BÀI 30: KINH TẾ CỘNG HÒA NAM PHI

MỞ ĐẦU

Cộng hòa Nam Phi có nền kinh tế phát triển hàng đầu của châu Phi, là thành viên của khối 5 nền kinh tế mới (BRICS) và nằm trong nhóm các nền kinh tế lớn trên thế giới (G20). Vậy quốc gia này có tình hình phát triển kinh tế như thế nào? Các ngành kinh tế của Cộng hòa Nam Phi có những đặc điểm gì nổi bật?

Đáp án chuẩn:

- Tình hình phát triển kinh tế:

+ Là một trong các nền kinh tế lớn ở châu Phi, GDP đạt 336,4 tỉ USD (2020). Tốc độ tăng trưởng GDP khá cao ở giai đoạn 2000 - 2005 sau đó có xu hướng giảm.

+ Tiến hành công nghiệp hóa sớm và đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

- Đặc điểm các ngành kinh tế:

+ Công nghiệp là ngành kinh tế quan trọng

+ Nông nghiệp: xuất khẩu nhiều sản phẩm nông nghiệp. 

+ Dịch vụ: Là ngành kinh tế quan trọng. Cơ cấu ngành đa dạng.

I. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ CHUNG

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vào các bảng 30.1, 30.2, hãy trình bày khái quát tình hình phát triển kinh tế của Cộng hòa Nam Phi.

Đáp án chuẩn:

* Tình hình phát triển kinh tế của Cộng hòa Nam Phi:

- Là nền kinh tế lớn ở châu Phi. GDP đạt 335,4 tỉ USD năm 2020. Tốc độ tăng trưởng GDP khá cao ở giai đoạn 2000 - 2005, sau đó có xu hướng giảm.

- Tiến hành công nghiệp hóa sớm và đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

- Dịch vụ chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cơ cấu GDP.

II. CÁC NGÀNH KINH TẾ

1. Công nghiệp

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 30.2, hãy trình bày các điểm nổi bật của ngành công nghiệp Cộng hòa Nam Phi

Đáp án chuẩn:

Công nghiệp là ngành quan trọng của Cộng hòa Nam Phi, chiếm 23,4% GDP và sử dụng gần 25% lao động (2020). Các ngành chính bao gồm khai khoáng, điện tử, luyện kim, hóa chất, chế tạo máy, và thực phẩm, với các trung tâm chính ở Kép-tao, Giỏ-han-ne-xbu, Po Ê-li-da-bét, và Đuốc-ban.

• Khai khoáng: Đóng góp lớn vào GDP và tạo việc làm.

• Hóa chất: Ngành lớn nhất ở châu Phi, cơ cấu đa dạng.

• Chế tạo máy: Sản xuất ô tô quan trọng.

• Điện tử - tin học: Phát triển mạnh với nhiều doanh nghiệp.

• Luyện kim: Sản xuất thép lớn nhất châu Phi, nhôm lớn thứ 8 thế giới.

• Thực phẩm: Sử dụng nhiều lao động, đóng góp lớn thứ ba vào GDP.

2. Nông nghiệp

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát hình 30.3 và dựa vào bảng 30.3, hãy trình bày các điểm nổi bật của ngành nông nghiệp Cộng hòa Nam Phi.

Đáp án chuẩn:

• Nông nghiệp: Cộng hòa Nam Phi phát triển mạnh, xuất khẩu nhiều sản phẩm như ngô, lạc, thuốc lá, và hoa quả (cam, quýt đứng thứ hai thế giới năm 2020). Sản xuất chủ yếu theo hình thức trang trại.

• Lâm nghiệp: Quan trọng trong tạo việc làm, cung cấp nguyên liệu công nghiệp và xuất khẩu. Hằng năm xuất khẩu trên 10 triệu tấn bột gỗ, hơn 5 triệu m³ gỗ tròn/xẻ, và 500 nghìn tấn gỗ hầm mỏ.

