BÀI 5. BẢO TỒN DI SẢN VĂN HÓA

Mở đầu

Em hãy đọc những thông tin sau và Giải rút gọn câu hỏi.

(Trang 27 SGK)

Em cảm nhận như thế nào về Đờn ca tài tử Nam Bộ?

Ngoài Đờn ca tài tử Nam Bộ, em còn biết những di sản văn hoá nào?

Giải rút gọn:

Cảm nhận về Đờn ca tài tử Nam Bộ:  Em cảm nhận được một một sức sống bền lâu, lan tỏa khắp các miền quê, tình yêu quê hương đất nước, con người dân đất phương Nam.

Ngoài Đờn ca tài tử Nam Bộ, em còn biết những di sản văn hoá như: Vịnh Hạ Long, quần thể danh thắng Tràng An, quần thể Di tích Cố đô Huế, …

Khám phá

1. Em hãy nêu tên các di sản văn hoá ứng với các hình sau. Em biết gì về các di sản văn hóa đó?

Giải rút gọn:

Hình 1: Quần thể di tích Cố đô Huế 

• Đây là trung tâm văn hoá, chính trị, kinh tế của tỉnh, là cố đô của Việt Nam dưới triều nhà Nguyễn, từ 1802 đến 1945.

• Cố đô Huế trở thành di sản văn hoá đầu tiên của Việt Nam được UNESCO ghi tên vào danh mục Di sản thế giới năm 1993. 

Hình 2: Phố cổ Hội An

• Phố cổ Hội An được Bộ Văn hóa cấp Bằng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp quốc gia vào tháng 3/1985; Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản Văn hóa thế giới vào tháng 12/1999; 

Hình 3: Dân ca quan họ Bắc Ninh

• 30/9/2009, hình thức diễn xướng văn hoá dân gian Quan họ đã được Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Hình 4: Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên

• Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đã trở thành một Kiệt tác Di sản truyền khẩu và phi vật thể của Nhân loại.

• Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên trải rộng suốt 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông và Lâm Đồng.

2. Em hãy đọc thông tin sau và Giải rút gọn câu hỏi.

(Trang 28, 29 mục 2 SGK)

Câu hỏi: Thế nào là di sản văn hoá?

Di sản văn hoá có ý nghĩa như thế nào đối với con người và xã hội?

Có mấy loại di sản văn hoá? Cho ví dụ về mỗi loại.

Giải rút gọn:

- Di sản văn hóa: là kết tinh từ kinh nghiệm lao động sáng tạo mà ông cha ta đã dày công tạo dựng. 

- Ý nghĩa: đóng vai trò quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam, góp phần làm phong phú kho tàng di sản văn hóa thế giới.

Có 2 loại di sản văn hoá:

• Di sản văn hóa phi vật thể: Quần thể di tích Cố đô Huế, Phố cổ Hội An, ...

• Di sản văn hóa vật thể: Nhã nhạc cung đình Huế, Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên, …

3. Em hãy đọc thông tin và thực hiện các yêu cầu.

(Trang 29 mục 3 SGK)

Câu hỏi: Em hãy lấy ví dụ cụ thể về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo tồn di sản văn hoá.

Giải rút gọn:

- Nhà nước có chính sách bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá nhằm nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

=> Luật Di sản văn hóa được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa X, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 29/6/2001 (Luật số 28/2001/QH10), với 74 điều, được chia làm 7 chương, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2002. 

4. Em hãy thảo luận về các hành vi sau theo yêu cầu dưới đây.

(Trang 30 mục 4 SGK)

Câu hỏi: Nêu hành vi vi phạm pháp luật về bảo tồn di sản văn hoá và cách đấu tranh, ngăn chặn các hành vi đó.

Đề xuất những việc làm phù hợp với lứa tuổi để góp phần bảo vệ di sản văn hoá.

