Slide bài giảng Sinh học 11 kết nối bài 6: Hô hấp ở thực vật

Tóm lược nội dung

BÀI 6 HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

MỞ ĐẦU

CH.Để thực hiện các hoạt động sống như trao đổi nước, khoáng, sinh trưởng, phát triển, sinh sản, ... thực vật sử dụng nguồn năng lượng do quá trình nào cung cấp?

Trả lời rút gọn:

Thực vật sử dụng năng lượng từ quá trình lấy khí O2 và thải khí CO2 để thực hiện các hoạt động sống như trao đổi nước, khoáng, sinh trưởng, phát triển, sinh sản, …

II. CÁC CON ĐƯỜNG HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM

CH.Nêu khái niệm hô hấp ở thực vật và phân tích vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực vật.

Trả lời rút gọn:

- Hô hấp là quá trình phân giải các hợp chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản, tạo ra ATP và nhiệt năng.

- Năng lượng từ hô hấp được sử dụng cho các hoạt động sống của cây như tổng hợp và vận chuyển chất, sinh trưởng, phát triển, cảm ứng. Nhiệt năng giải phóng trong hô hấp giúp duy trì nhiệt độ cơ thể. Các sản phẩm trung gian của hô hấp cũng là nguyên liệu cho tổng hợp các hợp chất hữu cơ như protein, axit béo.

CH.Con đường hô hấp hiếu khí và lên men gồm những giai đoạn nào? Nguyên liệu và sản phẩm của từng giai đoạn là gì?

Trả lời rút gọn:

III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM

CH.Tại sao để hạt nảy mầm cần cung cấp đủ nước?

Trả lời rút gọn:

Nước là dung môi và môi trường cho các phản ứng hóa học, cũng hoạt hóa các enzyme hô hấp. Nồng độ nước trong mô, cơ quan, cơ thể thực vật liên quan trực tiếp đến cường độ hô hấp. Trong giới hạn nhất định, cường độ hô hấp tỉ lệ thuận với hàm lượng nước. Hạt khô ở trạng thái ngủ có hàm lượng nước thấp, khi hút nước và nảy mầm, cường độ hô hấp tăng nhanh. Để hạt nảy mầm, cần cung cấp đủ nước.

CH.Nước, nhiệt độ, hàm lượng O₂, CO₂ có ảnh hưởng như thế nào đến hô hấp ở thực vật? Giải thích.

Trả lời rút gọn:

- Nước là dung môi và môi trường cho các phản ứng hóa học, đồng thời hoạt hóa enzyme hô hấp, ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ hô hấp. Trong giới hạn nhất định, cường độ hô hấp tỉ lệ thuận với hàm lượng nước.

- Nhiệt độ cũng ảnh hưởng đến hoạt động enzyme hô hấp và cường độ hô hấp. Trong giới hạn nhất định, tăng nhiệt độ kích thích cường độ hô hấp và sự nảy mầm của hạt, cung cấp năng lượng cho các giai đoạn tiếp theo của cây non.

- Hàm lượng O2 là nguyên liệu của quá trình hô hấp, nên ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ hô hấp.

- Hàm lượng CO2 cao trong không khí có thể ức chế hô hấp hiếu khí, khiến cây chuyển sang con đường lên men, tạo ra sản phẩm độc, gây hại cho cây hoặc làm giảm sức sống của hạt.

V. MỐI QUAN HỆ GIỮA QUANG HỢP VÀ HÔ HẤP

DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM

CH.Sơ đồ hóa các ứng dụng thực tiễn của quá trình hô hấp ở thực vật. Vì sao điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp có thể kéo dài thời gian bảo quản nông sản và góp phần nâng cao năng suất cây trồng?

Trả lời rút gọn:

Hiểu biết về hô hấp ở thực vật giúp con người áp dụng chúng để đáp ứng nhu cầu của cây trồng và giảm thiểu những yếu tố gây stress cho chúng. Điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp có thể kéo dài thời gian bảo quản nông sản và góp phần nâng cao năng suất cây trồng.

