BÀI 1. THƠ VÀ THƠ SONG THẤT LỤC BÁT

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2: KHÓC DƯƠNG KHUÊ

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý cách sử dụng từ ngữ thể hiện tình cảm của Nguyễn Khuyến

Đáp án chuẩn:

- Từ “thôi” và “nước mây man mác” nhằm thể hiện cảm xúc đau đớn, tiếc thương trước sự ra đi của người bạn thân. 

- Từ “thôi” còn giống như một phép nói tránh như chưa muốn chấp nhận sự thật bạn đã mất

Câu 2: Nhà thơ nhắc lại những kỉ niệm gì với bạn, theo trình tự nào?

Đáp án chuẩn:

Những kỉ niệm về tình bạn đã được tác giả hồi tưởng theo trình tự thời gian: kéo dài từ thời trẻ đến khi về già.

Câu 3: Nỗi đau mất bạn được tác giả thể hiện như thế nào? 

Đáp án chuẩn:

Sự ngỡ ngàng, bàng hoàng, chân tay rụng rời như không tin vào những điều mình nghe được. 

=> Đó là cảm giác bất ngờ, đau đớn khi mất đi một người tri âm, tri kỉ.

Câu 4: Chú ý vai trò của các điển cố, điển tích được sử dụng?

Đáp án chuẩn:

- Như một lời than thở xót xa, bày tỏ nỗi niềm sâu sắc về sự mất mát tri kỷ.

- Mượn điển cố, Nguyễn Khuyến không chỉ thể hiện sự trân quý tình bạn mà còn bộc lộ nỗi niềm tiếc thương vô hạn trước sự ra đi của Dương Khuê. 

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Chỉ ra đặc điểm của thể thơ song thất lục bát qua bài Khóc Dương Khuê.

Đáp án chuẩn:

- Bài thơ bắt đầu bằng câu lục bát

- Mỗi khổ thơ đều có một vần trắc và ba vần bằng

- Các câu có thể ngắt nhịp 3/4 hoặc 3/2/2; hai câu sáu – tám ngắt theo thể lục bát.

Câu 2: Sự kiện tạo ra nguồn cảm xúc để Nguyễn Khuyến viết bài thơ là gì? Sự

kiện ấy chi phối bố cục của bài thơ như thế nào? Cho biết ý chính của mỗi phần

theo bố cục đó.

Đáp án chuẩn:

- Sự kiện: sự ra đi của người bạn thân thiết Dương Khuê.

- Bố cục gồm 3 phần:

+ Phần 1. Hai câu thơ đầu: Nỗi đau mất bạn của nhà thơ.

+ Phần 2. Tiếp theo đến “Mừng rằng bác hãy tinh thần chưa can”: Hồi tưởng kỉ niệm đẹp đẽ về tình bạn.

+ Phần 3. Còn lại: Nỗi cô đơn của hiện tại.

Câu 3: Tình cảm của Nguyễn Khuyến được thể hiện như thế nào trong hai dòng thơ đầu khi nghe tin bạn mất?

Đáp án chuẩn:

- Hai câu thơ đầu đã cho thấy sự mất mát, hụt hẫng khi biết tin người bạn của mình qua đờiL

+ Nguyễn Khuyến gọi bạn mình bằng hai từ “Bác Dương” rất đỗi gần gũi, thân thiết, cách gọi ấy tựa như lúc Dương Khuê vẫn còn sống mà hai người vẫn thường xưng hô với nhau.

+Từ “thôi” đầu thể hiện nỗi nuối tiếc xót xa khi vụt mất một thứ quan trọng nhất cuộc đời của Nguyễn Khuyến

Câu 4: Những kỉ niệm về tình bạn đã được tác giả hồi tưởng như thế nào và theo trình tự nào trong đoạn thơ từ dòng 3 đến dòng 22?

Đáp án chuẩn:

- Tác giả hồi tưởng một cách chân thực, sinh động, thể hiện tình cảm sâu nặng với người bạn tri kỷ Dương Khuê.

- Theo trình tự thời gian.

Câu 5: Hãy phân tích tâm trạng của nhà thơ được diễn tả trong đoạn thơ từ dòng

23 đến hết.

Đáp án chuẩn:

- Nguyễn Khuyến không khỏi ngậm ngùi, đau xót cho một nỗi niềm tiếc thương:

+ Dương Khuê dù trẻ hơn mình, lại mang bệnh tật sau ông thế nhưng lại nỡ ra đi trước ông. 

+ Điều ấy khiến Nguyễn Khuyến bàng hoàng, đến mức “chân tay rụng rời”. 

- Ông không tin rằng, người bạn của mình đã qua đời, để lại một mình ông trên cõi đời cùng sự hụt hẫng, đau buồn.

=> Tâm tư, cảm xúc ẩn sâu của Nguyễn Khuyến khi mất bạn, không còn người tâm giao.

Câu 6: Bài thơ Khóc Dương Khuê giúp em có thêm nhận thức gì về tình bạn, tình

người trong cuộc sống?

Đáp án chuẩn:

- Bài thơ khắc họa một tình bạn đẹp đẽ, gắn bó giữa hai con người đồng điệu về tâm hồn, chí hướng. 

- Bài thơ cho ta thấy giá trị cao đẹp của tình bạn chân chính. Đó là sự đồng cảm, chia sẻ, là điểm tựa tinh thần cho nhau trong cuộc sống.