NHẬN BIẾT

Bài tập 13.1: Cấu tạo hoá học là ..... giữa các nguyên tử trong phân tử. Cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống là

A. thứ tự liên kết.                                       B. phản ứng.

C. liên kết.                                                 D. tỉ lệ số lượng.

Trả lời

Chọn đáp án A.

Cấu tạo hoá học là thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

Bài tập 13.2: Có 4 loại cấu tạo mạch phân tử: (a) mạch hở không phân nhánh; (b) mạch hở phân nhánh; (c) mạch vòng không phân nhánh và (d) mạch vòng phân nhánh. Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử carbon có thể liên kết với chính nó hình thành bao nhiêu loại mạch?

A. 1.                      B. 2.                      C. 3 .                      D. 4 .

Trả lời

Chọn đáp án D.

Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử carbon có thể liên kết với chính nó hình thành 4 loại cấu tạo mạch phân tử: mạch hở không phân nhánh; mạch hở phân nhánh; mạch vòng không phân nhánh và mạch vòng phân nhánh.

Bài tập 13.3: Trong các yếu tố: (a) thành phần nguyên tố; (b) số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố và (c) thứ tự liên kết của các nguyên tử trong phân tử, thì tính chất của phân tử hợp chất hữu cơ phụ thuộc vào các yếu tố

A. (a) và (b).                                      B. (b) và (c).

C. (a) và (c).                                      D. (a), (b) và (c).

Trả lời

Chọn đáp án D.

Tính chất của phân tử hợp chất hữu cơ phụ thuộc vào các yếu tố: thành phần nguyên tố; số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố và thứ tự liên kết của các nguyên tử trong phân tử.

Bài tập 13.4: Những hợp chất hữu cơ khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử được gọi là các chất

A. đồng phân của nhau.                                  B. đồng đẳng của nhau.

C. đồng vị của nhau.                                       D. đồng khối của nhau.

Trả lời

Chọn đáp án A.

Những hợp chất hữu cơ khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử được gọi là các chất đồng phân của nhau.

Bài tập 13.5: Các chất hữu cơ có tính chất hoá học tương tự nhau và thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂ được gọi là các chất

A. đồng phân của nhau.                                 B. đồng đẳng của nhau.

C. đồng vị của nhau.                                      D. đồng khối của nhau.

Trả lời

Chọn đáp án B.

Các chất hữu cơ có tính chất hoá học tương tự nhau và thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂ được gọi là các chất đồng đẳng của nhau.

THÔNG HIỂU

Bài tập 13.6: Công thức nào dưới đây là công thức cấu tạo?

A. HOCH₂CH₂OH.                                          B. C₂H₆O₂.

C. CH₃O.                                                         D. C_nH_3nO_n.

Trả lời

Chọn đáp án A.

Công thức cấu tạo biểu diễn thứ tự và cách thức liên kết (liên kết đơn, liên kết đôi, liên kết ba) giữa các nguyên tử trong phân tử.

=> Công thức cấu tạo là HOCH₂CH₂OH.

Bài tập 13.7: Cặp chất nào dưới đây là đồng đẳng của nhau?

A. CH₃CH=CH₂ và CH₃–CH₂–CH₂–CH₃.

B. CH₂=CH–CH=CH₂ và CH₃C≡CH.

C. CH₃CH₂CH₂CH₃ và (CH₃)₂CHCH₃.

D. CH₂=CH–CH=CH₂ và CH₂=C(CH₃)–CH=CH₂.

Trả lời

Chọn đáp án D.

Các chất hữu cơ có tính chất hoá học tương tự nhau và thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂ được gọi là các chất đồng đẳng của nhau.

Cặp chất là đồng đẳng của nhau: CH₂=CH–CH=CH₂ và CH₂=C(CH₃)–CH=CH₂.

Bài tập 13.8: Cặp chất nào dưới đây là đồng đẳng của nhau?

A. CH₃OH và CH₃CH₂CH₂OH.                       B. CH₃CH₂OH và HOCH₂CH₂OH.

C. CH₃CH₂CHO và CH₃COCH₂CH₃.             D. CH₃COOH và CH₃COOCH₃.

Trả lời

Chọn đáp án A.

Các chất hữu cơ có tính chất hoá học tương tự nhau và thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂ được gọi là các chất đồng đẳng của nhau.

Cặp chất là đồng đẳng của nhau: CH₃OH và CH₃CH₂CH₂OH.

Bài tập 13.9: Cặp chất nào dưới đây là đồng phân loại nhóm chức?

A. CH₃OCH₃ và CH₃CH₂CH₂OH.

B. CH₃COOH và HCOOCH₃.

C. CH₂=CH–CH₃ và CH₂=C(CH₃)CH₃.

D. CH₃CH₂CH₂OHvà CH₃CH(OH)CH₃.

Trả lời

Chọn đáp án B.

Cặp chất là đồng phân loại nhóm chức: CH₃COOH và HCOOCH₃.

Hai chất này có cùng công thức phân tử C₂H₄O₂.

CH₃COOH chứa nhóm chức -COOH, HCOOCH₃ chứa nhóm chức -COOR.

Bài tập 13.10: Cặp chất nào dưới đây là đồng phân vị trí nhóm chức?

A. CH₃OCH₂CH₃ và CH₃CH₂CH₂OH.

B. CH₃COCH₃ và CH₃CH₂CH=O.

C. CH≡CCH₂CH₃ và CH₃CH₂=CH–CH=CH₂CH₃.

D. CH₃CH₂CH₂OH và CH₃CH(OH)CH₃.

Trả lời

Chọn đáp án D.

Cặp chất là đồng phân vị trí nhóm chức: CH₃CH₂CH₂OH và CH₃CH(OH)CH₃.

Hai chất này cùng chứa nhóm chức alcohol.

CH₃CH₂CH₂OH là alcohol bậc 1; CH₃CH(OH)CH₃ là alcohol bậc 2.

VẬN DỤNG

Bài tập 13.11: Xác định loại đồng phân cấu tạo có thể có và viết các đồng phân cấu tạo có thể có của các hợp chất có công thức phân tử C₅H₁₂ và C₄H₈.

Trả lời

C₅H₁₂ có các đồng phân cấu tạo về mạch carbon.

Các đồng phân:

C₄H₈ có các đồng phân cấu tạo về mạch carbon và vị trí liên kết của hydrocarbon chưa no, mạch hở, phân tử có một liên kết đôi và đồng phân về mạch carbon của hydrocarbon no, mạch vòng.

Các đồng phân:

Bài tập 13.12: Xác định loại đồng phân cấu tạo có thể có và viết các đồng phân cấu tạo có thể có của các hợp chất có công thức phân tử.

Trả lời

C₄H₁₀O có các đồng phân về loại nhóm chức (alcohol và ether), mạch carbon và vị trí nhóm chức.

Các đồng phân: