rút gọn: 

Tăng năng suất va cải thiện chất lượng, kháng sâu bệnh và chịu hạn tốt hơn