BÀI 1. CHIỀU DƯỚI CHÂN NÚI

Khởi động                         

Chia sẻ về một hoạt động mà em đã tham gia cùng người thân hoặc bạn bè vào dịp hè.

Đáp án chuẩn:

Hè vừa qua, em đã đi học bơi cùng chị gái. Mặc dù, việc học bơi khiến da em rám đi nhiều phần nhưng bơi là kĩ năng cần thiết với mỗi người. Học bơi giúp em cải  thiện được sức khỏe và vóc dáng. Khi đã biết bơi, bố mẹ còn thưởng cho chúng em một chuyến đi biển ở Cát Bà để được thỏa thích vẫy vùng dưới nước. Em thấy mùa hè của mình thật đáng nhớ.

ĐỌC: CHIỀU DƯỚI CHÂN NÚI

Câu hỏi, bài tập:

Câu 1: Ba mẹ con đi chơi ở đâu? Khung cảnh ở đó được miêu tả như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Ba mẹ con đi chơi ở một khu rừng.

Khung cảnh được miêu tả: “Chúng tôi đi lang thang trong khu rừng yên tĩnh đầy những cây thông to dưới chân một ngọn núi……Và những bông hoa li ti đang bắt đầu cụp cánh vào lúc cuối ngày…”

Câu 2: Người mẹ nhớ lại những kỉ niệm nào về tuổi thơ của mình?

Đáp án chuẩn:

Người mẹ nhớ lại kỉ niệm: “Hầu như ngày nào cũng vậy, khi mặt trời bắt đầu lặn thì tôi đi từ trên núi về nhà với một bó củi khô trên vai…... Tôi biết là mẹ đã từ vườn về và bà vừa mới nhóm bếp để nấu cơm.”

Câu 3: Ba mẹ con làm gì khi thấy con cánh cam? Những việc làm đó nói lên điều gì?

Đáp án chuẩn:

Ba mẹ con rón rén ngồi xuống cỏ khi thấy con cánh cam.

Chi tiết này cho thấy ba mẹ con rất tinh tế và yêu các loài vật,

Câu 4: Vì sao người mẹ kể cho các con nghe kí ức đang sống động trong tâm trí mình?

Đáp án chuẩn:

Vì đám trẻ luôn muốn biết rằng mẹ đã sống thế nào trong cái thung lũng không có ánh điện.

Câu 5: Theo em, vì sao ba mẹ con cảm thấy thật yêu mến cuộc đời này.

Đáp án chuẩn:

Vì thế giới xung quanh họ thật yên bình và tươi đẹp.

Cùng sáng tạo

Tưởng tượng, kể tiếp cuộc trò chuyện của ba mẹ con….

Đáp án chuẩn:

Càng về tối, sương bắt đầu dày thêm, giăng phủ khắp tán cây ngọn cỏ tạo nên một khung cảnh thật nên thơ. Từ trong những hốc cây, tiếng dế cứ thế to dần. Hòa cùng thanh âm đó là tiếng chim về tổ, tiếng thong thả bước chân của đám dê núi… Sự yên bình này đã níu chân tôi khiến tôi chợt nảy lên một ý định táo bạo: Ba mẹ con sẽ cắm trại ở đây qua đêm.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: TỪ ĐỒNG NGHĨA

Câu 1: Đọc đoạn thơ, đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu: 

a. Em quay đầu đỏ

Vẽ nhà em ở

Ngói mới đỏ tươi

Trường học trên đồi

Em tô đỏ thắm

Cây gạo đầu xóm

Hoa nở chói ngời

A, nắng lên rồi!

Mặt trời đỏ chót

Lá cờ Tổ quốc

Bay giữa trời xanh...

                   Định Hải

b. Các em lớp Một phấn khởi chào đón năm học mới. Chúng tôi cũng vô cùng hân hoan.

Minh Mẫn

c. Đất nước ta thật thanh bình. Cuộc sống của người dân trên mọi miền Tổ quốc thật yên vui.

Phan Ngọc Linh

- So sánh nghĩa của các từ in đậm trong từng đoạn thơ, đoạn văn.

- Các từ in đậm trong đoạn thơ, đoạn văn nào có thể thay thế được cho nhau? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

- Nghĩa từ in đậm giống hoặc gần giống nhau.

- Các in đậm thay thế được cho nhau vì nghĩa của chúng giống nhau hoàn toàn.

