BÀI 28. CA DAO VỀ LỄ HỘI

Khởi động                         

Chia sẻ với bạn về một lễ hội truyền thống mà em biết hoặc đã từng tham dự.

Đáp án chuẩn:

Hội Gióng là lễ hội lớn và đặc sắc tưởng nhớ Thánh Gióng, một trong những vị Thánh “bất tử” của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Hiện nay, đồng bằng Bắc bộ có rất nhiều nơi thờ phụng Đức Phù Đổng Thiên vương Thánh Gióng, nhưng chính hội vẫn là ở làng Phù Đổng, nơi Gióng sinh thành và Phù Linh nơi Gióng hóa thân. 

Hàng năm, Hội Gióng chính thống được tổ chức vào ngày mùng 8 và ngày 9 tháng 4 âm lịch tại đền Phù Đổng và các vùng lân cận.

ĐỌC: CA DAO VỀ LỄ HỘI

Câu 1: Hai bài ca dao đầu tiên nói về những lễ hội nào? Mỗi lễ hội này gợi cho em nhớ về những vị vua nào?

Đáp án chuẩn:

- Bài ca dao 1 nói về lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra vào ngày 10/03 âm lịch hàng năm, gợi nhớ về các vị vua Hùng có công dựng nước và giữ nước.

- Bài ca dao 2 nói về lễ hội Trường Yên, gợi nhắc đến hai vị vua là vua Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành.

Câu 2: Hội đua thuyền trong bài ca dao 3 được tổ chức ở đâu? Cuộc đua được mô tả có gì thú vị?

Đáp án chuẩn:

Hội đua thuyền trong bài ca dao 3 được tổ chức ở  5 làng thuộc huyện Thiệu Hóa, Thanh Hóa.

Cuộc đua được tổ chức chèo từ làng Phú tới làng Hồng. Khung cảnh cuộc đua thêm rộn ràng nhờ tiếng trống và tiếng hò reo của người cổ vũ. Dưới sông, các tay chèo miệng hò dô, tay chèo nhanh lẹ.

Câu 3: Lễ Nghinh Ông được miêu tả như thế nào? Lễ này thường được tổ chức ở những vùng miền nào của nước ta?

Đáp án chuẩn:

Lễ Nghinh Ông với khung cảnh vô cùng rộn ràng, sôi động với đèn hoa và tiếng pháp nổ vang trời.

Lễ Nghinh Ông thường  tổ chức ở các tỉnh vùng biển Trung Bộ và Nam Bộ Việt Nam.

Câu 4: Hội đua bò được tổ chức ở đâu? Quan sát tranh, nói 1 - 2 câu về không khí ngày hội.

Đáp án chuẩn:

Hội đua bò được tổ chức ở vùng Bảy Núi.

Vào dịp tết cổ truyền, người Khmer lại náo nức tổ chức lễ hội đua bò. Không khí lễ hội diễn ra vô cùng sôi động, vui vẻ.

Câu 5: Những lễ hội được nói đến trong bài đọc giúp em hiểu thêm điều gì về đất nước, con người Việt Nam?

Đáp án chuẩn:

Lễ hội chính là thái độ thể hiện lòng biết ơn “uống nước nhớ nguồn” đối các vị tiền bối trong quá trình dựng nước và giữ nước. 

ĐỌC MỞ RỘNG: SINH HOẠT CÂU LẠC BỘ ĐỌC SÁCH - CHỦ ĐIỂM CỘNG ĐỒNG GẮN BÓ

(a) Tìm đọc bài thơ, đồng dao, ca dao,...:

(b) Ghi chép và trang trí Nhật kí đọc sách.

c. Cùng bạn chia sẻ:

- Bài thơ, đồng dao, ca dao,... đã đọc.

- Nhật kí đọc sách.

- Từ ngữ dùng hay.

- Điều tâm đắc khi đọc bài thơ, đồng dao, ca dao,... và giải thích lí do.

- ?

d. Ghi lại một đoạn mà em thích trong bài thơ, đồng dao, ca dao,... được bạn chia sẻ. 

(e) Đọc một bài thơ, đồng dao, ca dao,... được bạn chia sẻ mà em thích.

Đáp án chuẩn:

1. Công cha như núi Thái Sơn,

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Một lòng thờ mẹ kính cha,

Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ KẾT TỪ

Câu 1: Tìm cặp kết từ trong mỗi câu sau:

a. Hễ trăng có quầng rõ nét thì trời sẽ không mưa.

b. Không những dê đen mưu trí mà nó còn rất dũng cảm.

c. Vì kiến nghe tin sư tử đau tai nên nó sốt sắng đến thăm.

d. Tuy mùa xuân chưa về nhưng trên những cành cây đã lắm tắm lộc non.

