BÀI 16: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ DÂN CƯ, XÃ HỘI HOA KỲ 

MỞ ĐẦU

Hoa Kỳ là đất nước rộng lớn, có nhiều điều kiện thuận lợi về tự nhiên và xã hội, được mệnh danh là “đất nước của những người nhập cư”. Vậy những điều kiện về tự nhiên và dân cư đã ảnh hưởng như thế nào tới sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước Hoa Kỳ? 

Giải nhanh:

- Vị trí địa lý giúp cho Hoa Kỳ có điều kiện phát triển các ngành kinh tế biển, giao lưu, hợp tác với các nước trên thế giới. Với vị trí tiếp giáp Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, giúp cho Hoa Kỳ không bị ảnh hưởng bởi 2 cuộc chiến tranh. 

- Điều kiện tự nhiên tạo nhiều điều kiện thuận lợi

- Dân cư tạo ra nguồn lao động dồi dào

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ.

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 16.1, hãy:

- Cho biết Hoa Kỳ tiếp giáp các đại dương, vịnh biển và quốc gia nào

- Trình bày đặc điểm vị trí địa lí của Hoa Kỳ

- Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ

Giải nhanh:

- Hoa Kỳ giáp với 2 đại dương lớn: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương; vịnh Mê-hi-cô, tiếp giáp với Ca-na-đa ở phía bắc, khu vực Mỹ La-tinh ở phía nam.

- Đặc điểm vị trí địa lí của Hoa Kỳ: 

+ Lãnh thổ Hoa Kỳ bao gồm: phần lãnh thổ trung tâm Bắc Mỹ, bán đảo A-lát-ca và quần đảo Ha-oai, diện tích khoảng 9,8 km2. 

+ Hoa Kỳ nằm ở bán cầu Tây.

- Ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ:

+ Giúp Hoa Kỳ tránh được thiệt hại về cơ sở vật chất và hạ tầng trong hai cuộc chiến tranh thế giới.

+ Tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng giao lưu và phát triển mạnh kinh tế

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 16.1, hãy:

- Trình bày về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Hoa Kỳ

- Phân tích ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ

Giải nhanh:

* Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Hoa Kỳ:

1. Địa hình, đất

- Phần lãnh thổ Hoa Kỳ nằm ở trung tâm lục địa Bắc Mỹ có dịa hình da dạng, được phân ra thành các khu vực:

+ Khu vực núi và cao nguyên

+ Khu vực đồng bằng.

- Bán đảo A-lát-Xca có địa hình chủ yếu là núi

- Quần đảo Ha-oai 

2. Khí hậu: Phần lãnh thổ trung tâm Hoa Kỳ chủ yếu có khí hậu ôn đới, có sự thay đổi từ tây sang đông. 

3. Sông hồ: Các sông đã bồi đắp nên vùng đồng bằng châu thổ rộng lớn, phì nhiêu, tạo điều kiện để sản xuất nông nghiệp với quy mô lớn. 

4. Biển: Hoa Kỳ có vùng biển rộng lớn thuộc Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Bắc Băng Dương với đường bờ biển dài khoảng 20 000 km. 

5. Sinh vật: Hoa Kỳ có tài nguyên sinh vật rắt da dạng, phong phú 

6. Khoáng sản: Hoa Kỳ có tài nguyên khoáng sản phong phú và giàu có, một số loại có trữ lượng rất lớn 

* Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ:

1.  Thuận lợi:

* Điều kiện tự nhiên:

* Phần lãnh thổ phía Tây của Hoa Kì:

- Địa hình: có các dãy núi trẻ Cooc-đi-e cao trung bình trên 2000 m, chạy song song theo hướng bắc – nam, xen giữa là các bồn địa và cao nguyên.

- Khí hậu: đa dạng, cận nhiệt đới và ôn đới Hải Dương sâu trong nội địa là hoang mạc và bán hoang mạc.

- Tài nguyên năng lượng cũng hết sức phong phú.

* Phần lãnh thổ phía Đông của Hoa Kì:

- Địa hình: có dãy núi già A-pa-lat cao trung bình khoảng 1000m – 1500m, sườn thoải, với nhiều  thung lung rộng cắt ngang, giao thông tiện lợi.

- Khí hậu: ôn đới và ôn đới Hải Dương, cận nhiệt đới ở phía nam thuận lợi cho phát triển các loại cây lương thực, cây ăn quả….

