BÀI 12: MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHỌN, TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

MỞ ĐẦU

CH1: Giống cây trồng được tạo ra bằng những phương pháp nào? Các phương pháp chọn tạo giống cây trồng có những điểm gì giống và khác nhau?

I. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN GIỐNG CÂY TRỒNG

CH1: Quan sát Hình 12.1, mô tả phương pháp chọn lọc hỗn hợp một lần và chọn hỗn hợp nhiều lần.

CH2: Quan sát Hình 12.2 và mô tả phương pháp chọn lọc cá thể.

II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

CH1: Quan sát Hình 12.3 và mô tả các bước trong quy trình chọn tạo giống cây trông thuần chủng bằng phương pháp lai đơn.

CH2: Quan sát Hình 12.5, mô tả các bước tạo giống ưu thế lai.

CH3: Tìm hiểu thêm về các thành tựu tạo giống lai ưu thế ở Việt Nam và trên thế giới.

CH4: Quan sát Hình 12.7 và mô tả các bước tạo giống cây bằng phương pháp gây đột biến.

CH5: Quan sát Hình 12.9 và mô tả các bước tạo giống cây trồng bằng kĩ thuật chuyển gene.

CH6: Tìm hiểu thêm về các thành tựu của tạo giống cây trồng bằng công nghệ gene ở Việt Nam và trên thế giới.

LUYỆN TẬP

CH1: So sánh chọn lọc hỗn hợp và chọn lọc cá thể. Nêu ưu, nhược điểm của từng phương pháp

CH2: So sánh các bước tạo giống thuần và giống ưu thế lai bằng phương pháp lai

CH3: Tạo giống cây trồng bằng phương pháp gây đột biến và phương pháp chuyển gene có những điểm gì giống và khác nhau?

VẬN DỤNG

CH1: Vận dụng kiến thức đã học kết hợp với tìm hiểu qua internet, sách, báo... em hãy viết một đoạn văn nêu quan điểm của em về cây trồng biến đổi gene

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

MỞ ĐẦU

CH1: Các phương pháp tạo giống cây trồng: phương pháp lai; phương pháp gây đột biến; công nghệ gene

- Các phương pháp chọn tạo giống cây trồng có những điểm giống và khác nhau.

I. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN GIỐNG CÂY TRỒNG

CH1: 

- Chọn lọc hỗn hợp 1 lần:

+ Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu (1), chọn khoảng 10% các cây tốt, thu hoạch hỗn hợp hạt.

+ Vụ 2: Gieo chung hạt của các cây được chọn (2), so sánh với giống khởi đầu (1) và giống đối chứng (3) để đánh giá hiệu quả chọn giống.

- Chọn lọc hỗn hợp nhiều lần:

+ Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu (1), chọn khoảng 10% các cây tốt, thu hoạch hỗn hợp hạt.

+ Vụ 2: Gieo chung hạt của các cây được chọn (2), so sánh với giống khởi đầu (1) và giống đối chứng (3) để đánh giá hiệu quả chọn giống.

+ Vụ 3 (4,5...): Nếu chưa đạt mục tiêu chọn giống thì lặp lại chu kì của vụ 1 và vụ 2 cho đến khi đạt được mục tiêu.

CH2: Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn một vài cá thể tốt nhất, thu hoạch, bảo quản hạt riêng để trồng cho vụ sau.

Vụ 2: Gieo riêng hạt của các cây được chọn, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng để đánh giá hiệu quả chọn giống.

Vụ 3 (4, 5...): Lặp lại chu kì của vụ 1 và vụ 2 cho đến khi đạt được mục tiêu chọn giống.

II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

CH1: Bước 1: Chọn giống 

Bước 2: Gieo trồng để cây bố, mẹ nở hoa trùng nhau, lấy phấn của cây bố thụ cho hoa của cây mẹ đã khử đực. Thu hoạch hạt gieo trồng ở vụ sau (hạt F₁).

Bước 3: Gieo trồng hạt F₁, đánh giá.

Bước 4: Hạt của mỗi cây F₁ gieo thành một hàng hay một ô. 

Bước 5: Đánh giá và so sánh dòng thuần chọn được với dòng đối chứng

Bước 6: Khảo nghiệm và đăng kí công nhận giống mới theo quy định.

CH2: Bước 1: Thu thập vật liệu di truyền

Bước 2: Tự thụ phấn qua nhiều thế hệ để tạo dòng thuần bố mẹ

Bước 3: Cho các dòng thuần bố mẹ lai với nhau

Bước 4: Đánh giá và chọn các tổ hợp lai có ưu thế lai mong muốn

Bước 5: Nghiên cứu sản xuất hạt lai

Bước 6: Khảo nghiệm và đăng kí công nhận giống mới theo quy định

CH3: Tạo giống cà chua HT.42 có chất lượng cao, khẩu vị ngọt, quả chắc, có thể cát giữ và vận chuyển mà không gây hỏng.

CH4: Bước 1: Thu thập vật liệu di truyền

Bước 2: Xử lí vật liệu bằng các tác nhân gây đột biến

Bước 3: Chọn các thể đột biến có kiểu hình mong muốn

Bước 4: Tạo dòng thuần chủng bằng phương pháp tự thụ phấn qua nhiều thế hệ

Bước 5: Đánh giá các dòng theo quy định

Bước 6: Khảo nghiệm và đăng kí công nhận giống mới theo quy định

CH5: Bước 1: Chuẩn bị sinh vật hoặc tế bào cho gene và sinh vật nhận gene.

Bước 2: Thu nhận gene bằng kĩ thuật phù hợp.

Bước 3: Gắn gene cần chuyển vào công cụ chuyển gene

Bước 4: Chuyển gene vào sinh vật hoặc tế bào nhận gene.

Bước 5: Chọn lọc sinh vật hoặc tế bào mang gene cần chuyển.

Bước 6: Đánh giá, khảo nghiệm và đăng kí công nhận giống mới theo quy định.

CH6: Về mặt kháng sâu bệnh: Các cây biến đổi gen Bt (ngô Bt, bông Bt, đậu tương Bt,… ) có thể kháng lại sâu hại lá vì chúng có chứa protein của một loại vi khuẩn Bacillus thuringiensis.

Về mặt y học: Vắc xin và thuốc thường đòi hỏi chi phí cao để sản xuất và bảo quản. Các nhà khoa học đã tạo ra giống khoai tây và cà chua biến đổi gen có chứa vắc xin.

LUYỆN TẬP

CH1:

CH2: 

CH3: 

VẬN DỤNG

CH1: Học sinh tự nêu quan điểm