BÀI 6 VIẾT

A. Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết

Bài tập 1 (trang 9): Bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết là gì? Trình bày yêu cầu và bố cục của kiểu bài này.

Bài giải chi tiết:

• Bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết là kiểu bài nghị luận xã hội, trong đó người viết nêu lý lẽ, bằng chứng để phân tích một vấn đề cần giải quyết, từ đó đưa ra những giải pháp khả thi và thuyết phục cho vấn đề.
• Yêu cầu và bố cục của kiểu bài này:
  • Yêu cầu:
    • Nội dung: Xác định, phân tích được vấn đề cần giải quyết và đề xuất những giải pháp phù hợp, khả thi, thuyết phục.
    • Hình thức: Lập luận chặt chẽ, đưa ra được lý lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ luận điểm; các luận điểm, lý lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lý.
  • Bố cục:
    • Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần giải quyết, tầm quan trọng của việc khắc phục, giải quyết vấn đề.
    • Thân bài: Giải thích vấn đề cần giải quyết, phân tích vấn đề (thực trạng, nguyên nhân, tác hại) và đề xuất giải pháp khả thi, thuyết phục.
    • Kết bài: Khẳng định lại ý kiến về tầm quan trọng của việc khắc phục, giải quyết vấn đề; nêu bài học cho bản thân (về suy nghĩ, hành động).

Bài tập 2 (trang 9): Khi trình bày giải pháp cho vấn đề, cần lưu ý điều gì để lập luận chặt chẽ, thuyết phục?

Bài giải chi tiết:

Khi trình bày giải pháp cho vấn đề, cần đưa ra giải pháp cụ thể, khả thi bằng cách trả lời các câu hỏi: Ai là người thực hiện? Thực hiện ra sao? Phương tiện để thực hiện là gì? Thực hiện trong bao lâu? Lộ trình thực hiện như thế nào?

Bài tập 3 (trang 9): Dùng Bảng kiểm kỹ năng viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết để tự kiểm tra, đánh giá văn bản “Những giải pháp khắc phục tình trạng tin giả trên mạng Internet” trong sách giáo khoa. Từ đó, ghi lại kinh nghiệm bản thân rút ra khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết.

Bài giải chi tiết:

• Học sinh dùng bảng kiểm để tự kiểm tra, đánh giá bài viết trong sách giáo khoa, sau đó ghi lại những kinh nghiệm rút ra khi thực hiện bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết.
• Kinh nghiệm bản thân rút ra khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết:
  • Xác định rõ yêu cầu kiểu bài: Bàn luận về vấn đề cần giải quyết và đề xuất được những giải pháp phù hợp, khả thi.
  • Lập luận chặt chẽ, lý lẽ rõ ràng, bằng chứng thuyết phục.
  • Bài viết phải đảm bảo bố cục 3 phần.

Bài tập 4 (trang 9): Thực hiện đề bài sau:

Đề bài: Giả sử khu phố em phát động phong trào Khu phố văn hóa, kêu gọi mọi người đóng góp ý kiến để giúp cho khu phố văn minh, sạch đẹp hơn. Các ý tưởng, bài viết hay sẽ được đăng trên bảng tin khu phố.

Em hãy chọn một vấn đề cần giải quyết trong khu phố để viết bài văn nghị luận trình bày giải pháp khắc phục vấn đề ấy và gửi đến ban tổ chức.

Yêu cầu:

• Chọn được vấn đề cần giải quyết, thu hút được sự quan tâm của mọi người.
• Phân tích vấn đề và đưa ra giải pháp phù hợp.
• Luận điểm, lý lẽ, bằng chứng rõ ràng, thuyết phục, sắp xếp theo trình tự hợp lý.

Bài giải chi tiết:

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

Trả lời các câu hỏi: Đề tài bài viết là gì? Bài viết nhằm mục đích gì? Người đọc là ai? Họ mong chờ điều gì ở bài viết này? Từ đó, lựa chọn cách trình bày phù hợp, hiệu quả.

Với đề bài này, đề tài bài viết là một sự việc trong khu phố cần giải quyết. Em có thể chọn đề tài dựa vào những gợi ý sau:

• Hiện tượng bạo lực gia đình.
• Hiện tượng xả rác nơi công cộng.
• Tình trạng thiếu khu vui chơi an toàn cho trẻ em.

Sau khi chọn được đề tài, em tiến hành thu thập tư liệu và lập bảng thống kê tư liệu.

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

Em tiến hành tìm ý cho bài viết bằng cách trả lời các câu hỏi: Vấn đề cần phân tích là gì? Vấn đề đang diễn ra như thế nào? Nguyên nhân vấn đề do đâu? Vấn đề gây ra những tác hại gì? Những giải pháp nào cần thực hiện để triển khai vấn đề?

