NHẬN BIẾT

Bài tập 18.1: Chất nào sau đây không phải là hydrocarbon

A. CH₃-CH₃.                                                     B. CH₂=CH₂.

C. CH≡CH.                                                      D.CH₃-CH₂-OH.

Trả lời

Chọn đáp án D.

Hợp chất CH₃-CH₂-OH ngoài C, H ra còn chứa nguyên tử O nên thuộc loại dẫn xuất của hydrocarbon.

Bài tập 18.2: Cho các hydrocarbon sau:

Một số nhận định về các hydrocarbon trên là

(1) Số phân tử hydrocarbon không no bằng 5;

(2) Số phân tử alkene bằng 3;

(3) Số phân tử alkyne bằng 2;

(4) số phân tử thuộc dãy đồng đẳng của benzene bằng 3.

Trong các nhận định này, số nhận định đúng bằng

A. 1.                          B. 2.                          C. 3.                            D. 4.

Trả lời

Chọn đáp án D.

Các phát biểu trên đều đúng.

(1) Phân tử hydrocarbon không no là:

(2) Phân tử alkene là:

(3) Phân tử alkyne là:

(4) Phân tử thuộc dãy đồng đẳng của benzene là:

Bài tập 18.3: Tên gọi của chất nào sau đây không đúng?

Trả lời

Chọn đáp án A.

Hợp chất  có tên là trans-but-2-ene

Bài tập 18.4: Cho các chất sau: methane, ethylene, acetylene, benzene, toluene và naphthalene.

Số chất ở thể lỏng trong điều kiện thường là

A. 1.                            B. 2.                           C. 3.                             D. 4.

Trả lời

Chọn đáp án B.

Các chất ở thể lỏng trong điều kiện thường là benzene và toluene.

Bài tập 18.5: Nhận xét nào sau đây không đúng?

A. Alkane không tham gia phản ứng cộng.

B. Phản ứng đặc trưng của alkene và alkyne là phản ứng cộng.

C. Benzene và đồng đẳng dễ tham gia phản ứng thế hơn phản ứng cộng.

D. Styrene dễ tham gia phản ứng thế hơn phản ứng cộng.

Trả lời

Chọn đáp án D.

Styren có công thức C₆H₅CH=CH₂, có 1 liên kết đôi ngoài vòng benzene kém bền nên tham gia phản ứng cộng dễ hơn phản ứng thế.

THÔNG HIỂU

Bài tập 18.6: Hợp chất X có công thức phân tử C₅H₁₂, khi tác dụng với chlorine (có chiếu sáng) tạo được bốn dẫn xuất thế monochlorine. X là

A. pentane.                                                B. isopentane.

C. neopentane.                                          D. isobutane.

Trả lời

Chọn đáp án B.

X có công thức CH₃(CH₃)CH-CH­₂CH₃. Tên gọi của X là isopentane.

Isopentane tác dụng với chlorin (có chiếu sáng) tạo được bốn dẫn xuất thế monochlorine sau:

Bài tập 18.7: Chất lỏng X có khả năng làm nhạt màu dung dịch KMnO₄ ở điều kiện thường. X là chất nào trong các chất sau đây?

A. Benzene.                     B. Toluene.                     C. Styrene.                     D. Naphtalene.

Trả lời

Chọn đáp án C.

3C₆H₅CH=CH₂ + 10KMnO₄ → 3C₆H₅COOK + 3K₂CO₃ + KOH + 4H₂O

Hợp chất C₆H₅CH=CH₂ có tên là styrene.

Bài tập 18.8: Cho các chất sau: propane, propene, propyne, butane, but-1-yne, but-2-yne, but-1-ene và cis-but-2-ene. Số chất tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ tạo kết tủa là

A. 1.                         B. 2.                         C. 3.                          D. 4.

Trả lời

Chọn đáp án B.