Giải rút gọn:

Hành vi vi phạm pháp luật về bảo tồn di sản văn hoá: lấy cắp cổ vật về nhà cất giấu theo mục đích cá nhân, buôn bán, trao đối, cho tặng cổ vật không có giấy phép.

=> Chúng ta cần phản đối, lên án những hành vi vi phạm pháp luật. 

Những việc làm phù hợp với lứa tuổi để góp phần bảo vệ di sản văn hoá là:

• Không lấy cắp cổ vật, đồ vật quý tại các di tích lịch sử.

• Không đập phá, viết vẽ bậy lên các di sản văn hóa …

Luyện tập

Câu 1: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ về di sản văn hoá của Việt Nam.

Giải rút gọn:

• Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng Ba.

• Cổ Loa là đất Đế Kinh/ Trông ra lại thấy tòa thành Tiên xây.

Câu 2: Em có nhận xét gì về suy nghĩ của các bạn học sinh trong tình huống sau: (Tình huống trang 31 sgk)

Giải rút gọn:

Em không đồng tình với ý kiến của bạn T vì: việc khắc tên như vậy sẽ làm cho cảnh quan mất đi vẻ đẹp tự nhiên vốn có.

Câu 3: Em hãy sắm vai và xử lý tình huống sau (Tình huống trang 31 sgk)

Giải rút gọn:

Gợi ý: Nếu là V và T, em nên đem cổ vật đến cơ quan chức năng chứ không được mang về làm của riêng bởi vì đây là những vật có giá trị lịch sử lâu đời. 

Câu 4: Em hãy viết đoạn văn (7 - 10 dòng) bày tỏ niềm tự hào về di sản văn hoá Việt Nam và nêu các việc làm cụ thể của bản thân góp phần bảo tồn di sản văn hoá 

Giải rút gọn:

Đoạn văn tham khảo

Hiện nay với sự phát triển của xã hội, những di sản văn hóa dân tộc cũng được rất ít người quan tâm và gìn giữ. Văn hóa truyền thống của dân tộc là những giá trị về vật chất và tinh thần được lưu giữ, truyền thụ từ xưa cho đến nay. Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam được hình thành, phát triển gắn liền với lịch sử dựng nước, giữ nước và quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ý nghĩa mà nó để lại cho mỗi một đất nước là rất lớn. Vì thế, việc giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc là trách nhiệm của đất nước, của mỗi công dân. Mỗi con người một hành động nhỏ sẽ đem lại những giá trị to lớn cho đất nước. Hãy nghĩ về nghĩ về giá trị tinh thần, lịch sử, khoa học mà những di sản văn hóa chứa đựng ở trong mình để cảm thấy tự hào hơn, kính trọng hơn đối với các di sản văn hóa của dân tộc.

Vận dụng

Câu 1: Em hãy thiết kế tấm thiệp bằng tiếng Anh (hoặc ngôn ngữ khác) để giới thiệu với bạn bè nước ngoài về Tết cổ truyền của Việt Nam như một di sản văn hoá.

Giải rút gọn:

Gợi ý: Em có thể tham khảo một số mẫu sau để tự hoàn thiện bản thiết kế của mình.

Câu 2: Hãy sưu tầm các tranh ảnh đẹp về di sản văn hoá Việt Nam và tạo thành cuốn sách ảnh hoặc thực hiện một đoạn phim ngắn về di sản văn hoá tại địa phương em để giới thiệu với bạn bè gần xa.

Giải rút gọn:

Vịnh Hạ Long là một vịnh nhỏ thuộc phần bờ tây vịnh Bắc Bộ tại khu vực biển Đông Bắc Việt Nam, bao gồm vùng biển đảo của thành phố Hạ Long thuộc tỉnh Quảng Ninh.

Quần thể di tích Cố đô Huế là di tích lịch sử - văn hóa do triều Nguyễn chủ trương xây dựng trong khoảng thời gian từ đầu thế kỷ 19 đến nửa đầu thế kỷ 20 trên địa bàn thành phố Huế và một vài vùng phụ cận thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam.