BÀI 6. CÔNG NGHIỆP

Phần I. Mục tiêu bài học

- Phân tích được vai trò của một trong các nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp.

- Trình bày được sự phát triển và phân bố của một trong các ngành công nghiệp chủ yếu.

- Giải thích được tại sao cần phát triển công nghiệp xanh.

Phần II. Bài học

I. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp

1. Vị trí địa lí và nhân tố tự nhiên

- Nước ta nằm gần trung tâm khu vực Đông Nam Á, giáp với Biển Đông.

- Tài nguyên khoáng sản đa dạng, một số khoáng sản có trữ lượng lớn. Phân bố khoáng sản tạo nên các thế mạnh phát triển công nghiệp khác nhau giữa các vùng.

- Mạng lưới sông ngòi dày đặc, địa hình đồi núi chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ nên có tiềm năng thuỷ điện lớn. 

- Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nhiệt độ cao quanh năm, số giờ nắng nhiều, hoạt động của gió mùa.... là nguồn năng lượng mới để phát triển công nghiệp sản xuất điện.

- Ngoài ra, các tài nguyên đất, nước, khí hậu, sinh vật, biển..... cũng tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản phát triển.

2. Nhân tố kinh tế - xã hội

- Nguồn lao động dồi dào, trình độ người lao động ngày càng được nâng cao, tỉ lệ lao động đã qua đào tạo tăng.

- Các chính sách phát triển công nghiệp là động lực phát triển các ngành công nghiệp mới, công nghiệp thân thiện với môi trường, thay đổi phân bố công nghiệp,...

- Khoa học – công nghệ phát triển với những công nghệ mới được ứng dụng trong sản xuất công nghiệp. 

- Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất, kĩ thuật ngày càng hoàn thiện.

II. Sự phát triển và phân bố các ngành công nghiệp chủ yếu

1. Công nghiệp khai thác dầu thô, khí tự nhiên

- Công nghiệp khai thác dầu thô ở nước ta tập trung chủ yếu ở các bể trầm tích của vùng biển Đông Nam Bộ.

- Khai thác khí tự nhiên ở vùng biển của các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Cà Mau,...

- Phần lớn dầu thô khai thác dùng để xuất khẩu và một phần làm nguyên liệu cho các nhà máy lọc, hóa dầu.

- Khí tự nhiên được hoá lỏng để phục vụ cho các ngành công nghiệp sản xuất điện, phân bón ở Bà Rịa – Vũng Tàu, Cà Mau.

2. Công nghiệp sản xuất điện

- Sản lượng điện ở nước ta liên tục tăng để phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng của người dân. 

- Trong những thập kỉ gần đây, cơ cấu sản xuất điện ở nước ta có sự thay đổi, điện sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo phát triển nhanh.

3. Công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính

- Công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính phát triển nhanh.

- Các sản phẩm chính của ngành là: máy tính và linh kiện điện tử, điện thoại các loại và linh kiện, tivi lắp ráp, máy điều hoà không khí,... Đây là các mặt hàng xuất khẩu lớn của nước ta. 

4. Công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm và sản xuất đồ uống

- Công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm và sản xuất đồ uống là ngành phát triển lâu đời. 

- Công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm và sản xuất đồ uống gồm nhiều phân ngành. Sản phẩm của ngành ngày càng đa dạng, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

- Công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm và sản xuất đồ uống phân bố rộng rãi, đặc biệt tập trung nhiều ở Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long và Đồng bằng sông Hồng.

5. Công nghiệp dệt, may và giày, dép

- Đây là một trong các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta trong suốt thời gian qua. 

- Sản lượng các sản phẩm ngày càng tăng. Nhiều thương hiệu dệt, may đã tạo dựng được uy tín với thị trường trong và ngoài nước.

- Công nghiệp dệt, may và giày, dép phân bố rộng khắp, trong đó Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng là hai vùng tập trung nhiều.

III. Vấn đề phát triển công nghiệp xanh

- Phát triển công nghiệp xanh ở Việt Nam nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra lợi thế cạnh tranh, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguyên, nhiên liệu đầu vào, nguyên vật liệu tái chế; hạn chế lượng khí thải, chất thải; khắc phục và kiểm soát ô nhiễm môi trường thông qua việc sử dụng công nghệ tiên tiến, hướng tới phát triển công nghiệp bền vững.

- Phát triển công nghiệp xanh còn góp phần hội nhập công nghiệp Việt Nam với thế giới, làm cho các sản phẩm của ngành đáp ứng được các tiêu chuẩn của toàn cầu.