BÀI 4: THÂN THƯƠNG XỨ VÀM

PHẦN KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Nói về nơi em ở và những người hàng xóm của em.

Đáp án chuẩn:

Nơi em ở là một làng quê ven biển thuộc tỉnh Thái Bình. Ở đó có rất nhiều cảnh đẹp, con người quê em thật thà, chất phác, dễ mến và hiếu khách. Những người hàng xóm quê em luôn đùm bọc, đoàn kết và giúp đỡ nhau.

PHẦN KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP

PHẦN ĐỌC

Bài đọc: Thân thương xứ Vàm - Nguyễn Thị Việt Hà

Câu 1: Những chi tiết nào cho biết chợ Vàm Cái Đôi họp từ rất sớm?

Đáp án chuẩn:

• Họp từ khi bình minh chưa lên.

• Giữa khuya, xuồng từ trong các kính, vàm, xáng,... đã xôn xao chuyển rau, cá, các loại củ, quả từ vườn nhà ra chợ.

Câu 2: Vì sao tác giả nhận xét chợ Vàm Cái Đôi ôn hòa?

Tìm đáp án đúng:

• Vì chợ nhỏ, nép vào một góc bến tàu.

• Vì chợ họp từ khi bình minh chưa lên.

• Vì chợ bày bán đủ loại rau, cá, củ, quả.

• Vì chợ có những người mua bán rất thân thiện.

Đáp án chuẩn:

Vì chợ có những người mua bán rất thân thiện.

Câu 3: Em có suy nghĩ gì về cách gọi "rau ruộng", "cá ruộng", "đám cưới ruộng",...?

Đáp án chuẩn:

Đó là cách gọi gần gũi, thân thương cho những sự vật quen thuộc, gắn bó của làng quê đồng ruộng.

Câu 4: Khi đi xa, người dân xứ Vàm nhớ những hình ảnh nào ở quê mình? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

    Người dân xứ Vàm cho dù đi đâu cũng nhớ phiên chợ hiền lành góc bến tàu cũ, nhớ ngọn gió chướng non làm thảng thốt con đường trắng hoa lau, hoa sậy. Nhớ về vàm là nhớ về sự bình yên của dòng sông nối liền xứ sở, những con đường hai bên bờ lau sậy mịt mùng. Nhớ về Vàm là nhớ về những buổi sáng mai người ta thức dậy bằng tiếng còi tàu rời bến sớm nhất rúc lên vang lừng cả thị trấn.

     Bởi vì đây là những hình ảnh đặc trưng, gắn bó, quen thuộc và gần gũi nhất của Vàm Cái Đôi. Những hình ảnh ấy dù mộc mặc, bình dị nhưng nó tái hiện cuộc sống lao động của người dân, những cảnh vật đỗi quen thuộc cảnh phiên chợ, con đường trắng hoa lau, hoa sậy,... tất cả đều in đậm trong tâm trí người xa quê.

Câu 5: Em ấn tượng nhất về điều gì ở xứ Vàm? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

Điều em thấy ấn tượng nhất ở xứ Vàm là cách gọi "rau ruộng", "cá ruộng", "đám cưới ruộng", của người dân nơi đây. Cách gọi ấy gợi lên biết bao tình cảm thương mến và sự thân tình.

PHẦN LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Tính từ

Câu 1: Xếp từ chỉ đặc điểm được in đậm trong các câu văn dưới đây vào nhóm phù hợp:

a. Đào trồng ở Sa Pa cho quả to, tròn, cùi dày, vị ngọt thanh.

b. Dọc đường làng, hàng tre mướt xanh đang rì rào trò chuyện với mấy chú chim xinh xắn.

c. Thấp thoáng giữa sắc xanh bạt ngàn của khu vườn là những khóm hồng đỏ thắm tỏa hương thơm ngát.

d. Tiếng hót của chim họa mi lúc trong trẻo, lúc vút cao như một khúc nhạc vui.

• Từ chỉ hình dáng, kích thước

• Từ chỉ màu sắc

• Từ chỉ âm thanh

• Từ chỉ hương vị

Đáp án chuẩn:

• Từ chỉ hình dáng, kích thước: to, tròn, dày, xinh xắn

• Từ chỉ màu sắc: xanh, đỏ thắm

• Từ chỉ âm thanh: rì rào, trong trẻo

• Từ chỉ hương vị: ngọt thanh, thơm ngát

Câu 2: Tìm từ chỉ đặc điểm, tính chất của hoạt động, trạng thái được in đậm trong mỗi câu dưới đây:

a. Những cơn gió thổi nhè nhẹ.

b. Chim sơn ca hót líu lo.

c. Đóa hoa hồng nhung nở rộ khoe sắc thắm.