Câu 2: Thay từ in đậm trong mỗi câu sau bằng một từ đồng nghĩa:

a. Mai tặng tôi chiếc nơ cài tóc màu hồng rất đẹp.

b. Bầy ngựa tung vó trên thảo nguyên rộng lớn.

c. Xe chúng tôi vừa chạy qua quãng đường gập ghềnh, nhiều ổ gà.

d. Những cánh hoa bé xíu cố gắng vươn lên khỏi đám cỏ để đón ánh nắng

mặt trời.

Đáp án chuẩn:

Các từ đồng nghĩa với các từ in đậm là: 

a. Từ “đẹp”: xinh, xinh xắn.

b. Từ “rộng lớn”: mênh mông.

c. Từ “gập ghềnh”: gồ ghề.

d. Từ bé xíu”: nhỏ xíu, li ti, nhỏ bé.

Câu 3: Tìm 2 – 3 từ đồng nghĩa với mỗi từ sau:

- Trẻ thơ

- Gắn bó

- Yêu mến

Đáp án chuẩn:

Từ đồng nghĩa với các từ trên:

- Trẻ thơ: trẻ em, trẻ con, thiếu nhi, nhi đồng, con nít,...

- Gắn bó: khăng khít, thân thiết,...

- Yêu mến: thương yêu, yêu thương, yêu quý, quý mến, mến yêu,…

Câu 4: Chọn hai từ đồng nghĩa tìm được ở bài tập 3. Đặt câu với mỗi từ

đã chọn.

Đáp án chuẩn:

- Trẻ em: trẻ em là mầm non tương lai của đất nước.

- Thân thiết: tuy sống xa nhau nhưng tình cảm của anh chị em chúng tôi vẫn rất thân thiết.

VIẾT: BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

Câu 1: Đọc bài văn sau và thực hiện yêu cầu:

Đáp án chuẩn:

a. Tả phong cảnh ở quê Bác Hồ.

b. 

Mở bài: từ đầu đến “đi về quê Bác”.

Thân bài: từ “giữa khung cảnh” đến “màu xanh khác nữa”.

Kết bài: từ “cả cánh đồng” đến “mặn mà, ấm áp”.

c. Tác giả tả cảnh theo trình tự không gian: 

Trên đường đi (thấy cánh đồng, chiếc cầu, mái trường, mái nhà) -> Đứng trên núi Chung (thấy dòng sông Lam, núi Thiên Nhẫn, núi Trác, núi Đại Huệ,...)

Câu 2: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

Diệu kì thay trong một ngày, Cửa Tùng có ba sắc màu nước biển. Bình minh, mặt trời như chiếc thau đồng đỏ ối chiều xuống mặt biển, nước biển nhuộm màu hồng nhạt. Trưa, nước biển xanh lơ và khi chiều tà thì đổi sang màu xanh lục.

Theo Thụy Chương

a. Tác giả tả cảnh biển Cửa Tùng theo trình tự nào?

b. Theo em, trình tự miêu tả ấy có phù hợp để tả cảnh biển Cửa Tùng không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

a. Tác giả tả cảnh biển Cửa Tùng theo trình tự thời gian: sáng -> trưa -> chiều.

b. 

Trình tự miêu tả là phù hợp để gợi tả hết vẻ đẹp và sự thay đổi diệu kì của màu sắc nước biển cửa Tùng trong một ngày.

Câu 3: Đọc bài văn sau và thực hiện yêu cầu:

Đáp án chuẩn:

a. 

 Mở bài: “Chẳng có nơi nào như sông Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng”.

 Thân bài: “Thân cọ vút thẳng trời … chẳng ướt đầu”.

 Kết bài: “Quê tôi có câu hát …. nhớ về rừng cọ quê mình”.

b.

 Đoạn “Thân cọ … không thấy bóng chim đâu”: miêu tả ngoại hình cây cọ.

 Đoạn “Căn nhà tôi …  chẳng ướt đầu”: sự gắn bó của cây cọ trong đời sống của tác giả.

VẬN DỤNG

Ghi lại 1 – 2 hình ảnh em thích trong bài “Chiều dưới chân núi” và lí do

em thích mỗi hình ảnh đó.

Đáp án chuẩn:

Hình ảnh em thích trong bài “Chiều dưới chân núi”:

- Những bông hoa li ti đang bắt đầu cụp cánh vào lúc cuối ngày: cho thấy vạn vật đều cảm nhận được bước chuyển của thời gian.

- Hình ảnh ba mẹ con tựa vào nhau ngắm lũ côn trùng đang tìm đường về nhà và thấy thật yêu mến cuộc đời này: khiến ta liên tưởng một không gian  yên tĩnh, nên thơ và yên bình đến kì lạ.