BÀI 12: HIỆP HỘI CÁC QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á (ASEAN) 

MỞ ĐẦU

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) là một tổ chức chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội của các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Tổ chức khu vực này có mục tiêu, cơ chế hoạt dộng và sự hợp tác như thế nào? Việt Nam có vai trò như thế nào trong tổ chức này? 

Giải nhanh:

+ Duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định, hướng tới hòa bình trong khu vực. 

+ Nâng cao năng lực tự cường khu vực thông qua việc đẩy mạnh hợp tác chính trị, an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội.

+ Giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN

+ Thúc đẩy phát triển bền vững nhằm bảo vệ môi trường khu vực

+ Hướng tới một ASEAN hòa bình, an ninh, ổn định dài lâu

I. MỤC TIÊU CỦA ASEAN.

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vào kiến thức đã học, hãy:

- Trình bày mục tiêu của ASEAN

- So sánh mục tiêu của ASEAN với EU

Giải nhanh:

* Mục tiêu của ASEAN: 

- Duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh và ổn định và tăng cường hơn nữa các giá trị hướng tới hòa bình trong khu vực. 

- Nâng cao năng lực tự cường khu vực thông qua việc đẩy mạnh hợp tác chính trị, an ninh, kinh tế, văn hóa, xã hội;

- Giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN 

- Thúc đẩy phát triển bền vững nhằm bảo vệ môi trường khu vực

- Hướng tới một ASEAN hòa bình, an ninh, ổn định dài lâu, kinh tế phát triển 

* So sánh mục tiêu của ASEAN và EU:

- Giống nhau: EU và ASEAN đều là các tổ chức liên kết mang tính khu vực ở châu Âu và Đông Nam Á.

- Khác nhau: Liên minh châu Âu (EU) là tổ chức liên kết châu lục, hợp tác toàn diện hơn và ảnh hưởng lớn hơn ASEAN 

• EU: chủ trương liên kết về kinh tế, sau đó mới liên kết về chính trị, đối ngoại, an ninh chung
• ASEAN: liên kết về kinh tế, văn hóa

II. CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG VÀ MỘT SỐ HỢP TÁC TRONG KINH TẾ, VĂN HÓA CỦA ASEAN.

1. Cơ chế hoạt động của ASEAN

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy trình bày cơ chế hoạt động của ASEAN.

Giải nhanh:

* Cơ quan điều phối:

• Hội nghị Cấp cao ASEA: hoạch định chính sách tối cao của ASEAN, đưa ra các chỉ đạo và các vấn đề then chốt
• Hội đồng điều phối ASEAN: xem xét theo dõi tổng thể tất cả các hoạt động của ASEAN với sự trợ giúp của Tổng Thư ký ASEAN. Hội đồng Điều phối ASEAN họp ít nhất hai lần một năm.
• Các Hội đồng Cộng đồng ASEAN: điều phối công việc trong các lĩnh vực phụ trách, và những vấn đề liên quan các Hội đồng Cộng đồng khác.
• Các Hội nghị Bộ trưởng chuyên ngành: nhiệm vụ thực hiện các thỏa thuận và quyết định của Hội nghị cấp cao ASEAN trong phạm vi phụ trách, và kiến nghị lên các Hội đồng Cộng đồng liên quan các giải pháp nhằm triển khai và thực thi các quyết định của Hội nghị cấp cao ASEAN.
• Tổng Thư ký ASEAN, Ban Thư ký ASEAN, Ủy ban Đại diện thường trực bên cạnh ASEAN, Ban Thư ký ASEAN quốc gia, Ủy ban liên chính phủ ASEAN về Nhân quyền, Quỹ ASEAN

* Các nguyên tắc chính trong hoạt động của ASEAN:

- Tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng, toàn vẹn lãnh thổ và bản sắc dân tộc

- Cam kết và chia sẻ trách nhiệm thúc đẩy hòa bình, an ninh và thịnh vượng khu vực

- Không xâm lược, sử dụng hoặc đe doạ sử dụng vũ lực 

- Tuân thủ các nguyên tắc thương mại và các cơ chế dựa trên luật lệ của ASEAN.

