Câu

Đáp án

Câu 1

- Đoạn thơ trên thuộc thể thơ song thất lục bát.

- Lý giải: 

+ Đan xen từng cặp câu 7 tiếng (song thất) với từng cặp câu 6 và 8 tiếng (lục bát).

+ Vần: vần lưng (ta – Nga, láng – dáng,…); vần chân (tây – mây…).

+ Thanh điệu: 

Thuở nước non đến hồi(B) non nước(T)
Sông Hương đành(B) xuôi ngược(T) đông tây(B)
       Soi lòng(B) chỉ có(T) đám mây(B)
Đám mây(B)  phú quý(T) những ngày(B) lao đao(B)

• + Nhịp thơ: câu 7 nhịp 3/4 (Sao mặt sông/ xanh xao ra dáng), câu 6 và 8 ngắt nhịp chẵn theo thể lục bát (Đám mây phú quý/ những ngày lao đao ngắt nhịp 4/4).

Câu 2

Biện pháp tu từ nhân hóa: “mặt sông xanh xao ra dáng”, “tình sông lai láng khôn ngăn”.

- Tác dụng: tạo cách diễn đạt sinh động, gợi hình, gợi cảm, nhà thơ như thổi hồn vào con sông Hương khiến nó trở thành một sinh thể có hồn hơn, qua đó bộc lộ tâm sự, suy tư của thi nhân.

Câu 3

• Sông Hương trong bài thơ đẹp mà buồn, nước có sắc xanh đấy nhưng lại là “xanh sao”. Sông Hương thơ mộng có, trữ tình có bởi xuất hiện hình ảnh “Hằng Nga” tức là dòng sông trăng nhưng cũng đượm buồn, dòng nước nặng trĩu, “lai láng” tình sông hay chính là những tâm sự, tình cảm của con người.

Câu 4

Nhà thơ Hàn Mặc Tử đã chọn hình thức “tự tình”, giãi bày tâm sự qua hàng loạt các câu hỏi tự vấn (Vì ai lắm nỗi chứa chan/ Hay còn đợi khách quá giang một lần?), lời thơ nặng trĩu một nỗi niềm hoài niệm quá khứ. Tâm sự chất chứa, gửi gắm vào nàng Hằng Nga – vầng trăng sáng, nỗi lòng của một người con yêu nước, yêu quê hương trong tình cảnh cô đơn, mang nhiều tâm sự đè nén không biết giãi bày cùng ai.

Đáp án

Câu 1:

HS trình bày cảm nhận dựa trên suy nghĩ của mình song cần đảm bảo các ý sau:

• Hình thức:

+ Đúng độ dài 200 từ.

+ Đảm bảo bố cục 3 phần.

+ Không sai chính tả, lặp từ….

• Nội dung

+ Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, dưới đây là một số gợi ý:

+ Thể thơ: lục bát.

+ Vần: vần chân (làng – ràng, xuân – thân…), vần lưng (đê – về, hồi – sồi, …)

+ Nhịp thơ: nhịp chẵn 2/2/2, 2/2/4, 4/4.

+ Biện pháp tu từ: câu hỏi tu từ, điệp cấu trúc (Nào đâu…), liệt kê…

+ Hình ảnh thơ: “Chiếc áo cài khuy bấm” tưởng rằng bình thường lắm, chỉ là một thứ trang phục mà thôi, thế nhưng trong cảm nhận của tâm hồn thi nhân lại là biểu trưng của nền văn minh thành thị. Nó chiếm mất, choán chỗ của “cái áo tứ thân”, “cái yếm lụa sồi”, “cái khăn mỏ quạ”, “cái quần nái đen” - những trang phục truyền thống quen thuộc của người thôn nữ. Nó khiến nhân vật trữ tình phải cuống quýt, thảng thốt tự hỏi một cách ngẩn ngơ, nuối tiếc.

=> Một bài thơ lục bát giản dị, mộc mạc đến đơn sơ, vậy mà hàm chứa bao ý nghĩa sâu xa. bài thơ kể về sự đổi thay trong trang phục của cô gái nhưng thăm thẳm trong bề sâu câu chữ, hình tượng, nó gióng lên một hồi chuông cảnh báo thật khẩn thiết: văn minh thị thành đang lấn át văn hoá đồng quê, và sâu xa hơn, hồn dân tộc, bản sắc dân tộc đang bị phai nhoà.

- Sắp xếp hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục đoạn văn.

Câu 2: 

1. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận 

Cấu trúc bài cần nêu được đặt vấn đề, giải quyết vấn đề và kết luận. 

1. Xác định đúng vấn đề cần thể hiện

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ ý kiến của anh/chị về vai trò của tình yêu quê hương, đất nước.

Hướng dẫn chấm:

• HS xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0.5 điểm.

• HS xác định chưa đúng vấn đề cần nghị luận: 0 điểm.

1. Triển khai vấn đề thành các luận điểm trong bài văn nghị luận

HS có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng.  Dưới đây là một số gợi ý cần hướng tới:

• Giới thiệu vấn đề nghị luận: vai trò của tình yêu quê hương, đất nước.

• Triển khi vấn đề nghị luận:

-  Giải thích:

+ Tình yêu quê hương đất nước là gì? Là tình cảm gắn bó với những sự vật và con người nơi ta sinh ra và lớn lên, thể hiện qua những hành động nỗ lực để xây dựng và phát triển đất nước. 

=> Đó là một tình cảm thiêng liêng, cao quý và có vai trò vô cùng quan trọng.

- Bàn luận:

+ Giúp con người sống tốt hơn, không quên đi nguồn cội.

+ Nâng cao tinh thần, ý chí quyết tâm vươn lên.

+ Giúp ta sống có trách nhiệm hơn với gia đình, quê hương, đất nước và bản thân mình.

+ Thúc đẩy tinh thần cống hiến giúp đỡ cộng đồng.

+ Gắn kết cộng đồng, kéo con người lại gần nhau hơn.

+ Bảo vệ, giữ gìn, xây dựng và phát triển đất nước

- Bằng chứng: 

+ Trong giai đoạn chiến tranh, tình yêu nước đã trở thành nền tảng sức mạnh tinh thần quan trọng nhất để quân và nhân dân Việt Nam chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược. 

+ Trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, lòng yêu nước còn là việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tiếp thu những tinh hoa của nhân loại để làm giàu cho quê hương.

- Bài học nhận thức, hành động:

+ Tình yêu quê hương đất nước là yếu tố quan trọng không thể thiếu.

+ Mỗi cá nhân nên xây dựng, bồi dưỡng cho mình tình yêu quê hương đất nước.

+ Hành động thiết thực bảo vệ, xây dựng, làm đẹp cho quê hương.

Hướng dẫn chấm:

- Phân tích đầy đủ, sâu sắc, dẫn chứng phù hợp, thuyết phục: 2 điểm.

- Phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu: 1 điểm – 1.75 điểm.

- Phân tích chung chung, sơ sài: 0.5 - 1.0 điểm.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

e. Sáng tạo

- Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.