I. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN GIỐNG CÂY TRỒNG

1. CHỌN LỌC HỖN HỢP

• Chọn lọc hỗn hợp là phương pháp chọn các cá thể mong muốn dựa vào kiểu hình, thu hoạch và hỗn hợp hạt của các cá thể được chọn đề gieo trồng và đánh giá ở vụ sau. Quá trình được lặp lại cho đến khi đạt kết quả chọn giống mong muốn.
• Chọn lọc hỗn hợp thường áp dụng cả với cây tự thụ phần và cây giao phấn. Đối với cây tự thụ phấn (lúa, cà chua...) thường áp dụng chọn lọc hỗn hợp một lần. Ngược lại, các cây giao phấn (ngô, bầu, dưa chuột,...) thường áp dụng chọn lọc hỗn hợp nhiều lần.
• Ưu điểm: tiến hành đơn giản, để thực hiện, ít tốn kém.
• Nhược điểm: không đánh giá được đặc điểm di truyền từng cá thể, vì vậy hiệu quả chọn lọc thường không cao.

2. PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC CÁ THỂ

•  Chọn lọc cá thể là phương pháp chọn lọc dựa vào quần thể cây trồng để chọn ra một hay một số cá thể biểu hiện các đặc điểm phù hợp với mục tiêu đặt ra của chọn giống. Chọn lọc cá thể thường áp dụng đối với các cây tự thụ phấn.
•  Ưu điểm: chọn giống nhanh đạt được kết quả, giống có độ đồng đều cao, năng suất ổn định.
•  Nhược điểm: do hạt của các cây được chọn cần bảo quản và gieo trồng riêng nên đòi hỏi tiến hành công phu, tồn kém, cần nhiều diện tích gieo trồng để đánh giá.

II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG 

1. TẠO GIỐNG CÂY BẰNG PHƯƠNG PHÁP LAI

a) Tạo giống thuần chủng

- Giống thuần chủng là giống có đặc tính di truyền đồng nhất và ổn định, các thế hệ con cháu sinh ra giống với thế hệ trước.

+ Bước 1: Chọn giống hay dòng làm bố, mẹ.

+ Bước 2: Gieo trồng để cây bố, mẹ nở hoa trùng nhau, lầy phán của cây bỏ thụ cho hoa của cây mẹ đã khử đực. Thu hoạch hạt gieo trồng ở vụ sau (hạt F1).

+ Bước 3: Gieo trồng hạt F, đánh giá đề loại cây dị dạng, cây bị bệnh, cây không phải cây lai. Các cây còn lại thu hạt để riêng thành từng dòng.

+ Bước 4: Hạt của mỗi cây F, gieo thành một hàng hay một ô. Đánh giá chọn cây tốt. thu hạt để riêng thành từng dòng. Quá trình được thực hiện lặp lại qua nhiều vụ cho đến khi thu được dòng thuần.

+ Bước 5: Đánh giá và so sánh dòng thuần chọn được với dòng đối chứng.

+ Bước 6: Khảo nghiệm và đăng kí công nhận giống mới theo quy định.

- Thành tựu: một số giống lúa thuần chủng được tạo ra bằng phương pháp lai đơn.

b. Tạo giống ưu thế lai

- Các bước tiến hành

+ Bước 1: Thu thập vật liệu di truyền.

+ Bước 2 Tự thụ phấn qua nhiều thế hệ để tạo dòng thuần bố mẹ.

+ Bước 3: Cho các dòng thuần bố mẹ lại với nhau.

+ Bước 4: Đánh giá và chọn các tổ hợp lại có ưu thế lai mong muốn.

+ Bước 5: Nghiên cứu sản xuất hạt lai

+ Bước 6: Khảo nghiệm và đăng kí công nhận giống mới theo quy định.

2. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN

- Các bước tiến hành: 

+ Bước 1 Thu thập vật liệu di truyền.

+ Bước 2: Xử lí vật liệu bằng các tác nhân gây đột biến.

+ Bước 3: Chọn các thể đột biến có kiểu hình mong muốn

+ Bước 4: Tạo dòng thuần chủng bằng phương pháp tự thụ phấn qua nhiều thế hệ

+ Bước 5: Đánh giá các dòng theo quy định.

+ Bước 6: Khảo nghiệm và đăng kì công nhận giống mới theo quy định.

3. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN

- Cách tiến hành:

+ Bước 1: Chuẩn bị sinh vật hoặc tế Thu nhận gene cần chuyển từ sinh vật hoặc tế bào cho gene bằng kĩ thuật phù hợp.

+ Bước 2: Thu nhận gene cần chuyển từ sinh vật hoặc tế bào cho gene bằng kĩ thuật phù hợp.

+ Bước 3: Gắn gene cần chuyển vào công cụ chuyển gene (súng bắn gene, thể truyền)

+ Bước 4: Chuyển gene vào sinh vật hoặc tế bào nhận gene

+ Bước 5: Chọn lọc sinh vật hoặc tế bào mang gene cần chuyển

+ Bước 6: Đánh giá, khảo nghiệm và đăng kí công nhận giống mới theo quy định.