2. Một số hợp tác trong kinh tế, văn hóa của ASEAN

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát hình 12 và dựa vào hiểu biết của bản thân, hãy trình bày một số hợp tác của ASEAN trong lĩnh vực kinh tế và văn hóa.

Giải nhanh:

* Trong lĩnh vực kinh tế: các thành viên ASEAN đã đẩy mạnh hợp tác toàn diện kinh tế thông qua các hiệp định, xây dựng các khu vực thương mại, đầu tư,...

* Trong lĩnh vực văn hóa: ngày càng nhiều hoạt động mở rộng hợp tác trong lĩnh vực văn hóa như: giáo dục, y tế, thể thao, thanh thiếu niên, lao động,…

III. THÀNH TỰU VÀ THÁCH THỨC CỦA ASEAN.

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy trình bày một số thành tựu và thách thức của ASEAN.

Giải nhanh:

* Thành tựu của ASEAN:

• Về kinh tế:
  • Thúc đẩy tăng trưởng và bền vững kinh tế của khu vực, thế giới
  • Xây dựng ASEAN trở thành khu vực kinh tế phát triển năng động
  • Mở rộng quan hệ hợp tác với các nước, khối nước
  • Bước đầu đạt được các thỏa thuận và hiệp định kinh tế 
• Về văn hóa - xã hội:
  • Tạo dựng được nền văn hóa đa dạng trong thống nhất
  • Nhận thức và ý thức cộng đồng của người dân đã được nâng lên
  • HDI của các nước đều tăng, đời sống của người dân được cải thiện
• Về an ninh - chính trị:
  • Tạo dựng được môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực
  • Đạt được thỏa thuận Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông 

* Thách thức của ASEAN:

• Trình độ phát triển kinh tế không đồng đều giữa các quốc gia
• Mức sống chênh lệch, tình trạng đói nghèo,
• vấn đề Biển Đông còn có những thách thức.

IV. HỢP TÁC ĐA DẠNG VÀ VAI TRÒ CỦA VIỆT NAM TRONG ASEAN.

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy:

- Kể tên các lĩnh vực hợp tác của Việt Nam trong ASEAN.

- Nêu rõ vai trò của Việt Nam trong ASEAN

Giải nhanh:

- Các lĩnh vực: ngoại giao, kinh tế, khoa học - công nghệ, môi trường, y tế, văn hóa, giáo dục, an ninh - quốc phòng,...

- Vai trò của Việt Nam trong ASEAN:

• Việt Nam cùng với các quốc gia khác đã thúc đầy việc kết nạp Lào, Mi-an-ma, Cam-pu-chia gia nhập vào ASEAN.
• Việt Nam đã hoàn thành vai trò Chủ tịch ASEAN vào các năm 1998, năm 2010 và năm 2020; đạt được nhiều kết quả cao
• Việt Nam đã góp phần đáng kể trong việc thúc đẩy các quốc gia kí kết thành công và đưa ra các biện pháp đề thực hiện Tuyên bồ về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). 
• Giữ vai trò kết nối thông qua Kế hoạch Hành động Hà Nội (năm 1997) và Tuyên bố Hà Nội về thu hẹp khoảng cách phát triển (năm 2001) giữa các thành viên trong ASEAN. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 1: Hoàn thành một số biểu hiện sự hợp tác của các quốc gia thành viên ASEAN trong lĩnh vực kinh tế và văn hóa theo mẫu sau vào vở ghi.

Giải nhanh:

Vận dụng

Bài tập 2: Tìm hiểu và giới thiệu về sự hợp tác của Việt Nam trong lĩnh vực giáo dục với ASEAN hoặc một quốc gia thành viên của ASEAN

Giải nhanh:

- Là một thành viên tích cực trong ASEAN, giáo dục Việt Nam cũng không nằm ngoài quá trình hội nhập với xu hướng hợp tác quốc tế 

- Việt Nam đầy mạnh hợp tác, trao đi học thuật. giảng viên, sinh viên và khai thác các chương trình học bổng trong ASEAN