BÀI 25: CÔNG NGHỆ TRỒNG CÂY KHÔNG DÙNG ĐẤT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hiện nay, nhu cầu sử dụng rau sạch ngày càng tăng cao, do đó cần có các kĩ thuật trồng có thể đảm bảo cung cấp được rau sạch, trong đó có kĩ thuật trồng cây không dùng đất. Vậy kĩ thuật trồng cây không dùng đất là như thế nào? Có những hệ thống trồng cây nào và gồm những bộ phận cơ bản nào? Nguyên lí hoạt động của chúng ra sao?

Giải rút gọn: 

Kĩ thuật trồng cây không dùng đất là một kĩ thuật trồng cây hiện đại, có hai hình thức là thủy canh và khí canh.

I. KHÁI NIỆM VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA KĨ THUẬT TRỒNG CÂY KHÔNG DÙNG ĐẤT

Khám phá 1: Kể tên một số nguyên tố khoáng đa lượng, vi lượng cần thiết cho cây được trồng bằng hệ thống thủy canh.

Giải rút gọn: 

Nguyên tố khoáng đa lượng: Nitơ, Photpho, Kali, Canxi

Nguyên tố khoáng vi lượng: Clo, Sắt, Bo, Mangan, Kẽm, Đồng

II. MỘT SỐ HỆ THỐNG TRỒNG CÂY KHÔNG DÙNG ĐẤT

1. Kĩ thuật thủy canh

a. Giới thiệu chung

Khám phá 2:

• Kể tên một số loại cây, rau, quả có thể trồng bằng kĩ thuật thủy canh.
• Giải thích ưu và nhược điểm của kĩ thuật thủy canh.

Giải rút gọn: 

Ví dụ: rau xà lách, cải xoăn, rau chân vịt, dưa leo

Ưu điểm: Kiểm soát dinh dưỡng cây trồng, năng suất cao, rút ngắn thời gian trồng trọt.

Nhược điểm: phạm vi ít, vốn cao, đòi hỏi trình độ

b. Cấu trúc cơ bản và nguyên lí hoạt động

Khám phá 3: Hệ thống thủy canh hồi lưu có ưu điểm gì so với hệ thống thủy canh không hồi lưu? Tại sao trồng cây bằng hệ thống thủy canh hồi lưu cho cây trồng có năng suất cao và an toàn?

Giải rút gọn: 

Trồng cây bằng hệ thống thủy canh hồi lưu: năng suất cao và an toàn, diễn ra liên tục. 

Hệ thống thủy canh không hồi lưu: sau một thời gian trồng cây, dung dịch dinh dưỡng thường thiếu oxygen, dinh dưỡng và pH giảm. 

Kết nối năng lực 1: Từ những nguyên liệu thường gặp hàng ngày như thùng xốp, ống nhựa, rổ nhựa, xơ dừa, sỏi, máy bơm... mỗi nhóm hãy thiết kế một hệ thông thủy canh phù hợp để trồng rau tại gia đình.

Giải rút gọn: 

Thiết kế một hệ thống thủy canh phù hợp để trồng rau 

2. Kĩ thuật khí canh

a. Giới thiệu chung

Kết nối năng lực 2: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu những loại cây trồng có thể áp dụng phương pháp khí canh.

Giải rút gọn: 

Phù hợp với rất nhiều loại cây như: dâu tây, cà chua, dưa leo, xà lách,…

Khám phá 4: Vì sao dung dịch dinh dưỡng dùng cho khí canh đòi hỏi mức độ hòa tan và độ sạch cao hơn dung dịch thủy canh?

Giải rút gọn: 

Vì dung dịch khí canh không có mức độ hòa tan và độ sạch cao thì cây không hấp thụ được các chất dinh dưỡng một cách hiệu quả nhất.

Kết nối năng lực 3: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về thành phần dinh dưỡng, độ pH và độ EC của dung dịch khí canh cho một số đối tượng cây trồng cụ thể.

Giải rút gọn: 

Rau xanh có thành phần dinh dưỡng chủ yếu là phốt pho (P), kali (K) và các nguyên tố vi lượng như sắt (Fe), mangan (Mn) và kẽm (Zn). Độ pH thường nằm trong khoảng 5,5-6,5.

Kết nối năng lực 4: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về ưu, nhược điểm của công nghệ khí canh.

Giải rút gọn: 

Ưu điểm: Tiết kiệm tối đa tài nguyên, năng suất cây trồng cao hơn, hệ thống dễ bảo trì hơn

Nhược điểm:Yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp, chi phí đầu tư ban đầu khá cao, phụ thuộc vào nguồn điện. 

b. Cấu trúc cơ bản và nguyên lí hoạt động

Kết nối năng lực 5: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các mô hình khí canh hiện nay đang được sử dụng trong trồng trọt.

Giải rút gọn: 

Mô hình khí canh dạng ống PVC, mô hình khí canh theo tường dọc, dạng tầng

Khám phá 5: Quan sát Hình 25.7 và mô tả nguyên lí hoạt động của hệ thống khí canh.

Giải rút gọn: 

Bơm đẩy dung dịch vào đường ống, qua vòi phun vào không khí tạo hơi sương, nơi có rễ cây. Sương bám trên bề mặt rễ, rơi xuống máng thu và được đưa trở lại bể chứa.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Từ kiến thức đã học và hệ thống thủy canh đã tự thiết kế, em hãy áp dụng để tạo một thống trồng cây thủy canh (hồi lưu hoặc không hồi lưu) sử dụng tại gia đình và trồng loại cây em yêu thích bằng hệ thống đó.

Giải rút gọn: 

Nuôi cấy nước sâu, kỹ thuật màng dinh dưỡng NFT