BÀI 30: KINH TẾ CỘNG HÒA NAM PHI

MỞ ĐẦU

Cộng hòa Nam Phi có nền kinh tế phát triển hàng đầu của châu Phi, là thành viên của khối 5 nền kinh tế mới (BRICS) và nằm trong nhóm các nền kinh tế lớn trên thế giới (G20). Vậy quốc gia này có tình hình phát triển kinh tế như thế nào? Các ngành kinh tế của Cộng hòa Nam Phi có những đặc điểm gì nổi bật?

Giải nhanh:

- Tình hình phát triển kinh tế:

+ Là một trong các nền kinh tế lớn ở châu Phi, GDP đạt 336,4 tỉ USD (2020). Tốc độ tăng trưởng GDP khá cao ở giai đoạn 2000 - 2005 sau đó có xu hướng giảm.

+ Tiến hành công nghiệp hóa sớm và đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

- Đặc điểm các ngành kinh tế:

+ Công nghiệp là ngành kinh tế quan trọng

+ Nông nghiệp: xuất khẩu nhiều sản phẩm nông nghiệp. 

+ Dịch vụ: Là ngành kinh tế quan trọng. Cơ cấu ngành đa dạng.

I. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ CHUNG

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vào các bảng 30.1, 30.2, hãy trình bày khái quát tình hình phát triển kinh tế của Cộng hòa Nam Phi.

Giải nhanh:

* Tình hình phát triển kinh tế của Cộng hòa Nam Phi:

- Là nền kinh tế lớn ở châu Phi. GDP đạt 335,4 tỉ USD năm 2020. Tốc độ tăng trưởng GDP khá cao ở giai đoạn 2000 - 2005, sau đó có xu hướng giảm.

- Tiến hành công nghiệp hóa sớm và đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

- Dịch vụ chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cơ cấu GDP.

II. CÁC NGÀNH KINH TẾ

1. Công nghiệp

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 30.2, hãy trình bày các điểm nổi bật của ngành công nghiệp Cộng hòa Nam Phi

Giải nhanh:

Công nghiệp là ngành kinh tế quan trọng của Cộng hoà Nam Phi, chiếm 23,4 % GDP và sử dụng gần 25 % lao động cả nước (năm 2020). Cơ cấu công nghiệp khá đa dạng các ngành chủ yếu là: khai khoáng, điện tử, luyện kim, hoá chất, chế tạo máy, công nghiệp thực phẩm,... Các trung tâm công nghiệp chính là: Kếp-tao, Giỏ-han-ne-xbu, Po Ê-li-da-bét, Đuốc-ban

- Công nghiệp khai thác khoáng sản là ngành nổi bật của Cộng hoà Nam Phi đóng góp đáng kể vào GDP của đất nước, tạo ra nhiều việc  cho người lao động

- Công nghiệp hoá chất: Cộng hoà Nam Phi có ngành công nghiệp hoá chất lớn hàng đầu ở châu Phi, cơ cấu đa dạng và liên hợp từ xử lí nhiên 

- Công nghiệp chế tạo máy: Sản xuất ô tô là một ngành quan trọng của nền kinh tế. 

- Công nghiệp điện tử - tin học: phát triển mạnh với hàng nghìn doanh nghiệp hoạt động. 

- Công nghiệp luyện kim: Cộng hoà Nam Phi là nước sản xuất thép lớn nhất ở châu Phi, sản xuất nhôm lớn thứ 8 trên thế giới. 

- Công nghiệp thực phẩm: là ngành sử dụng nhiều lao động nhắt của đắt nước và đóng góp lớn thứ ba vào GDP (sau hoá chất và luyện kim). 

2. Nông nghiệp

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát hình 30.3 và dựa vào bảng 30.3, hãy trình bày các điểm nổi bật của ngành nông nghiệp Cộng hòa Nam Phi.

Giải nhanh:

- Nông nghiệp của Cộng hòa Nam Phi phát triển mạnh. Đây là nước xuất khẩu nhiều sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là: ngô, lạc, thuốc lá, hoa quả (xuất khẩu cam, quýt, năm 2020 đứng thứ hai thế giới0. Hình thức tổ chức sản xuất chủ yếu là trang trại.

- Lâm nghiệp là ngành có ý nghĩa quan trọng trong tạo việc làm, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp và nguồn hàng xuất khẩu, ... Quốc gia này hằng năm xuất khẩu khoảng trên 10 triệu tấn bột gỗ, khoảng trên 5 triệu m3 gỗ tròn hoặc gỗ xẻ, trên 500 ngàn tấn gỗ hầm mỏ.

