Slide bài giảng Sinh học 11 kết nối bài 25: Sinh sản ở thực vật

Tóm lược nội dung

BÀI 25 SINH SẢN Ở THỰC VẬT

MỞ ĐẦU

CH. Các loài thực vật có những chiến lược sinh sản như thế nào để đảm bảo cho chúng thích nghi được với các điều kiện sống khác nhau?

Trả lời rút gọn:

Các loài thực vật có hai hình thức sinh sản chính:

- Sinh sản vô tính: Tạo ra cây con giống cây mẹ, duy trì kiểu gene phù hợp với môi trường ổn định.

- Sinh sản hữu tính: Tạo ra sự đa dạng di truyền, giúp đời con thích nghi tốt hơn với môi trường thường xuyên biến đổi.

I. SINH SẢN VÔ TÍNH

DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM

CH. Tại sao trong sinh sản sinh dưỡng, cây con thường giống nhau và giống với cây mẹ? Đặc điểm này có lợi thế trong điều kiện môi trường như thế nào?

Trả lời rút gọn:

Sinh sản sinh dưỡng là quá trình tạo ra cây con từ các bộ phận sinh dưỡng của cây mẹ như củ, thân, rễ, lá, ... Điều này tạo ra cây con giống nhau và giống với cây mẹ. Hình thức này đảm bảo duy trì kiểu gene phù hợp với môi trường ổn định và ít biến đổi.

CH. So sánh ưu điểm và hạn chế của phương pháp nhân giống in vitro với các phương pháp nhân giống vô tính khác.

Trả lời rút gọn:

Ưu điểm và hạn chế của phương pháp nhân giống in vitro với các phương pháp nhân giống vô tính khác:

CH. Để bảo tồn các cây trồng quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng nên sử dụng phương pháp nhân giống nào? Tại sao?

Trả lời rút gọn:

Để bảo tồn các giống cây trồng quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng, phương pháp nhân giống in vitro (vi nhân giống) được sử dụng. Phương pháp này tạo ra số lượng lớn cây con từ một phần của cơ thể thực vật, giúp bảo tồn bộ gene của loài. Có thể kiểm soát yếu tố môi trường, tạo ra cây con sạch bệnh và khỏe mạnh, gia tăng hiệu quả bảo tồn các loài cây.

II. SINH SẢN HỮU TÍNH

DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM

CH. Hoa được cấu tạo từ những bộ phận nào và vai trò của mỗi bộ phận đó là gì?

Trả lời rút gọn:

Hoa gồm bộ phận bất thụ (không sinh sản) và bộ phận hữu thụ (sinh sản).

- Bộ phận bất thụ bao gồm lá đài, màu lục, và cánh hoa, màu sặc sỡ, thu hút côn trùng.

- Bộ phận hữu thụ bao gồm nhị hoa, mang bao phấn chứa hạt phấn, và nhụy, chứa noãn phụ thuộc vào loài.

CH. Một hoa luôn bao gồm hai thành phần là nhị và nhụy đúng hay sai? Lấy ví dụ chứng minh.

Trả lời rút gọn:

Một hoa không luôn bao gồm cả hai thành phần là nhị và nhụy. Ví dụ, hoa bí ngô có hai loại hoa: hoa đực chỉ có nhị hoa và hoa cái chỉ có nhụy, tạo thành loại hoa đơn tính.

DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM

CH. Quá trình thụ tinh ở thực vật diễn ra như thế nào (tham khảo Hình 25.10 trang 164)? Tại sao gọi quá trình thụ tinh ở thực vật có hoa là thụ tinh kép?

Trả lời rút gọn:

Quá trình thụ tinh ở thực vật gồm hai giai đoạn quan trọng:

1. Khi ống phấn sinh trưởng kéo dài theo vòi nhụy và tiếp xúc với túi phôi, tạo ra hai tinh tử (giao tử đực). Một tinh tử kết hợp với trứng (giao tử cái) tạo thành hợp tử (2n), trong khi tinh tử còn lại hợp nhất với tế bào lớn chứa hai nhân ở trung tâm túi phôi, tạo ra nhân tam bội (3n).

2. Quá trình này được gọi là thụ tinh kép vì cả hai tinh tử tham gia vào quá trình thụ tinh cùng một lúc.

CH. Ở hình bên (trang 164), chiều di chuyển của hạt phấn đến nhụy hoa được thể hiện bằng mũi tên, cho biết số (1) và số (2) tương ứng với kiểu thụ phấn nào ở thực vật?

Trả lời rút gọn:

(1) Kiểu thụ phấn chéo xảy ra khi sự thụ phấn xảy ra giữa các hoa của hai cây khác nhau.

(2) Kiểu tự thụ phấn xảy ra khi sự thụ phấn xảy ra giữa các hoa trên cùng một cây.

DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM

CH. Nội nhũ của hạt ở cây một lá mầm và cây hai lá mầm khác nhau như thế nào? Nội nhũ có vai trò gì?

Trả lời rút gọn:

- Hạt ở cây một lá mầm có nội nhũ, trong khi hạt ở cây hai lá mầm không có nội nhũ do chất dinh dưỡng tích lũy ở nội nhũ được chuyển vào lá mầm.

- Nội nhũ đóng vai trò cung cấp chất dinh dưỡng để nuôi phôi và cây mầm cho đến khi chúng có thể tự dưỡng.

CH.  Quả được hình thành như thế nào? Đặc điểm nào giúp quả thực hiện được vai trò bảo vệ và phát tán hạt?

Trả lời rút gọn:

- Quả hình thành từ việc bầu nhụy phát triển. Sự xuất hiện của hạt kích thích sự tăng sản xuất hormone như auxin, cytokinin, và gibberellin trong bầu nhụy, thúc đẩy sự phân chia và tăng kích thước của các tế bào, dẫn đến hình thành quả.

- Quả đảm nhận vai trò bảo vệ và phát tán hạt, chứa hạt bên trong, bảo vệ chúng khỏi các yếu tố bên ngoài. Khi chín, quả trải qua các quá trình hóa sinh và sinh lý, thay đổi màu sắc, vị ngọt, và hương thơm, thu hút động vật để phân tán hạt.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

CH. So sánh hình thức sinh sản vô tính với hình thức sinh sản hữu tính ở thực vật.

Trả lời rút gọn:

- Giống nhau: Đều tạo ra những cá thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.

- Khác nhau:

CH. Bằng kiến thức đã học và quan sát thực tế, em hãy kẻ và hoàn thành bảng vào vở theo mẫu dưới đây và rút ra nhận xét chung về điều kiện sinh thái (môi trường) đảm bảo cho quá trình sinh sản vô tính ở thực vật diễn ra thuận lợi trong tự nhiên.

Trả lời rút gọn:

- Trong tự nhiên, điều kiện môi trường cung cấp đủ độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng và dinh dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sinh sản vô tính ở thực vật diễn ra.

CH. Vườn nhà bác Minh có một cây bưởi cho quả rất ngon, bác muốn nhân giống để trồng thêm vài cây nữa ở góc vườn, em hãy gợi ý cho bác Minh phương pháp nhân giống phù hợp và thuyết phục bác thực hiện theo lời khuyên của em.

Trả lời rút gọn:

Phương pháp nhân giống phù hợp cho cây bưởi trong vườn nhà bác Minh là chiết cành, vì nó đảm bảo tỷ lệ sống cao (lên tới 100%), giữ nguyên đặc tính của cây và tạo ra cây con sinh trưởng nhanh, khỏe mạnh, có tán lá gọn, từ đó rút ngắn thời gian sinh trưởng và thu hoạch.