BÀI 5. VIỆT NAM TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1930

MỞ ĐẦU

Đánh giá về phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam giai đoạn 1918 - 1930, nhà sử học Pháp Pi-e Bò-rô-sơ viết: "Phong trào dân tộc ở Việt Nam được thúc đẩy mạnh mẽ, đưa tới sự ra đòi của lực lượng chính trị mới theo khuynh hướng vô sản, đó là lực lượng chính trị của tương lai, hạt nhân là Nguyễn Ái Quốc”.

Vậy trong giai đoạn 1918 – 1930, phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam phát triển ra sao? Quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra như thế nào và có ý nghĩa gì? Nguyễn Ái Quốc có những hoạt động và vai trò gì trong quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam?

Giải rút gọn:

1. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam (1918 – 1930):

- Nguyên nhân:

+ Thực dân Pháp áp bức

+ Tư sản nước ngoài cạnh tranh, chèn ép, phân biệt đối xử

- Đấu tranh đòi quyền lợi về kinh tế:

+ Năm 1919, tổ chức cuộc tẩy chay tư sản Hoa kiều

+ Năm 1923, thành lập Đảng Lập hiến chống độc quyền cảng Sài Gòn.

+ Năm 1923, thành lập Tâm tâm xã.

+ Năm 1924, Phạm Hồng Thái ám sát Toàn quyền Đông Dương Méc-lanh.

- Giai đoạn 1925-1930, do tác động tư tưởng mới (tư tưởng Mác–Lê-nin), phong trào dân tộc dân chủ có bước phát triển mới:

+ Năm 1925 thành lập Hội Phục Việt - Tân Việt Cách mạng đảng lãnh đạo nhân dân đấu tranh tích cực chuẩn bị thành lập chính đảng vô sản.

+ Năm 1927, thành lập tổ chức Việt Nam Quốc dân đảng. 

+ Đầu năm 1929, một số đảng viên Việt Nam Quốc dân đảng tiến hành ám sát Ba-danh (trùm mộ phu ở Bắc Ki). 

+ Đêm 9-2-1930, Việt Nam Quốc dân đáng phát động khởi nghĩa vũ trang 

1. Quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và ý nghĩa:

- Từ năm 1928, phong trào cách mạng theo khuynh hướng vô sản phát triển mạnh mẽ. 

- Đầu năm 1929, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và Tân Việt Cách mạng đảng nhận thấy cần phải thành lập một đảng cộng sản để lãnh đạo phong trào cách mạng. 

- Sự ra đời của ba tổ chức cộng sản góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng trong nước phát triển. 

- Từ ngày 6-1 đến ngày 7-2-1930 tại Cửu Long (Hương Cảng, Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc chủ trì hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản thành một đảng thống nhất: Đảng Cộng sản Việt Nam

Ý nghĩa:

- Chấm dứt khủng hoảng đường lối cứu nước và giai cấp lãnh đạo cách mạng

- Là bước chuẩn bị đầu tiên có tính tất yếu

- Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là bước ngoặt vĩ đại của phong trào cách mạng Việt Nam đầu thế kỉ XX

1. Hoạt động và vai trò Nguyễn Ái Quốc trong quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

I. PHONG TRÀO DÂN TỘC DÂN CHỦ TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1930

Câu hỏi: Mô tả những nét chính về phong trào đấu tranh dân tộc, dân chủ của giai cấp tư sản và tiểu tư sản Việt Nam trong những năm 1918 – 1930

Giải rút gọn:

- Nguyên nhân:

+ Thực dân Pháp áp bức

+ Tư sản nước ngoài cạnh tranh, chèn ép, phân biệt đối xử

- Giai đoạn 1918 – 1925, đấu tranh đòi quyền lợi về kinh tế:

+ Năm 1919, tẩy chay tư sản Hoa kiều

+ Năm 1923, thành lập Đảng Lập hiến đấu tranh chống độc quyền cảng Sài Gòn.

+ Năm 1923, thành lập tổ chức Tâm tâm xã.

+ Năm 1924, Phạm Hồng Thái ám sát Toàn quyền Đông Dương Méc-lanh.

- 1925-1930, do tác động tư tưởng mới (Mác–Lê-nin) phong trào dân tộc dân chủ có bước phát triển mới:

+ Năm 1925, tại Trung Ki, thành lập Hội Phục Việt. Năm 1928, sau nhiều lần đổi tên Tân Việt Cách mạng đảng. 

