BÀI 25: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ DÂN CƯ, XÃ HỘI TRUNG QUỐC 

MỞ ĐẦU

Trung Quốc có lãnh thổ rộng lớn, thiên nhiên đa dạng, tài nguyên phong phú. Đây là quốc gia có dân số đứng đầu thế giới, nhiều dân tộc, với nền văn hoá lâu đời,... Vậy những đặc điểm của tự nhiên, dân cư và xã hội có tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc?

Giải nhanh:

- Tác động thuận lợi:

+ Vị trí địa lý đã tạo điều kiện thuận lợi cho Trung Quốc giao lưu, phát triển với các nước trong khu vực. 

+ Điều kiện tự nhiên thuận lợi cho Trung Quốc phát triển các ngành kinh tế nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ.

- Khó khăn:

+ Tiếp giáp với nhiều quốc gia cũng gây khó khăn trong việc đảm bảo an ninh

+ Vị trí gần biển chịu ảnh hưởng của thiên tai đặc biệt là bão.

+ Khu vực đồi núi giao thông đi lại khó khăn

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 25.1, hãy:

- Trình bày vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Trung Quốc

- Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

Giải nhanh:

- Trung Quốc có diện tích khoảng 9,6 triệu km, bao gồm phần đất liền và các đảo, nằm giữa vĩ độ 20°B đến 53°B và kinh độ 73 D đến 135 D.

- Trung Quốc giáp 14 quốc gia và có đường bờ biển dài phía đông, gần các khu vực kinh tế phát triển như Nhật Bản và Đông Nam Á.

- Địa hình và thời tiết phức tạp của lãnh thổ rộng lớn ảnh hưởng đến sản xuất và quản lý.

Ảnh hưởng: Miền duyên hải của TQ nằm gần Nhật và các quốc gia lãnh thổ CN mới: Hàn Quốc, Đài Loan, ĐNA, khu vực có hoạt động kinh tế sôi động trên thế giới thuận lợi cho giao lưu trao đổi hàng hoá

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN À TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 25.1, hãy:

- Trình bày điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc

- Phân tích ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

Giải nhanh:

   Miền Đông

- Địa hình thấp, chủ yếu là đồng bằng châu thổ, đất phù sa màu mỡ.

- Khí hậu cận nhiệt đới và ôn đới gió mùa, lượng mưa tương đối lớn.

- Sông ngòi: hạ lưu các con sông lớn, dồi dào nước.

- Khoáng sản có nhiên liệu, quặng sắt, quặng kim loại màu…

   Miền Tây

- Địa hình núi cao, các sơn nguyên đồ sộ xen bồn địa.

- Khí hậu ôn đới lục địa khô hạn và khí hậu núi cao.

- Sông ngòi ít, nguồn sông tập trung ở một vài vùng núi và cao nguyên.

- Khoáng sản dầu mỏ, than, sắt, thiếc, đồng…

* Ảnh hưởng.

a) Thuận lợi

- Phát triển nông nghiệp: cây ôn đới và cận đới.

- Phát triển công nghiệp khai khoáng, thủy điện.

b) Khó khăn

- Bão lụt ở miền Đông.

- Phát triển giao thông vận tải lên miền Tây khó khăn…

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát hình 25.2 và dựa vào các bảng 25.11, 25.2, hãy:

- Trình bày đặc điểm dân cư của Trung Quốc.

- Phân tích tác động của đặc điểm dân số đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

Giải nhanh:

- Dân số:

+ Trung Quốc có dân số đông nhất thế giới (1,42 tỉ người) và chiếm khoảng 18,5% dân số thế giới hiện nay.

+ Dân số của Trung Quốc tăng liên tục qua các năm.

+ Tỉ lệ gia tăng dân số của Trung Quốc ngày càng giảm.

+ Dân số thành thị của Trung Quốc tăng nhanh 

-  Phân bố dân cư:Dân cư phân bố không đều giữa các miền:

* Tác động của đặc điểm dân số đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

+ Tích cực: Nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ lớn. 

+ Tiêu cực: Gây sức ép lên sự phát triển kinh tế - xã hội

2. Xã hội

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy:

- Trình bày đặc điểm xã hội của Trung Quốc

- Phân tích tác động của đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc

Giải nhanh:

* Đặc điểm xã hội của Trung Quốc:

- Trung Quốc có nền văn hó lâu đời, là một trong những cái nôi của nền văn minh cổ đại thế giới. 

- Trung Quốc rất chú trọng đầu tư cho phát triển giáo dục, năm 2020 tỉ lệ biết chữ của người từ 15 tuổi trở lên đạt trên 96%, có nhiều chính sách để đào tạo nguồn lao động có sức khở và trình độ cao.

- Quá trình xây dựng nông thôn mới cùng chính sách công nghiệp hóa nông thôn của Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu to 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 1: Lựa chọn một điều kiện tự nhiên hoặc tài nguyên thiên nhiên, hoàn thành bảng thông tin vào vở ghi theo mẫu sau:

Giải nhanh:

Bài tập 2: Dựa vào hình 25.2, hãy nhận xét về sự phân bố dân cư và đô thị của Trung Quốc năm 2020.

Giải nhanh:

+ Dân cư phân bố rất chênh lệch, tập trung chủ yếu ở miền Đông

+ Đô thị lớn: Bắc Kinh, Thượng Hải, Thiên Tân, Trùng Khánh, Vũ Hán, ...

+ Dân số và đô thị phân bố hầu hết ở ven biển và đồng bằng.

Vận dụng

Bài tập 3: Tìm hiểu chính sách giáo dục của Trung Quốc và mối quan hệ của Việt Nam và Trung Quốc trong lĩnh vực giáo dục.

Giải nhanh:

* Chính sách giáo dục của Trung Quốc:

Trung Quốc chủ trương xây dựng nền giáo dục “hài lòng dân”, với 3 tiêu chí cốt lõi: hệ thống đào tạo chất lượng cao, tố chất nhân tài toàn diện và cơ hội giáo dục công bằng.

* Mối quan hệ của Việt Nam và Trung Quốc trong lĩnh vực giáo dục:

Việt Nam và Trung Quốc đã có mối quan hệ hợp tác trong lĩnh vực giáo dục trong nhiều năm qua. Các hoạt động hợp tác chủ yếu tập trung vào việc trao đổi sinh viên, giảng viên và chương trình đào tạo.