BÀI 6. CÔNG NGHIỆP

MỞ ĐẦU

Ngành công nghiệp nước ta đóng vai quyết định trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Phát huy các tiềm năng, lợi thế, nhiều ngành công nghiệp Việt Nam đã phát triển và trở thành các ngành công nghiệp chủ lực. Vậy những nhân tố ảnh hưởng đến phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta như thế nào? Sự phát triển và phân bố các ngành công nghiệp chủ yếu ra sao? Tại sao cần phát triển công nghiệp xanh?

Giải rút gọn:

a. Nhân tố ảnh hưởng đến phát triển và phân bố công nghiệp:

- Nhân tố tự nhiên:

+ Tài nguyên khoáng sản

+ Sông ngòi, đồi núi

+ Tài nguyên đất, nước, khí hậu, sinh vật, biển,...

- Nhân tố kinh tế - xã hội:

+ Nguồn lao động

+ Chính sách phát triển công nghiệp

+ Khoa học – công nghệ

b. Sự phát triển và phân bố các ngành công nghiệp

c. Cần phát triển công nghiệp xanh vì:

Giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra lợi thế cạnh tranh, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguyên, nhiên liệu đầu vào, nguyên vật liệu tái chế; hạn chế lượng khí thải, chất thải; khắc phục và kiểm soát ô nhiễm môi trường thông qua việc sử dụng công nghệ tiên tiến, hướng tới phát triển công nghiệp bền vững, góp phần hội nhập công nghiệp Việt Nam với thế giới, làm cho các sản phẩm của ngành đáp ứng được các tiêu chuẩn của toàn cầu.

I. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP

Câu hỏi: Dựa vào thông tin, hãy:

– Phân tích vai trò của các nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta.

– Lấy ví dụ cụ thể.

Giải rút gọn:

- Nhân tố tự nhiên: 

+ Tài nguyên khoáng sản đa dạng thuận lợi cho ngành công nghiệp phát triển với cơ cấu đa dạng và quy mô lớn. 

+ Mạng lưới sông ngòi và địa hình đồi núi tạo tiềm năng thuỷ điện lớn. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nhiệt độ cao quanh năm

+ Ngoài ra, các tài nguyên đất, nước, khí hậu, sinh vật, biển,... thuận lợi phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản

- Nhân tố kinh tế - xã hội:

+ Nguồn lao động dồi dào: thuận lợi để phát triển các ngành công nghiệp nói chung và ứng dụng khoa học – công nghệ tiên tiến trong sản xuất công nghiệp, phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao.

+ Các chính sách phát triển công nghiệp như: chính sách thu hút vốn đầu tư, phát triển nguồn nhân lực,... 

+ Khoa học – công nghệ phát triển với những công nghệ mới được ứng dụng trong sản xuất công nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, năng suất lao động, phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao,...

II. SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÁC NGÀNH CÔNG NGHIỆP CHỦ YẾU

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 6.1, hãy trình bày sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp khai thác dầu thô, khi tự nhiên ở nước ta.

Giải rút gọn:

- Công nghiệp khai thác dầu thô tập trung vùng biển Đông Nam Bộ; khai thác khí tự nhiên ở các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Cà Mau,...

- Phần lớn dầu thô khai thác ở Nghi Sơn (Thanh Hoá), Dung Quất (Quảng Ngãi).... Khí tự nhiên được hoá lỏng ở Bà Rịa – Vũng Tàu, Cà Mau.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 6.1, hãy trình bày sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp sản xuất điện ở nước ta.

Giải rút gọn:

- Sản lượng điện ở nước ta liên tục tăng để phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng của người dân. 

- Thuỷ điện với một số nhà máy có công suất lớn là: Sơn La, Hoà Bình, I-a-ly, Sê San 3, Sê San 4,... Nhiệt điện than có một số nhà máy như: Phả Lại (Hải Dương), Ninh Bình, Vũng Áng (Hà Tĩnh).... Nhiệt điện khí với các nhà máy: Phú Mỹ (Bà Rịa – Vũng Tàu); Cà Mau 1, 2 (Cà Mau).... Các nhà máy điện gió tập trung ở Ninh Thuận, Bạc Liêu, Bến Tre,.... Điện mặt trời phân bố nhiều ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Tây Ninh, Đắk Lắk,…

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 6.1, hãy trình bày sự phát triển và phân bổ ngành công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính ở nước ta.

Giải rút gọn:

- Công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính phát triển nhanh

- Công nghiệp sản xuất các sản phẩm điện tử, máy vi tính tập trung nhiều ở Hà Nội, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Bắc Giang, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai.…

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 6.1, hãy trình bày sự phát triển và phân bố công nghiệp dệt, may và giày, dép ở nước ta.

Giải rút gọn:

- Đây là một trong các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta trong suốt thời gian qua. 

- Các sản phẩm của ngành như: sản xuất sợi, vải, quần áo, giày, dép da, giày vải, giày thể thao.... ngày càng tăng. 

- Phân bố rộng khắp, trong đó Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng là hai vùng tập trung nhiều.

III. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP XANH

Câu hỏi: Dựa vào thông tin, hãy giải thích tại sao cần phát triển công nghiệp xanh ở nước ta.

Giải rút gọn:

Giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra lợi thế cạnh tranh, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguyên, nhiên liệu đầu vào, nguyên vật liệu tái chế; hạn chế lượng khí thải, chất thải; khắc phục và kiểm soát ô nhiễm môi trường thông qua việc sử dụng công nghệ tiên tiến, hướng tới phát triển công nghiệp bền vững, góp phần hội nhập công nghiệp Việt Nam với thế giới, làm cho các sản phẩm của ngành đáp ứng được các tiêu chuẩn của toàn cầu..

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Lập bảng thống kê các ngành công nghiệp chủ yếu theo gợi ý: tên ngành, sản phẩm chủ yếu, phân bố chính.

Giải rút gọn:

Câu 2: Sưu tầm tư liệu, hình ảnh về một ngành công nghiệp hoặc một mô hình công nghiệp xanh ở địa phương.

Giải rút gọn:

- Ngành công nghiệp điện: