BÀI 29: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ DÂN CƯ, XÃ HỘI CỘNG HÒA NAM PHI 

MỞ ĐẦU

Cộng hòa Nam Phi nằm ở phía nam của châu phi, ba mặt giáp đại dương, có thiên nhiên đa dạng và phong phú; là quốc gia đa văn hóa với nhiều ngôn ngữ và tôn giáo khác nhau. Những đặc điểm đó tác động như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội của đất nước?

Đáp án chuẩn:

Cộng hòa Nam Phi nằm ở phía nam châu Phi, ba mặt giáp đại dương. Vị trí này thuận lợi cho giao thương quốc tế và phát triển các ngành kinh tế biển như giao thông hàng hải và khai thác hải sản.

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ.

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 29.1 hãy:

- Trình bày vị trí địa lí của Cộng hòa Nam Phi.

- Phân tích ảnh hưởng của vị trí đến phát triển kinh tế Cộng hòa Nam Phi.

Đáp án chuẩn:

• Vị trí địa lí của Cộng hòa Nam Phi:

  • Diện tích khoảng 1,2 triệu km², nằm hoàn toàn trong bán cầu Nam.

  • Giáp Na-mi-bi-a, Bốt-xoa-na, Dim-ba-bu-ê, Mô-dăm-bích, E-xoa-ti-ni và bao quanh Lê-xô-thô.

• Ảnh hưởng:

  • Vị trí thuận lợi cho giao thương và phát triển các ngành kinh tế biển, đặc biệt là giao thông hàng hải và khai thác hải sản.

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 29.1, hãy:

- Trình bày đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên Cộng hòa Nam Phi.

- Phân tích ảnh hưởng của đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế Cộng hòa Nam Phi.

Đáp án chuẩn:

- Địa hình, đất: Chủ yếu là núi, cao nguyên và đồi. Cao nguyên Trung tâm cao khoảng 2.000m, với vùng đồng bằng nhỏ hẹp. Đất đai màu mỡ ở thung lũng và vùng thấp.

• Ảnh hưởng: Thuận lợi cho phát triển nông nghiệp và xây dựng giao thông.

- Khí hậu: Nhiều vùng khí hậu nhiệt đới, nhưng có sự khác biệt rõ rệt.

• Ảnh hưởng: Thích hợp cho nông nghiệp và cây trồng cận nhiệt.

- Sông, hồ: Mạng lưới sông thưa thớt với Ô-ran-giơ và Lim-pô-pô là hai sông quan trọng.

• Ảnh hưởng: Ô-ran-giơ cung cấp thủy điện, Lim-pô-pô cung cấp nước ngọt.

- Biển: Giáp Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương, là nơi giao nhau của hai đại dương.

• Ảnh hưởng: Thuận lợi cho giao thông hàng hải và khai thác hải sản.

- Sinh vật: Đa dạng sinh học cao với nhiều khu bảo tồn và loài động thực vật quý.

• Ảnh hưởng: Thu hút du lịch và cung cấp nguồn tài nguyên quan trọng.

- Khoáng sản: Có nhiều loại khoáng sản như kim cương, vàng, quặng sắt, bạch kim, man-gan, crom, đồng, urani-um, bạc, và titan.

• Ảnh hưởng: Là nguồn xuất khẩu và nguyên liệu cho công nghiệp.

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. Dân cư

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát hình 29.3 và dựa vào bảng 29, hãy:

- Trình bày đặc điểm dân cư của Cộng hòa Nam Phi.

- Phân tích tác động của đặc điểm dân cư tới phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

Đáp án chuẩn:

2. Xã hội

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy:

- Trình bày đặc điểm xã hội của Cộng hòa Nam Phi

- Phân tích tác động của đặc điểm xã hội tới phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

Đáp án chuẩn:

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Bài tập 2: Dựa vào bảng 29, hãy nhận xét về dân số và tỉ lệ gia tăng dân số của Cộng hòa Nam Phi giai đoạn 2000 - 2020. Phân tích tác động của dân cư tới phát triển kinh tế - xã hội.

Đáp án chuẩn:

- Nhận xét: 

+ Dân số vẫn tăng cao

+ Tỉ lệ gia tăng dân số biến động lớn: tăng, giảm liên tục

* Ảnh hưởng của dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội:

- Tích cực: có lực lượng lao động dồi dào

- Tiêu cực: Gây ra nhiều sức ép về vấn đề việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống

Vận dụng

Bài tập 3: Lựa chọn một vấn đề xã hội của Cộng hòa Nam Phi, sưu tầm tư liệu và viết đoạn văn ngắn giới thiệu về vấn đề đó.

Đáp án chuẩn:

Về chế độ A-pac-thai:

Khái niệm "a-pac-thai" xuất hiện từ năm 1917, nhưng chế độ chính trị này chính thức được thiết lập năm 1948 và kéo dài đến 1994. Chế độ này, đặc trưng của người da trắng Nam Phi và di sản từ chủ nghĩa thực dân Anh thế kỷ 19, phân loại xã hội thành các nhóm hợp pháp. Từ thập kỷ 1950, sau khi a-pac-thai trở thành hệ thống chính trị chính thức, đã có nhiều cuộc biểu tình và xung đột. Đảng Đại hội Dân tộc Phi đấu tranh chống lại chế độ này, khẳng định rằng Nam Phi thuộc về tất cả cư dân, bao gồm cả người da đen và da trắng. Đến đầu thập niên 1980, dưới áp lực từ trong nước và quốc tế, chính phủ a-pac-thai buộc phải thực hiện chính sách hòa giải dân tộc, chấp nhận huỷ bỏ phân biệt chủng tộc và tuân thủ các quyết định của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc và phán quyết của Tòa án Tội phạm quốc tế.