BÀI 9: EU- MỘT LIÊN KẾT LỚN KHU VỰC. VỊ THẾ CỦA EU TRONG NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI

MỞ ĐẦU

Liên minh Châu Âu (EU) được xem như là một tổ chức liên kết khu vực lớn, tương đối chặt chẽ và thống nhất; là một trong những trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa lớn hàng đầu thế giới; có vị thế ngày càng cao và vai trò ngày càng quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế. Vậy EU có quy mô, mục tiêu cụ thể và thể chế hoạt động như thế nào? EU có vị thế ra sao trong nền kinh tế thế giới?

Đáp án chuẩn:

- Quy mô của EU: Đến năm 2021, EU có 27 quốc gia thành viên, chiếm 3,1% diện tích và 5,7% dân số thế giới.

- Mục tiêu của EU:

• Xây dựng khu vực mà hàng hóa, dịch vụ, con người, tiền tệ được tự do lưu thông giữa các nước thành viên.

• Tăng cường hợp tác kinh tế, luật pháp, an ninh và đối ngoại để thúc đẩy sự thống nhất châu Âu.

- Thể chế hoạt động của EU: Hội đồng châu Âu, Nghị viện châu Âu, Ủy ban Liên minh châu Âu, Hội đồng Bộ trưởng EU, Ngân hàng Trung ương châu Âu, Tòa Kiểm toán châu Âu, Tòa án Công lý EU.

- Vị thế của EU trong nền kinh tế thế giới: Là trung tâm kinh tế, thương mại, tài chính, khoa học - công nghệ hàng đầu thế giới.

I. QUY MÔ, MỤC TIÊU VÀ THỂ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA EU.

1. Quy mô 

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 9.1 hãy xác định các quốc gia thuộc EU đến năm 2021.

Đáp án chuẩn:

Pháp, Đức, Italia, Bỉ, Hà Lan, Lúc-xăm-bua, Anh, Ai Len, Đan Mạch, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Áo, Thụy Điển, Phần Lan, Séc, Hung-ga-ri, Ba Lan, Slô-va-kia, Slô-ve-nia, Lít-va, Lát-vi-a, Exờ-tô-nia, Man-ta, Síp, Bun-ga-ri và Ru-ma-ni.

2. Mục tiêu và thể chế hoạt động

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 9.2, 9.3 hãy xác định mục tiêu và thể chế hoạt động của EU. 

Đáp án chuẩn:

- Mục tiêu: Xây dựng khu vực tự do lưu thông hàng hóa, dịch vụ, con người, tiền tệ; tăng cường hợp tác kinh tế, luật pháp, an ninh, đối ngoại để thúc đẩy thống nhất châu Âu và duy trì hòa bình, an ninh thế giới.

- Thể chế hoạt động của EU: Hội đồng châu Âu, Nghị viện châu Âu, Ủy ban Liên minh châu Âu, Hội đồng Bộ trưởng EU, Ngân hàng Trung ương châu Âu, Tòa Kiểm toán châu Âu, Tòa án Công lí EU.

II. VỊ THẾ CỦA EU TRONG NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI.

1. Trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới

2. Trung tâm thương mại, tài chính lớn của thế giới

3. Trung tâm khoa học - công nghệ hàng đầu thế giới

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát hình 9.4 và bảng 9.2 hãy chứng minh vị thế lớn của EU trong nền kinh tế thế giới.

Đáp án chuẩn:

- Trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới:

• EU đóng góp khoảng 17,8% GDP thế giới năm 2021.

- Trung tâm thương mại, tài chính lớn của thế giới:

• EU là nhà xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ lớn nhất thế giới.

• Ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) và hiệp định khác.

• Hoạt động thương mại và tài chính quốc tế của EU ảnh hưởng lớn đến hệ thống tài chính toàn cầu.

- Trung tâm khoa học - công nghệ hàng đầu thế giới:

• EU hướng tới xây dựng nền kinh tế tri thức cạnh tranh và năng động nhất thế giới.

• Khoa học - công nghệ được ứng dụng trong nông nghiệp, an ninh lương thực, môi trường, biến đổi khí hậu, đổi mới và tăng trưởng,...

III. HỢP TÁC VÀ LIÊN KẾT TRONG KHU VỰC.

1. Xây dựng một thị trường chung EU thống nhất, bền vững

2. Thiết lập hệ thống tiền tệ bằng đồng tiền chung châu Âu (Ơ-rô)

3. Hợp tác trong phát triển ngành hàng không vũ trụ

4. Liên kết vùng châu Âu

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy lựa chọn và phân tích một số biểu hiện của hợp tác, liên kết trong khu vực EU

Đáp án chuẩn:

Xây dựng thị trường chung EU thống nhất, bền vững: Hàng hóa, dịch vụ, tiền vốn, con người được tự do lưu thông giữa các nước thành viên. Thị trường chung kích thích cạnh tranh, thương mại, cải thiện hiệu quả, nâng cao chất lượng và hạ giá thành; góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Thiết lập hệ thống tiền tệ bằng đồng tiền chung châu Âu (Ơ-rô): Khu vực đồng Ơ-rô gồm 19 quốc gia thành viên EU, sử dụng đồng Ơ-rô như tiền tệ duy nhất.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 1: Việc thiết lập thị trường chung Châu Âu và sử dụng đồng tiền Ơ-rô có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của EU?

Đáp án chuẩn:

EU thiết lập thị trường chung trong khối nhằm xóa bỏ những trở ngại trong phát triển kinh tế với bốn mặt tự do lưu thông: tự do di chuyển, lưu thông dịch vụ, lưu thông hàng hóa, và lưu thông tiền vốn. Thị trường chung và đồng tiền Ơ-rô mang lại lợi ích lớn cho phát triển EU.

Bài tập 2: Dựa vào bảng 9.2, hãy vẽ biểu đồ tròn thể hiện tỉ trọng xuất khẩu của EU và các trung tâm kinh tế lớn so với thế giới năm 2020. Rút ra nhận xét.

Đáp án chuẩn:

- Nhận xét: Nhìn chung EU chiếm tỉ trọng cao trong xuất khẩu của thế giới năm 2020, cao hơn các trung tâm kinh tế khác, cụ thể: EU chiếm tỉ trọng cao nhất trong xuất khẩu của thế giới năm 2020, đạt tới 31%.

Vận dụng

Bài tập 3: Tìm kiếm thông tin trên internet và các nguồn tư liệu khác về một trong các vấn đề của EU (tự do di chuyển, tự do lưu thông dịch vụ, sử dụng chung đồng Ơ-rô, tự do tiền vốn, hợp tác sản xuất,..) Hãy viết một đoạn văn ngắn (10- 15) dòng để giới thiệu về vấn đề đó.

Đáp án chuẩn:

Đồng tiền chung châu Âu (EURO) ra mắt vào ngày 1/1/1999, là sự kiện lịch sử của quá trình nhất thể hóa châu Âu và hệ thống tiền tệ thế giới. 11 nước thành viên EU ban đầu tham gia gồm: Đức, Pháp, Italia, Tây Ban Nha, Hà Lan, Áo, Bỉ, Luxemburg, Bồ Đào Nha, Phần Lan và Ireland. Ba nước Anh, Thụy Điển và Đan Mạch chưa tham gia, Hy Lạp chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn. Đồng tiền chung giúp hoàn thiện thị trường chung châu Âu, mang lại lợi ích lớn cho EU.