Đáp án chuẩn:

a. Hễ … thì

b. Không những … mà còn

c. Vì … nên

d. Tuy … nhưng

Câu 2: Chọn một cặp kết từ phù hợp thay cho hai trong mỗi câu sau:

Nhờ…. nên …..

Tuy …. nhưng …..

Giá mà …. thì ….

a.  nhà ở xa trường bạn Lan luôn đi học đúng giờ

b.  ngựa con nghe lời bố chú không phải bỏ cuộc chạy đua giữa chừng

c. các bác sĩ tận tình chăm sóc bạn ấy đã nhanh chóng bình phục

Đáp án chuẩn:

a. Tuy ….nhưng….

b. Giá mà ngựa con nghe lời bố thì chú không phải bỏ cuộc chạy đua giữa chừng.

c. Nhờ các bác sĩ tận tình chăm sóc nên bạn ấy đã nhanh chóng bình phục.

Câu 3: Có thể thay hai 

 trong câu sau bằng những cặp kết từ nào? Khi sử dụng môi cặp kết từ đó, mối quan hệ về nghĩa giữa hai vế câu thay đổi như thế nào?

mưa nhiều vườn rau xanh tốt

Đáp án chuẩn:

Nếu … thì: điều kiện - kết quả

Nhờ … nên: nguyên nhân - kết quả

Câu 4: Viết 2 - 3 câu giới thiệu về một lễ hội mà em biết, trong đó có câu sử dụng cặp kết từ.

Đáp án chuẩn:

Hàng năm, cứ đến tháng 3 Âm lịch du khách thập phương lại cùng xuôi về vùng đất Phú Thọ để tham dự lễ hội Đền Hùng. Đây là dịp để nhân dân ta thể hiện truyền thống tốt đẹp ngàn đời, luôn khắc ghi công ơn của tổ tiên, ông cha ta.

VIẾT: TRẢ BÀI VĂN KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO

Đề bài: Viết bài văn kể lại một câu chuyện cổ tích đã nghe, đã đọc mà em yêu thích với những chi tiết sáng tạo.

Câu 3: Viết lại đoạn văn kể lại sự việc chính của câu chuyện cho hay hơn.

Gợi ý:

- Thêm vào chi tiết tả ngoại hình của nhân vật

- Thêm vào lời nói, ý nghĩ, hành động… phù hợp với sự việc

- Bày tỏ tình cảm, cảm xúc với nhân vật, sự việc.

- ?

Đáp án chuẩn:

Tại đất nước Hi Lạp xa xưa, có ông vua nổi tiếng tham lam tên là Mi - đát.

Một ngày nọ, khi Mi - đát đang dạo chơi trong vườn thượng uyển thì gặp thần Đi-ô -ni-dốt và được thần ban cho một điều ước. Sẵn tính tham lam, Mi - đát ước ngay:

- Xin thần cho mọi vật tôi chạm vào đều biến thành vàng!

Thần ban cho Mi - đát cái ước muốn tham lam ấy rồi biến mất. Mi - đát sung sướng bẻ thử cành sồi, cành cây lập tức biến thành vàng. Mi - đát hí hửng tưởng rằng lão là người hạnh phúc nhất mà không mảy may ngờ đến rắc rối đang chờ mình ở phía trước…

Bữa ăn được người hầu dọn ra. Mọi thức ăn đều biến thành vàng khi ông ta chạm tới. Bụng đói cồn cào, miệng không ngừng van nãi thần Đi - ô - ni - dốt. Bỗng, thần hiện ra và nói:

- Nhà người hãy tới sông Pác - tôn, nhúng mình vào dòng nước, phép màu sẽ biến mất.

Mi - đát làm như vậy và quả nhiên phép màu biến mất.

VẬN DỤNG

Câu 1: Sưu tầm 1 - 2 bài ca dao về lễ hội.

Đáp án chuẩn:

1. Tình cờ ta lại gặp ta

Vui bằng mở hội tháng ba đền Sòng

2. Ai ơi mồng chín tháng tư

Không đi hội Gióng cũng hư mất đời

Câu 2: Tìm hiểu thêm thông tin về lễ hội được nhắc đến trong bài ca dao.

Đáp án chuẩn:

 Gióng tiêu biểu ở Hà Nội là hội Gióng Sóc Sơn ở đền Sóc xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn và hội Gióng Phù Đổng ở đền Phù Đổng, xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm. Các nghi lễ truyền thống trong lễ hội gồm có lễ rước, lễ dâng hương, lễ hóa voi và ngựa, hoạt cảnh đánh giặc Ân…