CH.Quan sát Hình 6.2 trang 42, hãy phân tích mối quan hệ giữa 2 quá trình quang hợp và hô hấp ở thực vật.

Trả lời rút gọn:

- Hai quá trình quang hợp và hô hấp ở thực vật liên kết chặt chẽ với nhau. Quang hợp tạo ra chất hữu cơ và O2, cung cấp nguyên liệu cho quá trình hô hấp. Ngược lại, CO2 là sản phẩm của hô hấp, được sử dụng làm nguyên liệu cho quang hợp.

- Hô hấp cũng tạo ra các sản phẩm trung gian, làm tăng áp suất thẩm thấu của tế bào rễ, giúp rễ hút nước và cung cấp nguyên liệu cho quang hợp.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

CH. Tại sao trong quá trình bảo quản nông sản, cần đưa cường độ hô hấp của nông sản về mức tối thiểu?

Trả lời rút gọn:

- Duy trì cường độ hô hấp của nông sản ở mức tối thiểu để giảm thiểu sự hao hụt, vì hô hấp là quá trình phân giải các chất hữu cơ dự trữ trong sản phẩm. 

- Tuy nhiên, nếu hô hấp quá mạnh, có thể tạo ra môi trường bảo quản không tốt, dẫn đến phân giải kị khí và làm cho thực phẩm nhanh hỏng hoặc tích lũy các chất có hại.

CH. Giải thích cơ sở khoa học của việc ngâm hạt giống vào nước và ủ hạt trước khi gieo trồng.

Trả lời rút gọn:

- Hạt cần ngâm trong nước để nảy mầm, vì nước tham gia trực tiếp vào các phản ứng hóa học trong hô hấp tế bào và thúc đẩy quá trình kích thích hạt nảy mầm. 

- Sau khi được ngâm ủ, hạt tiến hành phản ứng hóa học nội bộ, tạo ra hormone như auxin, gibberellin và cytokinin, kích thích phát triển của các tế bào trong chồi và rễ. 

- Để tăng cường hiệu quả nảy mầm, thường sử dụng dung dịch chứa các hormone này khi ngâm hạt.

CH.Hãy nêu các biện pháp bảo quản nông sản mà em biết. Giải thích cơ sở khoa học của việc rau trong siêu thị được bảo quản trong túi nylon đục lỗ và để trong tủ mát.

Trả lời rút gọn:

• Một số biện pháp bảo quản nông sản bao gồm đông lạnh, sấy khô, phơi khô và bảo quản trong môi trường có nồng độ khí CO2 cao. Trong siêu thị, rau thường được bảo quản trong túi nylon đục lỗ và đặt trong tủ mát vì lý do sau:

• - Túi nylon đục lỗ cho phép lưu thông khí, giúp rau hô hấp dễ dàng và duy trì độ ẩm cần thiết. Rau cần oxy để duy trì quá trình hô hấp và sự sống, và nếu thiếu oxy, lượng CO2 tăng lên có thể gây hại cho rau.

• - Việc đặt rau trong tủ mát giúp kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm, với nhiệt độ lý tưởng từ 0 - 5 độ C, làm chậm quá trình hô hấp và giữ cho rau tươi lâu hơn.

CH. Hãy giải thích vai trò của hô hấp đối với sự hút nước và khoáng của cây. Hiểu biết này có ý nghĩa gì trong trồng trọt?

Trả lời rút gọn:

Quá trình hấp thụ nước và chất khoáng của rễ liên quan mật thiết đến quá trình hô hấp vì:

- ATP, sản phẩm của hô hấp, tham gia vào vận chuyển chất khoáng, trong khi CO2, sản phẩm của hô hấp, tham gia vào quá trình trao đổi chất.

- Các sản phẩm trung gian của hô hấp và quá trình hấp thụ chất khoáng làm tăng áp suất thẩm thấu của tế bào, cải thiện khả năng hút nước của tế bào.

Hiểu biết về điều này giúp điều chỉnh lượng nước và khoáng cần thiết cho cây trồng, phù hợp với các giai đoạn sinh trưởng và phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và năng suất cao của cây trồng.