BÀI 10. MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GENE - KIỂU HÌNH - MÔI TRƯỜNG

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI CUỐI SGK

Mở đầu: Cây phù dung (Hibiscus mutabilis) với sắc hoa thay đổi liên tục (buổi sáng hoa nở màu trắng, đến trưa sẽ chuyển sang màu hồng và buổi tối lại đổi thành màu đỏ sẫm) đã tạo nên sự độc đáo và sức hút vô cùng kì lạ. Nguyên nhân nào đã giúp hoa phù dung có khả năng chuyển màu độc đáo đến vậy?

I. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GENE VÀ MÔI TRƯỜNG

Câu hỏi 1: Sự biểu hiện của gene chịu ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?

Câu hỏi 2: Quan sát Hình 10.4, đọc đoạn thông tin và trả lời câu hỏi: 

a) Bố mẹ di truyền kiểu gene hay kiểu hình cho thế hệ sau? Lấy ví dụ.

b) Giải thích tại sao trong cùng một điều kiện sống, các kiểu gene khác nhau lại có khả năng phản ứng khác nhau?

Luyện tập 1: Nêu một số ví dụ thường biến.

II. MỨC PHẢN ỨNG

Câu hỏi 3: Mức phản ứng của sinh vật có di truyền cho đời con không? Giải thích.

Luyện tập 2: Hãy cho thêm ví dụ về mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp.

III. ỨNG DỤNG THỰC TIỄN CỦA MỨC PHẢN ỨNG

Câu hỏi 4: Quan sát Hình 10.5 và cho biết trong sản xuất nông nghiệp, yếu tố nào quyết định năng suất tối đa của một kiểu gene.

Vận dụng: Trong sản xuất nông nghiệp, bên cạnh những biện pháp, kĩ thuật chăm sóc, người ta còn sử dụng biện pháp nào để nâng cao năng suất và chất lượng vật nuôi, cây trồng? Giải thích.

PHẦN 2. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Đáp án MĐ: Hoa phù dung có khả năng chuyển màu do tương tác giữa kiểu gene của hoa với môi trường.

I. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GENE VÀ MÔI TRƯỜNG

Đáp án CH1: Tương tác giữa kiểu gene và môi trường. 

Đáp án CH2: 

a) Bố mẹ di truyền kiểu gene cho thế hệ sau, như màu hoa.

b) Các kiểu gene khác nhau sẽ có mức phản ứng khác nhau dù trong cùng một điều kiện môi trường.

Đáp án LT1:

- Cáo tuyết thay đổi màu lông từ trắng sang nâu khi mùa tuyết tan.

- Chim hồng hạc ở vùng có nhiều tôm thường có lông đỏ rực.

- Thằn lằn Nam Mỹ thay đổi màu da theo môi trường: xanh khi gần cây lá, và nâu xám khi trời thu, đông.

- Màu da của người có thể đen hơn khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng. 

II. MỨC PHẢN ỨNG

Đáp án CH3: Mức phản ứng của sinh vật có được di truyền cho thế hệ sau do kiểu gene quy định, và kiểu gene được truyền qua các thế hệ.

Đáp án LT2: 

- Mức phản ứng rộng: Ví dụ, cân nặng của con người thay đổi do ảnh hưởng từ chế độ dinh dưỡng, môi trường và độ tuổi.

- Mức phản ứng hẹp: Ví dụ, nhóm máu của con người do gene quy định và không thay đổi dưới tác động của môi trường.

III. ỨNG DỤNG THỰC TIỄN CỦA MỨC PHẢN ỨNG

Đáp án CH4: Trong nông nghiệp, yếu tố gen và biện pháp chăm sóc định rõ năng suất tối đa của một loại cây.

Đáp án VD: Trong nông nghiệp, việc sử dụng giống chất lượng cao là một biện pháp quan trọng. Giống tốt mang lại năng suất cao, tăng trưởng nhanh và kháng bệnh tốt hơn, giúp thích nghi tốt với môi trường khắc nghiệt.