BÀI 4: THẢO NGUYÊN BAO LA

PHẦN KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Thi tìm từ ngữ tả không gian dựa vào hai bức ảnh dưới đây

Đáp án chuẩn: 

Bao la, mênh mông, bát ngát,…

PHẦN KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP

PHẦN ĐỌC

Bài đọc: Thảo nguyên bao la – Theo Ai-ma-tốp, Cao Xuân Hạo và Nguyễn Ngọc Bằng dịch

Câu 1: Hình ảnh “thảo nguyên chạy dài từ các dãy núi xuống tận chân trời" nói lên điều gì?

Đáp án chuẩn: 

Thảo nguyên vô cùng bao la, rộng lớn.

Câu 2: Những hình ảnh nào ở đoạn 2 báo hiệu mùa xuân đã về trên thảo nguyên?

Đáp án chuẩn: 

• Mặt đất sạch hết tuyết, trơ trụi, ẩm ướt.
• Tiếng máy kéo xình xịch trên cánh đồng cày xuân.
• Những người chăn súc vật đã ra các đồng cỏ mùa xuân.
• Tiếng ngựa hí xốn xang.
• Bầy cừu đi quanh quẩn cạnh bên đường.

Câu 3: Tìm từ ngữ, hình ảnh miêu tả:

Bầy thiên nga                Hồ I-xức-kun

Đáp án chuẩn: 

• Bầy thiên nga: trắng, lượn vòng, lượn đi lượn lại, tiếng kêu rộn rã thảng thốt, bay vút lên cao, dang rộng đôi cánh vun vút lao xuống.
• Hồ I-xức-kun: mặt hồ xanh biếc, sóng xanh bạc đầu, bờ cát vàng, khoảng nước phía xa như nhuộm hồng.

Câu 4: Em ấn tượng về những từ ngữ gợi tả âm thanh nào trong bài? Vì sao?

Đáp án chuẩn: 

"Ngọn gió đưa lại tiếng ngựa hí xốn xang": Hình ảnh gợi tả giúp người đọc hình dung ra những tiếng hí ngựa đi cùng với cơn gió mùa xuân.

Câu 5: Em chọn tên nào sau đây để đặt cho bài đọc? Vì sao?

Thiên nga trở về                       Mùa xuân trên thảo nguyên

Thiên nga mùa xuân                 Mùa xuân đã về

Đáp án chuẩn: 

Mùa xuân trên thảo nguyên: Nội dung bài đọc nói về mùa xuân trên thảo nguyên với những dấu hiệu của mùa xuân.

PHẦN LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Luyện tập về dấu câu

Câu 1: Thêm dấu câu vào vị trí phù hợp:

a. Dấu gạch ngang

Làng Hữu nghị Thái Lan Việt Nam là một ngôi làng đậm đà chất Việt nằm ở làng quê Thái Lan. Nơi đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thời gian sống và hoạt động. Đây còn là biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam Thái Lan, là địa điểm gặp gỡ của bà con Việt kiều sống trên đất Thái.

b. Dấu ngoặc kép

Truyện Cậu bé gặt gió được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, truyền cảm hứng về nghị lực sống và sáng tạo đến thế hệ trẻ. Tại Việt Nam, sách được Nhà xuất bản Thanh niên phát hành.

c. Dấu ngoặc đơn

Cây trinh nữ còn gọi là cây mắc cỡ hoặc cây xấu hổ có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Nhưng ta có thể bắt gặp cây trinh nữ ở khắp mọi nơi trên thế giới, nhất là ở những khu rừng rậm.

Đáp án chuẩn: 

a. Dấu gạch ngang

Làng Hữu nghị Thái Lan - Việt Nam là một ngôi làng đậm đà chất Việt nằm ở làng quê Thái Lan. Nơi đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thời gian sống và hoạt động. Đây còn là biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam - Thái Lan, là địa điểm gặp gỡ của bà con Việt kiều sống trên đất Thái.

b. Dấu ngoặc kép

Truyện "Cậu bé gặt gió" được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, truyền cảm hứng về nghị lực sống và sáng tạo đến thế hệ trẻ. Tại Việt Nam, sách được Nhà xuất bản Thanh niên phát hành.

c. Dấu ngoặc đơn

Cây trinh nữ (còn gọi là cây mắc cỡ hoặc cây xấu hổ) có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Nhưng ta có thể bắt gặp cây trinh nữ ở khắp mọi nơi trên thế giới, nhất là ở những khu rừng rậm.

Câu 2: Viết:

a. Một câu giới thiệu về bài thơ em thích, trong câu có sử dụng dấu ngoặc kép

b. 1 - 2 câu giới thiệu về một cảnh vật mà em biết, trong đó có sử dụng dấu ngoặc đơn hoặc dấu gạch ngang

c. Đoạn văn liệt kê các thực vật kỳ lạ ở Nam Mỹ mà em đã học, trong đó có sử dụng dấu gạch ngang

Đáp án chuẩn: 

1. Bài thơ "Bè xuôi sông La" miêu tả hình ảnh sông La cùng với cuộc sống của những người dân hai bên bờ sông.
2. Đỉnh Everest (thuộc dãy núi Himalaya) là đỉnh núi cao nhất thế giới. Nó nằm ở biên giới Tây Tạng - Nepal.
3. Thế giới thực vật tại Nam Mỹ vô cùng phong phú và đa dạng, bên cạnh đó cũng có không ít những loài thực vật kỳ lạ:

- Ở Bra-xin có những cây hoa súng khổng lồ. Mỗi chiếc lá của nó có đường kính lên tới 2 mét và có thể cho một người đứng lên trên.