Đáp án chuẩn:

Từ chỉ đặc điểm, tính chất của hoạt động, trạng thái được in đậm trong mỗi câu trên: thổi nhè nhẹ, hót líu lo, nở rộ

Câu 3: Tìm tính từ trong các đoạn thơ, đoạn văn dưới đây:

b. Da trời bỗng xanh cao. Những làn mây trắng hơn, xốp hơn, trôi nhẹ nhàng hơn. Các loài hoa nghe tiếng hót trong suốt của họa mi chợt bừng giấc, xòe những cánh hoa đẹp, bày đủ các màu sắc xanh tươi.

Theo Võ Quảng

Đáp án chuẩn:

a. vàng, êm, xanh, mới.

b. xanh, cao, trắng, xốp, nhẹ nhàng, trong suốt, đẹp, xanh tươi.

Câu 4: Thực hiện các yêu cầu sau:

1. Tìm 1 - 2 tính từ có thể kết hợp với mỗi động từ sau:

M: chảy cuồn cuộn

b. Đặt 1 - 2 câu có tính từ tìm được ở bài tập a.

Đáp án chuẩn:

a.

chảy: chảy cuồn cuộn, chảy xiết, chảy nhanh, chảy chậm,...

reo: reo vang, reo vui,...

tỏa: tỏa sáng

cười: cười khúc khích, cười giòn tan,...

b. 

Nước từ các núi đá chảy cuồn cuộn.

Bầy chim hót líu lo như reo vui.

PHẦN VIẾT

Viết đoạn văn cho bài văn thuật lại một sự việc

Đề bài: Viết bài văn thuật lại một việc tốt mà em hoặc bạn bè, người thân đã làm.

Câu 1: Dựa vào dàn ý đã lập ở trang 52, 53 (Tiếng việt 4, tập một), viết một đoạn văn ở phần thân bài.

Gợi ý:

- Em nên bắt đầu đoạn văn của mình bằng một từ ngữ chỉ thời gian, địa điểm hoặc tình huống.

- Thuật lại diễn biến của sự việc gắn với tùng khoảng thời gian, địa điểm hoặc tình huống đã chọn.

- Chú ý thuật lại hành động, lời nói,... của nhân vật khi làm việc tốt.

- Có thể bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của em.

Đáp án chuẩn:

     Hôm ấy, vào một buổi trưa hè nóng nực, những tia nắng chói chang cháy bỏng chiếu rọi xuống mặt đất. Tiếng ve sầu kêu râm ran trên những đóa hoa phượng đỏ thắm làm nổi bật cả một góc trời xanh cao vút. Tan học, đôi đạp nhanh chân để về nhà để có thể ngồi trước cánh quạt quay vù vù, để uống những giọt nước mát xua tan đi bao cái ánh nắng cháy da cháy thịt. Bỗng nhiên, từ xa tôi thấy một bà cụ đang đứng bên vệ đường, cụ giống bà ngoại tôi quá, lưng còng tay chống cái gậy, có lẽ bà đang chờ ai đó. Đến gần tôi càng thấy bà cụ càng đẹp lão, bà có khuôn mặt đầy phúc hậu, hiền từ, hằn rõ những nếp nhăn của tuổi già, bà có mái tóc trắng bạc, những sợi tóc trắng như cước. Người bà nhỏ bé gầy guộc cùng với đôi bàn tay gần xơ xác dường như chỉ còn da và xương, hiện rõ những gân xanh, chân bà cứ bước tiến rồi lùi lại, à thì ra bà muốn sang đường. Tôi nhìn hai bên đường, mọi người đều đang hối hả để về nhà khi cái nóng gay gắt đang bao trùm mọi cảnh vật, tôi dừng xe lại, tôi chạy đến bên bà và nói.

- Bà ơi, để cháu giúp bà sang đường.

Câu 2: Đọc đoạn văn của các bạn cùng nhóm và chia sẻ:

1. Bạn kể lại việc tốt theo trình tự nào?

2. Em học được điều gì ở đoạn văn của bạn? (Sắp xếp ý, dùng từ, viết câu,?)

   

     c. Em muốn chỉnh sửa điều gì ở đoạn văn của mình?

Đáp án chuẩn:

Học sinh tự thảo luận với các bạn trong nhóm và chỉnh sủa bài viết của mình.

PHẦN VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hỏi - đáp về những địa điểm quen thuộc ở quê em hoặc nơi em sống.

Đáp án chuẩn:

Chỗ bạn có khu vui chơi, giải trí gì không? - Nhà sách Tiến Thọ, công viên Thanh Xuân,...

Quê bạn có biển không?