- Tài nguyên: khoáng sản chủ yếu là than đá, quãng sắt với trữ lượng rất lớn

* Vùng Trung tâm:

- Địa hình:

+ Phần phía tây và phía bắc có địa hình gò đồi thấp, nhiều đồng cỏ rộng thuận lợi cho phát triển chăn nuôi.

+ Phía nam là đồng bằng phù sa màu mỡ, rộng lớn thuận lợi cho trồng trọt.

+ Khó khăn: điều kiện tự nhiên của Hoa Kì còn tồn tại nhiều khó khăn.

 - Rừng núi và cao nguyên chiếm diện tích lớn.

 - Nhiều vùng rộng lớn có khí hậu ôn đới, có lượng mưa tương đối lớn.

 - Tài nguyên phân bố ở những vùng núi khó khai thác.

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. Dân cư

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 16.2, 16.3, hãy:

- Trình bày đặc điểm dân cư của Hoa Kỳ

- Phân tích tác động của dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ

Giải nhanh:

* Đặc điểm dân cư của Hoa Kỳ:

- Hoa Kỳ là nước đông dân với khoảng 331,5 triệu người (năm 2020), đứng thứ ba thế giới.

- Số dân đông đã tạo cho Hoa Kỳ nguồn lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ lớn.

- Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên thấp và có xu hướng giảm, số dân tăng nhanh chủ yếu là do nhập cư.

- Dân cư phân bố không đều, tập trung chủ yếu ở khu vực Đông Bắc và các vùng ven biển, vùng nội địa và phía tây thưa thớt.

* Tác động của dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ:

- Thuận lợi: Tạo nên nền văn hóa phong phú thuận lợi cho phát triển du lịch, tính năng động của dân cư.

- Khó khăn: Việc quản lí xã hội gặp nhiều khó khăn.

2. Nhập cư và chủng tộc

Câu hỏi: Đọc thông tin hãy:

- Nêu một số đặc điểm nổi bật về nhập cư và chủng tộc của Hoa Kỳ

- Phân tích tác động của việc nhập cư và đa dạng chủng tộc đến phát triển kinh tế - xã hội.

Giải nhanh:

* Một số đặc điểm nổi bật về nhập cư và chủng tộc của Hoa Kỳ:

- Dân cư Hoa Kỳ có nhiều nguồn gốc khác nhau. Các dòng nhập cư vào Hoa Kỳ bắt đầu từ khi phát kiến ra châu Mỹ (năm 1492).

- Hoa Kỳ có thành phần chủng tộc đa dạng, ba chủng tộc chính: Môn-gô-lô-ít, Ơ-rô-pê-ô-ít, Nê-gro-ít.

*  Tác động của việc nhập cư và đa dạng chủng tộc đến phát triển kinh tế - xã hội:

- Nhiều phong tục, tập quán khác nhau 

- Người nhập cư đã bổ sung nguồn lao động có trình độ, giàu kinh nghiệm sản xuất để phát triển kinh tế - xã hội.

- Gây khó khăn nhất định cho việc quản lí xã hội.

- Chênh lệch thu nhập giữa người giàu và người nghèo ngày càng tăng.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 1: Lập bảng tóm tắt thể hiện ảnh hưởng của điều kiện tự nhiện và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội của Hoa Kỳ.

Giải nhanh:

Bài tập 2: Tại sao dân cư Hoa Kỳ tập trung đông ở khu vực Đông Bắc? Điều này có tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội của Hoa Kỳ?

Giải nhanh:

- Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên thuận lợi.

- Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất cao, nền kinh tế phát triển.

* Điều này làm cho dân cư phân bố không đều, vùng nội địa và phía tây thưa thớt, gây khó khăn cho việc sử dụng lao động và khai thác tài nguyên.

Vận dụng

Bài tập: Lựa chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

(1) Thu thập tư liệu và trình bày về một hoặc một số luồng nhập cư vào Hoa Kỳ trong thời gian gần đây.

(2) Tìm hiểu và giới thiệu về một giải thưởng Nô-ben mà người Hoa Kỳ đã đạt được.

Giải nhanh:

Giải Nobel Vật lý là một giải thưởng hàng năm được trao bởi Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển cho những thành tựu đáng kinh ngạc trong lĩnh vực Vật lý. Giải thưởng được thiết lập bởi nhà phát minh người Thụy Điển Alfted Nobel, và lần đầu tiên được trao vào năm 1901. Các nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý được vinh danh vì những đóng góp đột phá của họ trong lĩnh vực vật lý, từ lý thuyết đến ứng dụng thực tiễn.