Em chọn lọc và sắp xếp các ý thành dàn ý hoàn chỉnh, dựa vào tri thức về kiểu bài trong sách giáo khoa.

Bước 3: Viết bài

Từ dàn ý, em viết bài văn hoàn chỉnh, chú ý đảm bảo chính tả, diễn đạt. Có thể tham khảo Bảng kiểm kỹ năng viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết trước khi viết để đảm bảo bài viết đi đúng hướng, đáp ứng được yêu cầu của kiểu bài.

Bài viết tham khảo:

Một trong những vấn đề nóng bức đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận là tình trạng vứt rác bừa bãi ra đường và nơi công cộng. Chúng ta thường dễ dàng nhìn thấy tình trạng này ở các nơi công cộng như bệnh viện, trường học và các danh lam thắng cảnh. Rác thải bị vứt ngổn ngang, từ loại mềm đến loại cứng, khiến không khí ôi thối và gây tổn hại cảnh quan.

Ngay cả trên các con đường có biển cấm đổ rác, chúng ta vẫn dễ dàng bắt gặp những đống rác nằm ngổn ngang, không phân loại, dù ở thành phố hay vùng quê. Nguyên nhân đầu tiên của tình trạng này là ý thức chưa tốt của người dân, họ tiện tay vứt rác mà không suy nghĩ rằng việc giữ gìn sạch sẽ nơi công cộng là trách nhiệm chung của mỗi người. Họ chỉ quan tâm đến việc tự bảo vệ môi trường riêng của họ mà không hề để ý đến tác động ô nhiễm môi trường.

Ngoài ra, nguyên nhân khách quan khác là thiếu hụt thùng rác ở nơi công cộng ở Việt Nam, không đáp ứng nhu cầu xả rác rất lớn của người dân, dẫn đến việc rác thải bị vứt bừa bãi. Hậu quả của tình trạng này là lượng rác thải tăng lên, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng. Điều này gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe con người, cũng như làm mất đi vẻ đẹp của môi trường xung quanh và gây khó khăn cho nhân viên vệ sinh trong quá trình thu gom và xử lý rác thải.

Để khắc phục tình trạng này, mỗi cá nhân cần nhận thức tự giác, phân loại rác thải và đổ rác vào đúng nơi quy định khi ở các khu vực công cộng. Cần thiết lập biển báo hướng dẫn đổ rác thải, bố trí thùng rác hợp lý và áp dụng hình phạt thích đáng đối với những trường hợp vi phạm. Đồng thời, Nhà nước và các cấp quản lý cần tăng cường tuyên truyền về tác hại của rác thải và áp dụng biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với những người vi phạm.

Hành vi xả rác bừa bãi ra đường và nơi công cộng không chỉ là việc của cá nhân mà ảnh hưởng lớn đến môi trường và chất lượng cuộc sống chung của chúng ta. Hãy cùng nhau đóng góp dù chỉ là những việc nhỏ nhặt để giảm thiểu rác thải và trở thành những công dân có ích cho đất nước và xã hội.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

Đọc lại bài viết, dựa vào Bảng kiểm kỹ năng viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết để tự đánh giá và chỉnh sửa bài viết (nếu có). Ghi lại các kinh nghiệm bản thân thu nhận được để viết tốt hơn cho những lần sau.

Dưới đây là bản sửa lại đoạn văn của bạn theo yêu cầu:

Bài tập 1 (trang 9):
Câu hỏi: Văn bản quảng cáo là gì? Kể tên một số dạng văn bản quảng cáo mà em biết.
Bài giải chi tiết:
Văn bản quảng cáo là kiểu văn bản kết hợp sử dụng phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ nhằm thuyết phục người đọc, người xem sử dụng sản phẩm hoặc tham gia hoạt động.

Bài tập 2 (trang 10):
Câu hỏi: Văn bản quảng cáo cần đáp ứng những yêu cầu nào về nội dung và cách thể hiện?
Bài giải chi tiết:
Văn bản quảng cáo cần đáp ứng các yêu cầu sau về nội dung và cách thể hiện:

• Nội dung: Cung cấp thông tin về ưu điểm, giá trị của sản phẩm/dịch vụ/hoạt động qua kênh chữ và kênh hình.
• Cách thể hiện: 
  • Kết hợp phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.
  • Ngôn ngữ ngắn gọn, sử dụng kết hợp các cách thuyết phục người đọc, người xem như: sử dụng các từ ngữ có sắc thái nghĩa tích cực để khẳng định chất lượng, tính ưu việt của sản phẩm/dịch vụ/hoạt động.
  • Sơ đồ, hình ảnh, biểu tượng: có đường nét, màu sắc nổi bật, tác động mạnh đến thị giác, thính giác người đọc, người xem nhằm làm rõ tính ưu việt, hữu ích của sản phẩm/dịch vụ/hoạt động.