- Thủy sản: Ngành đánh bắt hải sản được chú trọng phát triển. Sản lượng hàng năm đạt từ 500 nghìn tấn đến hơn 700 nghìn tấn, trong đó có nhiều loài có giá trị cao như: cá he, cá thu, cá ngừ, cá tuyết, cá bạc, cá hồi, mực, tôm hùm, ... 

3. Dịch vụ

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vào bảng 30.4, hãy trình bày những điểm nổi bật của ngành dịch vụ Cộng hòa Nam Phi.

Giải nhanh:

- Dịch vụ là ngành kinh tế quan trọng của Cộng hoả Nam Phi, chiếm 64,6 9% GDP: (năm 2020), cơ cấu ngành đa dạng.

- Thương mại: Hoạt động ngoại thương được đầy mạnh. Mặt hàng xuất khẩu chính là khoáng sản (bạch kim, vàng, kim cương, quặng sắt, than đá). các sản phẩm nông nghiệp (ngô, cá biển) và len làm từ lông cừu. Mặt hàng nhập khẩu chính là máy móc thiết bị, hoá chất, dược phẩm. Các đối tác thương mại chính là: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Án Độ, Anh, Cộng hoà Liên bang Đức, ...

- Tài chính ngân hàng: là nơi có các ngân hàng lớn nhất châu Phi. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 1: Chọn một ngành kinh tế của Cộng hòa Nam Phi và giới thiệu về những đặc điểm nổi bật của ngành này.

Giải nhanh:

Nam Phi là một trong những nước có nền công nghiệp phát triển nhất Lục địa Đen và là thị trường hứa hẹn nhiều tiềm năng về đầu tư nhờ có cơ sở hạ tầng kinh tế phát triển và nền kinh tế thị trường sôi động. Đây cũng là một trong những nền kinh tế được vận hành hiệu quả và hiện đại nhất của Châu Phi.

Nam Phi là một trong những nước có nền công nghiệp phát triển nhất Lục địa Đen và là thị trường hứa hẹn nhiều tiềm năng về đầu tư nhờ có cơ sở hạ tầng kinh tế phát triển và nền kinh tế thị trường sôi động. Đây cũng là một trong những nền kinh tế được vận hành hiệu quả và hiện đại nhất của Châu Phi.

Ngành công nghiệp nổi bật nhất của Nam Phi là ngành khai thác khoáng sản. Nam Phi là nhà sản xuất lớn nhất thế giới các mặt hàng khoáng sản: bạch kim, vàng và crôm. 

Bài tập 2: Dựa vào bảng 30.4, hãy vẽ biểu đồ đường thể hiện giá trị xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ của Cộng hòa Nam phi giai đoạn 2000 - 2020. Rút ra nhận xét.

Trả lời:

- Giá trị xuất, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ của Cộng hòa Nam Phi giai đoạn 2000 - 2020 đều có xu hương tăng qua các năm.

- Về giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ: từ năm 2000 đến năm 2010 có xu hướng tăng (từ 37,0 tỉ USD đến 107,6 tỉ USD); từ năm 2010 đến năm 2020 có xu hướng giảm (từ 107,6 tỉ USD giảm còn 93,2 tỉ USD)

- Về giá trị nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ: từ năm 2000 đến năm 2010 có xu hướng tăng (từ 33,1 đến 102,8 tỉ USD), từ năm 2010 đến năm 2020 có xu hướng giảm (từ 102,8 giảm còn 78,3 tỉ USD).

Vận dụng

Bài tập 3: Tìm hiểu và giới thiệu về một địa điểm du lịch ở Cộng hòa Nam Phi.

Trả lời:

Mũi Hảo Vọng (Cape Point) – tuyệt tác của thiên nhiên

Mũi Hảo Vọng sở hữu khung cảnh thiên nhiên đẹp mê mẩn, chưa có tác động bởi bàn tay con người. Đây là địa điểm tham quan rất nổi tiếng của du lịch Nam Phi. Mũi Hảo Vọng từng là con đường lưu thông duy nhất trên biển giữa châu Âu và châu Á trước khi có kênh đào Suez. 

Mũi Hảo Vọng là điểm ngắm cảnh lý tưởng, đứng tại đây có thể thu vào tầm mắt khung cảnh biển trời bao la lộng gió, nhìn sang trái là Đại Tây Dương, nhìn sang phải là Ấn Độ Dương. Từ vị trí đỉnh nhìn xuống, những con sóng đua nhau xô vào vách đá tung bọt trắng xóa.