Các chất tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ tạo kết tủa là propyne và but-1-yne

CH≡C-CH₃ + AgNO₃ + NH₃ → CAg≡C-CH₃ + NH₄NO₃

CH≡C-CH₂CH₃ + AgNO₃ + NH₃ → CAg≡C-CH₂CH₃ + NH₄NO₃

Bài tập 18.9: Cho các phát biểu sau:

(1) Propane và butane được sử dụng làm khí đốt;

(2) Ethene và propene được sử dụng để tổng hợp polymer;

(3) Acetylene được sử dụng làm nhiên liệu cho đèn xì oxygen-acetylene;

(4) Styrene được sử dụng tổng hợp polymer;

(5) Toluene được sử dụng tổng hợp thuốc nổ.

Số phát biểu đúng là

A. 5.                   B. 2.                   C. 3.                   D. 4.

Trả lời

Chọn đáp án A.

Cả 5 phát biểu đều đúng.

Bài tập 18.10: a) Cho các hydrocarbon sau: ethane, ethylene, acetylene, butane, benzene, styrene và naphthalene.

Cho biết trạng thái của các hydrocarbon trên ở điều kiện thường.

b) Tại sao các hydrocarbon không tan hoặc ít tan trong nước nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ?

Trả lời

a) Ethane, ethylene, acetylene và butane là những chất khí; benzene và styrene là những chất lỏng; naphtalene là chất rắn.

b) Phân tử các hydrocarbon không phân cực hoặc kém phân cực, nên không tan hoặc ít tan trong nước (là một dung môi phân cực), nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ (là những dung môi phân cực kém (hay ít phân cực)).

VẬN DỤNG

Bài tập 18.11: Viết đồng phân và gọi tên các alkane, alkene, alkyne có 5 nguyên tử carbon trong phân tử và đồng đẳng của benzene có 8 nguyên tử carbon trong phân tử.

Trả lời

Alkane 5C:

Alkene 5C:

Alkyne 5C:

Đồng đẳng của benzene 8C:

Bài tập 18.12: Hoàn thành sơ đồ chuyển hoá sau đây và viết các phương trình hoá học.

Trả lời

(1) CH₄ + Cl₂ $\overset{as}{\rightarrow}$ CH₃Cl + HCl

(2) CH₄ + $\frac{3}{2}$O₂ $\overset{t^{o}}{\rightarrow}$ CO₂ + H₂O

(3) 2CH₄ $\overset{xt,t^{o}}{\rightarrow}$ CH≡CH + 3H₂

(4) CH≡CH + HCl   CH₂=CHCl

(5) CH≡CH + H₂O  CH₃CH=O

(6) CH≡CH + H₂  CH₂=CH₂

(7) CH₂=CH₂ + H₂O $\overset{xt,t^{o}}{\rightarrow}$ CH₃CH₂OH

(8) 3CH₂=CH₂ + 2KMnO₄ + 4H₂O → 3CH₂(OH)CH₂(OH) + 2MnO₂ + 2KOH

(9) nCH₂=CH₂ $\overset{xt,t^{o}}{\rightarrow}$ -(CH₂-CH₂)_n-

Bài tập 18.13: Hoàn thành sơ đồ chuyển hoá sau đây và viết các phương trình hoá học. (Biết A, B, C, D, F là các sản phẩm chính).

Trả lời

(1) CH₃[CH₂]₄CH₃  CH₃CH₂CH₃ + CH₃CH=CH₂

(2) CH₃CH₂CH₃ + Cl₂ $\overset{as}{\rightarrow}$ CH₃CHClCH₃ + HCl

(3) CH₃[CH₂]₄CH₃  CH₃CH₃+ CH₃CH₂CH=CH₂

(4) CH₃CH₂CH=CH₂ + HCl → CH₃CH₂CHClCH₂

(5) CH₃[CH₂]₄CH₃  C₆H₆ + 4H₂

(6) C₆H₆ + 2Cl₂  o-C₆H₄(Cl)₂ + p-C₆H₄(Cl)₂ + 2HCl

(7) C₆H₆ + 2HNO₃  m-C₆H₄(NO₂)₂ + 2H₂O