- Tại vườn quốc gia Lốt Ca-đôn-nét ở Ác-hen-ti-na có loài hoa xương rồng chỉ mọc về một phía.

- Hoang mạc Át-ta-ca-ma ở Chi-lê có một hoang mạc được phủ đầy bởi hoa dại sặc sỡ sắc màu.

- Trên dãy An-đét có một loài cây được mệnh danh là nữ hoàng của các loài thực vật. Đó là cây Puy-a Rây-môn-đi. Phải mất đến 100 năm cây mới nở hoa. Hoa cao tới 10 mét, được kết bởi hàng ngàn bông hoa nhỏ.

Tất cả điều này đã tạo nên một nét độc đáo cho Nam Mỹ.

PHẦN VIẾT

Viết đoạn văn cho bài văn miêu tả con vật

Câu 1: Đọc đoạn văn sau và Đáp án chuẩn câu hỏi:

Chà, chú mèo có bộ lông mới đẹp làm sao! Màu lông hung hung có sắc vằn đo đỏ, rất đúng với cái tên mà tôi đã đặt cho nó. Mèo Hung có cái đầu tròn, hai tai dong dỏng, dựng đứng rất thính nhạy. Đôi mắt mèo Hung rất hiền lành nhưng ban đêm đôi mắt ấy sáng lên giúp mèo nhìn rõ mọi vật. Bộ ria mép vểnh lên có vẻ oai lắm. Bốn chân thì thon thon, bước đi một cách nhẹ nhàng như lướt trên mặt đất. Cái đuôi dài trông thướt tha, duyên dáng, … Mèo Hung trông thật đáng yêu.

Theo Hoàng Đức Hải

a. Đoạn văn miêu tả con vật gì?

b. Tác giả đã tả đặc điểm gì của con vật? Cách sử dụng từ ngữ miêu tả của tác giả có gì độc đáo?

c. Câu mở đầu và câu cuối của đoạn văn nói lên điều gì? 

Đáp án chuẩn: 

a. Mèo.

b. Miêu tả: màu lông hung hung; đầu tròn tròn; tai dong dỏng dựng đứng, đôi mắt hiền lành, sáng lên vào ban đêm; ria mép vểnh lên, oai lắm; chân thon thon, nhẹ nhàng; đuôi thướt tha, duyên dáng; tổng thể đáng yêu.

Tác giả sử dụng từ ngữ gợi tả giúp cho hình ảnh chú mèo hiện lên vô cùng rõ nét.

c. Giới thiệu chú mèo và bày tỏ cảm xúc với chú mèo.

Câu 2: Viết đoạn văn tả đặc điểm nổi bật về hình dáng của con vật nuôi trong nhà mà em thích, trong đó có hình ảnh so sánh hoặc nhân hóa.

Đáp án chuẩn: 

Bài tham khảo 1:

Trống cồ đã trưởng thành, toàn thân chú phủ một lớp lông màu vàng rực pha lẫn những chiếc lông màu đen xanh óng ả như rắc hạt kim cương. Bao quanh cái cổ là một lớp lông mịn và mềm như nhung thầm, làm cho da cổ vốn lúc nào cũng đỏ au càng thêm rắn rỏi. Đôi chân vừa to lại vừa cao được bao bọc bởi một lớp vảy sừng màu vàng sậm. Hai cái cựa chòi ra như hai mũi đinh mười, nhọn hoắt, một thứ vũ khí lợi hại giúp chú đánh bại mọi đối thủ trong xóm, nâng chú lên địa vị “thống soái”. Bộ lông đuôi của chú vừa dài vừa cong óng ả, rất hợp với đôi cánh như hai vỏ ốc khổng lồ úp hờ bên sườn. Đôi mắt chú thật tròn, to, đen lóng lánh lúc nào cũng ươn ướt như có nước.

Bài tham khảo 2:

Chú bò nhà tôi mập mạp khoác lên mình một bộ lông vàng mượt đẹp như một tấm áo choàng. Cái đầu nghiêng nghiêng nhìn trông thật hiền lành. Đôi mắt tròn xoe với hàng lông mi dài. Cái mũi đen bóng được thắt một sợi dây thừng. Bốn cái chân như cái cột nhà. Bộ móng màu đon nện trôn nền đất nghe cộp cộp. Mỗi khi cười, bò để lộ hàm răng trắng đều. Hai tai chú vểnh lên như hai cái lá mít. Chú là con bò đẹp nhất vùng.

Câu 3: Đọc lại và chỉnh sửa đoạn văn của em

Đáp án chuẩn: 

Học sinh tự đọc và tự sửa chữa

Câu 4: Chia sẻ với bạn những điều em thích ở đoạn văn của mình 

Đáp án chuẩn: 

Hình ảnh gợi tả: nhỏ xinh lon ton, vô cùng đáng yêu, nhìn rất oai vệ,…

PHẦN VẬN DỤNG 

Câu 1: Sưu tầm 1 - 2 tranh, ảnh về thảo nguyên.

Đáp án chuẩn: 

Câu 2: Nói 1 - 2 câu về cảnh vật trong tranh, ảnh sưu tầm được.

Đáp án chuẩn: 

Thảo nguyên mênh mông, xanh ngát. Mặt nước trong lành.