Bài tập 3 (trang 10):
Câu hỏi: Một văn bản quảng cáo thường gồm những phần nào? Mục đích của từng phần là gì?
Bài giải chi tiết:
Một văn bản quảng cáo thường gồm hai phần:

• Tiêu đề: Giới thiệu khái quát về sản phẩm/dịch vụ/hoạt động.
• Nội dung chính: Cung cấp thông tin chi tiết về sản phẩm/dịch vụ/hoạt động bằng kênh chữ và kênh hình; nêu khẩu hiệu của sản phẩm/dịch vụ hoặc thông điệp của hoạt động.

Bài tập 4 (trang 10):
Câu hỏi: Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

a. Văn bản này quảng cáo sản phẩm gì? Dựa vào đâu mà em biết?
b. Văn bản đã sử dụng những cách thể hiện nào để thuyết phục người đọc?
c. Kiểu chữ, cỡ chữ trong văn bản được sử dụng phối hợp như thế nào?
d. Em có nhận xét gì về tác dụng của việc sử dụng kết hợp ngôn ngữ và hình ảnh minh hoạ trong văn bản?
đ. Theo em, văn bản đã đáp ứng yêu cầu của một tờ rơi như thế nào?
Bài giải chi tiết:
a. Văn bản quảng cáo sản phẩm Bút bi Thành Công. Cơ sở xác định: Tiêu đề và nội dung chính của văn bản.
b. Văn bản đã sử dụng các cách thể hiện để thuyết phục người đọc như:

• Kết hợp ngôn ngữ và hình ảnh minh hoạ nổi bật, tác động mạnh đến thị giác của người đọc.
• Sử dụng các từ ngữ có sắc thái tích cực để khẳng định chất lượng, tính ưu việt của sản phẩm.
• Phối hợp các kiểu chữ, cỡ chữ, màu sắc để thu hút sự chú ý của người đọc.
  c. Kiểu chữ, cỡ chữ trong văn bản được sử dụng phối hợp phù hợp và hài hòa:
• Tiêu đề dùng chữ in hoa, cỡ lớn để thu hút sự chú ý.
• Nội dung quảng cáo được trình bày bằng kiểu chữ dễ đọc, phù hợp với kích cỡ tờ rơi.
• Câu khẩu hiệu dùng chữ in hoa, cỡ lớn để làm nổi bật giá trị của sản phẩm.
  d. Tác dụng của việc sử dụng kết hợp ngôn ngữ và hình ảnh minh hoạ:
• Góp phần biểu đạt nội dung quảng cáo.
• Tác động mạnh đến thị giác, làm tăng tính hấp dẫn của văn bản.
  đ. Văn bản đã đáp ứng yêu cầu về nội dung và cách thể hiện của một tờ rơi:
• Về nội dung: Cung cấp thông tin về ưu điểm, giá trị của sản phẩm Bút bi Thành Công.
• Về cách thể hiện: Xem lại câu trả lời ở các câu hỏi b, c, d.

Bài tập 5 (trang 11):
Đề bài: Em muốn tham gia cuộc thi Nhà thiết kế quảng cáo siêu đẳng do trường tổ chức. Hãy thiết kế tờ rơi quảng cáo một sản phẩm mới hay một hoạt động sắp diễn ra, sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ để tham gia cuộc thi.
Bài giải chi tiết:
Bước 1: Chuẩn bị trước khi thiết kế

• Xác định sản phẩm mới hay hoạt động sắp diễn ra mà em muốn thiết kế tờ rơi quảng cáo để tham gia cuộc thi.
• Xác định mục đích của tờ rơi.
• Xác định đối tượng đọc tờ rơi để lựa chọn nội dung và cách trình bày phù hợp.
• Thu thập thông tin liên quan đến sản phẩm/hoạt động.
• Tham khảo cách thiết kế tờ rơi trên Internet.

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

• Phác thảo nội dung quảng cáo.
• Sắp xếp tiêu đề, nội dung quảng cáo, hình ảnh minh hoạ sao cho tác động mạnh nhất đến người đọc.

Bước 3: Thiết kế tờ rơi

• Sử dụng các phương tiện (giấy, bút, màu, ứng dụng…) để thiết kế tờ rơi.
• Sử dụng các cỡ chữ, kiểu chữ và màu sắc hài hòa.
• Chú ý đến hình ảnh và nội dung quảng cáo để thu hút sự chú ý và dễ hiểu.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa

• Đọc lại nội dung và hình thức trình bày của tờ rơi và chỉnh sửa nếu cần.