• Thủy sản: Ngành đánh bắt hải sản phát triển, sản lượng hàng năm từ 500 nghìn đến 700 nghìn tấn, bao gồm nhiều loài có giá trị như cá he, cá thu, cá ngừ, cá tuyết, cá bạc, cá hồi, mực, và tôm hùm.

3. Dịch vụ

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vào bảng 30.4, hãy trình bày những điểm nổi bật của ngành dịch vụ Cộng hòa Nam Phi.

Đáp án chuẩn:

- Dịch vụ là ngành kinh tế quan trọng của Cộng hoả Nam Phi, chiếm 64,6 9% GDP: (năm 2020), cơ cấu ngành đa dạng.

- Thương mại: Hoạt động ngoại thương được đầy mạnh. Mặt hàng xuất khẩu chính là khoáng sản (bạch kim, vàng, kim cương, quặng sắt, than đá). các sản phẩm nông nghiệp (ngô, cá biển) và len làm từ lông cừu. Mặt hàng nhập khẩu chính là máy móc thiết bị, hoá chất, dược phẩm. Các đối tác thương mại chính là: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Án Độ, Anh, Cộng hoà Liên bang Đức, ...

- Tài chính ngân hàng: là nơi có các ngân hàng lớn nhất châu Phi. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 1: Chọn một ngành kinh tế của Cộng hòa Nam Phi và giới thiệu về những đặc điểm nổi bật của ngành này.

Đáp án chuẩn:

Nam Phi có nền công nghiệp phát triển hàng đầu ở châu Phi và là thị trường đầu tư tiềm năng nhờ cơ sở hạ tầng kinh tế tốt và nền kinh tế năng động. Ngành công nghiệp nổi bật nhất là khai thác khoáng sản, với Nam Phi là nhà sản xuất lớn nhất thế giới các mặt hàng như bạch kim, vàng và crôm.

Bài tập 2: Dựa vào bảng 30.4, hãy vẽ biểu đồ đường thể hiện giá trị xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ của Cộng hòa Nam phi giai đoạn 2000 - 2020. Rút ra nhận xét.

Trả lời:

- Giá trị xuất, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ của Cộng hòa Nam Phi giai đoạn 2000 - 2020 đều có xu hương tăng qua các năm.

- Về giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ: từ năm 2000 đến năm 2010 có xu hướng tăng (từ 37,0 tỉ USD đến 107,6 tỉ USD); từ năm 2010 đến năm 2020 có xu hướng giảm (từ 107,6 tỉ USD giảm còn 93,2 tỉ USD)

- Về giá trị nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ: từ năm 2000 đến năm 2010 có xu hướng tăng (từ 33,1 đến 102,8 tỉ USD), từ năm 2010 đến năm 2020 có xu hướng giảm (từ 102,8 giảm còn 78,3 tỉ USD).

Vận dụng

Bài tập 3: Tìm hiểu và giới thiệu về một địa điểm du lịch ở Cộng hòa Nam Phi.

Trả lời:

Mũi Hảo Vọng (Cape Point) – tuyệt tác của thiên nhiên

Mũi Hảo Vọng sở hữu khung cảnh thiên nhiên đẹp mê mẩn, chưa có tác động bởi bàn tay con người. Đây là địa điểm tham quan rất nổi tiếng của du lịch Nam Phi. Mũi Hảo Vọng từng là con đường lưu thông duy nhất trên biển giữa châu Âu và châu Á trước khi có kênh đào Suez. 

Mũi Hảo Vọng là điểm ngắm cảnh lý tưởng, đứng tại đây có thể thu vào tầm mắt khung cảnh biển trời bao la lộng gió, nhìn sang trái là Đại Tây Dương, nhìn sang phải là Ấn Độ Dương. Từ vị trí đỉnh nhìn xuống, những con sóng đua nhau xô vào vách đá tung bọt trắng xóa.