BÀI 25: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ DÂN CƯ, XÃ HỘI TRUNG QUỐC 

MỞ ĐẦU

Trung Quốc có lãnh thổ rộng lớn, thiên nhiên đa dạng, tài nguyên phong phú. Đây là quốc gia có dân số đứng đầu thế giới, nhiều dân tộc, với nền văn hoá lâu đời,... Vậy những đặc điểm của tự nhiên, dân cư và xã hội có tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc?

Đáp án chuẩn:

• Tác động thuận lợi:

  • Vị trí địa lý thuận lợi cho giao lưu và phát triển kinh tế.

  • Điều kiện tự nhiên hỗ trợ phát triển nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ.

• Khó khăn:

  • Giáp nhiều quốc gia gây khó khăn trong an ninh.

  • Gần biển, dễ bị thiên tai như bão.

  • Địa hình đồi núi làm giao thông khó khăn.

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 25.1, hãy:

- Trình bày vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Trung Quốc

- Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

Đáp án chuẩn:

• Trung Quốc có diện tích khoảng 9,6 triệu km², nằm giữa vĩ độ 20°B đến 53°B và kinh độ 73°Đ đến 135°Đ.

• Giáp 14 quốc gia, có đường bờ biển dài và gần các khu vực kinh tế phát triển.

• Địa hình và khí hậu phức tạp ảnh hưởng đến sản xuất và quản lý.

• Ảnh hưởng: Miền duyên hải thuận lợi cho giao lưu hàng hóa với các khu vực kinh tế sôi động như Nhật Bản và Đông Nam Á.

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN À TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 25.1, hãy:

- Trình bày điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc

- Phân tích ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

Đáp án chuẩn:

Miền Đông:

• Địa hình thấp, đồng bằng châu thổ màu mỡ.

• Khí hậu cận nhiệt đới và ôn đới gió mùa, lượng mưa lớn.

• Sông ngòi phong phú, khoáng sản như nhiên liệu, quặng sắt.

Miền Tây:

• Địa hình núi cao, sơn nguyên, bồn địa.

• Khí hậu ôn đới lục địa khô hạn và khí hậu núi cao.

• Sông ngòi ít, khoáng sản như dầu mỏ, than, sắt.

Ảnh hưởng:

• Thuận lợi: Phát triển nông nghiệp, công nghiệp khai khoáng, thủy điện.

• Khó khăn: Bão lụt ở miền Đông, khó khăn trong phát triển giao thông miền Tây.

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát hình 25.2 và dựa vào các bảng 25.11, 25.2, hãy:

- Trình bày đặc điểm dân cư của Trung Quốc.

- Phân tích tác động của đặc điểm dân số đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

Đáp án chuẩn:

- Dân số:

+ Trung Quốc có dân số đông nhất thế giới (1,42 tỉ người) và chiếm khoảng 18,5% dân số thế giới hiện nay.

+ Dân số của Trung Quốc tăng liên tục qua các năm.

+ Tỉ lệ gia tăng dân số của Trung Quốc ngày càng giảm.

+ Dân số thành thị của Trung Quốc tăng nhanh 

-  Phân bố dân cư:Dân cư phân bố không đều giữa các miền:

* Tác động của đặc điểm dân số đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

+ Tích cực: Nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ lớn. 

+ Tiêu cực: Gây sức ép lên sự phát triển kinh tế - xã hội

2. Xã hội

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy:

- Trình bày đặc điểm xã hội của Trung Quốc

- Phân tích tác động của đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc

Đáp án chuẩn:

* Đặc điểm xã hội của Trung Quốc:

- Trung Quốc có nền văn hó lâu đời, là một trong những cái nôi của nền văn minh cổ đại thế giới. 

- Trung Quốc rất chú trọng đầu tư cho phát triển giáo dục, năm 2020 tỉ lệ biết chữ của người từ 15 tuổi trở lên đạt trên 96%, có nhiều chính sách để đào tạo nguồn lao động có sức khở và trình độ cao.

- Quá trình xây dựng nông thôn mới cùng chính sách công nghiệp hóa nông thôn của Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu to 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 1: Lựa chọn một điều kiện tự nhiên hoặc tài nguyên thiên nhiên, hoàn thành bảng thông tin vào vở ghi theo mẫu sau:

Đáp án chuẩn:

Bài tập 2: Dựa vào hình 25.2, hãy nhận xét về sự phân bố dân cư và đô thị của Trung Quốc năm 2020.

Đáp án chuẩn:

+ Dân cư phân bố rất chênh lệch, tập trung chủ yếu ở miền Đông

+ Đô thị lớn: Bắc Kinh, Thượng Hải, Thiên Tân, Trùng Khánh, Vũ Hán, ...

+ Dân số và đô thị phân bố hầu hết ở ven biển và đồng bằng.

Vận dụng

Bài tập 3: Tìm hiểu chính sách giáo dục của Trung Quốc và mối quan hệ của Việt Nam và Trung Quốc trong lĩnh vực giáo dục.

Đáp án chuẩn:

Chính sách giáo dục của Trung Quốc: Xây dựng hệ thống giáo dục “hài lòng dân” với 3 tiêu chí: chất lượng đào tạo cao, phát triển toàn diện nhân tài và cơ hội giáo dục công bằng.

Mối quan hệ Việt Nam - Trung Quốc trong giáo dục: Hợp tác lâu dài chủ yếu qua trao đổi sinh viên, giảng viên và chương trình đào tạo.