+ Năm 1927, tại Hà Nội, thành lập tổ chức Việt Nam Quốc dân đảng. 

+ Đầu năm 1929, Việt Nam Quốc dân đảng tiến hành ám sát Ba-danh 

+ Đêm 9-2-1930, Việt Nam Quốc dân đảng khởi nghĩa vũ trang 

Câu hỏi: Mô tả những nét chính về phong trào công nhân Việt Nam những năm 1918-1930. Giải thích tại sao cuộc bãi công của công nhân Ba Son được coi là mở đầu cho giai đoạn đấu tranh tự giác của công nhân Việt Nam?

Giải rút gọn:

- Từ năm 1918 đến năm 1930, phong trào công nhân phát triển qua hai giai đoạn:

+ 1918 - 1925: diễn ra lẻ tẻ, chưa có tổ chức và lãnh đạo thống nhất. Hình thức đấu tranh chủ yếu là phá hợp đồng, bỏ trốn, lãn công nhằm đòi các quyền lợi kinh tế, như tăng lương, giảm giờ làm.... 

+ 1925 - 1930: lãnh đạo thống nhất của Công hội và các tổ chức cộng sản. Hình thức đấu tranh chủ yếu là bãi công, đòi các quyền lợi kinh tế chính trị 

- Cuộc bãi công của công nhân Ba Son được coi là mở đầu cho giai đoạn đấu tranh tự giác của công nhân Việt Nam vì: 

+ Cuộc đấu tranh đầu tiên có tổ chức và lãnh đạo (Công hội)

+ Mục tiêu kinh tế, chính trị thể hiện tình đoàn kết của công nhân Việt Nam.

⟹ Giai cấp công nhân Việt Nam bắt đầu đi vào đấu tranh có tổ chức và mục đích chính trị rõ ràng

II. HOẠT ĐỘNG CỦA NGUYỄN ÁI QUỐC (1918 – 1930)

Câu hỏi: Nêu những nét chính về hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trong những năm 1918 – 1930.

Giải rút gọn:

- Năm 1919: Gửi bản Yêu sách của nhân dân An Nam tới Hội nghị Véc-xai 

- Năm 1920:

+ Đọc Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lê-nin

+ Tán thành gia nhập Quốc tế Cộng sản, tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.

- Năm 1921 – 1922: Tham gia sáng lập Hội liên hiệp thuộc địa

- Năm 1923 – 1924: Dự Hội nghị Quốc tế nông dân, Đại hội lần thứ V Quốc tế cộng sản,.. truyền bá tư tưởng Mác Lê-nin vào Việt Nam.

- Năm 1924 – 1929: Thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên

- Năm 1930: Chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản

III. SỰ THÀNH LẬP ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Câu hỏi: Trình bày quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

Giải rút gọn:

- Từ 1928, phong trào cách mạng theo khuynh hướng vô sản phát triển mạnh mẽ. 

- Đầu năm 1929, những hội viên cấp tiến của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và Tân Việt Cách mạng đảng nhận thấy cần phải thành lập một đảng cộng sản để lãnh đạo phong trào cách mạng.

- Từ ngày 6-1 đến ngày 7-2-1930 tại Cửu Long (Hương Cảng, Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc chủ trì hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam

Câu hỏi: Nêu ý nghĩa của việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Giải rút gọn:

- Chấm dứt thời kì khủng hoảng về đường lối cứu nước và giai cấp lãnh đạo cách mạng. 

- Tạo ra bước ngoặt của phong trào cách mạng lịch sử Việt Nam ở giai đoạn sau.

- Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là bước ngoặt vĩ đại của phong trào cách mạng Việt Nam đầu thế kỉ XX

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Lập bảng tóm tắt các hoạt động và vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam trong những năm 1918-1930 theo mẫu sau vào vở ghi.

Giải rút gọn:

Câu 2: Giải thích tại sao sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930 được xem là bước ngoặt của phong trào cách mạng Việt Nam?

Giải rút gọn:

Vì đã chấm dứt tình trạng khủng hoảng về đường lối và giai cấp lãnh đạo. Cách mạng Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo của một chính đảng duy nhất, là cơ sở quan trọng cho mọi thắng lợi sau này

Câu 3: Sưu tầm tư liệu tranh ảnh về phong trào dân tộc, dân chủ ở Việt Nam trong những năm 1918-1930

Giải rút gọn: