BÀI 4. GIỮ CHỮ TÍN

1. Chữ tín và biểu hiện của giữ chữ tín

Câu 1: Em hãy đọc câu chuyện dưới đây và giải rút gọn câu hỏi: (trang 18, 19 phần 1 SGK)

a) Việc cậu bé cố gắng tìm cách trả lại tiền cho vị đạo diễn đã thể hiện điều gì?

b) Theo em, thế nào là chữ tín?

Giải rút gọn:

a) Thể hiện rằng cậu bé là một người biết giữ lời hứa. 

b) Chữ tín chính là niềm tin của con người đối với nhau. 

Câu 2: Em hãy quan sát các bức tranh dưới đây và giải rút gọn câu hỏi:

a) Nêu những biểu hiện của việc giữ chữ tín và không giữ chữ tín trong các bức tranh trên.

b) Hãy kể thêm một số biểu hiện của việc giữ chữ tín và không giữ chữ tín.

Giải rút gọn:

 a) 

+ Tranh 1: Bố mẹ đã giữ chữ tín với con khi thưởng cho con như đã hứa.

+ Tranh 2: Bạn nam biết giữ chữ tín với bạn nữ khi đến đúng hẹn dù trời mưa.

+ Tranh 3: Bạn nam áo cam không biết giữ chữ tín, không thực hiện tốt nhiệm vụ trồng cây.

+ Tranh 4: Bạn Thành biết giữ chữ tín, làm tốt công việc lớp trưởng.

b) 

+ Biểu hiện của việc giữ chữ tín: Biết trọng lời hứa, đúng hẹn, thực hiện tốt chức trách, ...

+ Biểu hiện của việc không giữ chữ tín: Thất hứa, trễ hẹn, thực hiện qua loa cho xong việc, …

2. Ý nghĩa của giữ chữ tín

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và giải rút gọn câu hỏi:

(Trường hợp 1, 2 trang 21 mục 2 sgk)

a) Việc giữ chữ tín đã đem lại điều gì cho công ty ở Nhật Bản?

b) Hãy nêu hậu quả của việc không giữ chữ tín. Vì sao chúng ta cần giữ chữ tín?

Giải rút gọn:

a) Đã tạo dựng được lòng tin ở công ty đối tác và đem lại cho công ty Nhật Bản một khách hàng thân thiết trong thời gian dài.

b)

- Hậu quả của việc không giữ chữ tín là: Làm mất dần niềm tin của mọi người dành cho mình; gây ảnh hưởng xấu đến các mối quan hệ, ... 

- Chúng ta cần giữ chữ tín vì: đó là coi trọng lòng tin của mọi người dành cho mình; người tin tưởng sẽ dễ dàng giúp đỡ chúng ta trong cuộc sống hơn.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về việc giữ chữ tín. Chia sẻ hiểu biết của em về những câu ca dao, tục ngữ đã tìm được.

Giải rút gọn:

Những câu ca dao, tục ngữ nói về việc giữ chữ tín:

• Nói lời phải giữ lấy lời/ Đừng như con bướm đậu rồi lại bay

Ý nghĩa của câu nói trên là nói ít, hứa hẹn ít mà chăm chỉ làm sẽ được mọi người yêu quý; còn nói nhiều, hứa hẹn nhiều mà lại làm ít thì chỉ là kẻ ba hoa, luôn bị người đời cười chê. 

Câu 2: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Giữ chữ tín là coi trọng niềm tin của tất cả mọi người đối với mình.

b) Làm tốt công việc như đã cam kết chính là giữ chữ tín.

c) Để giữ chữ tín, cần phải thực hiện lời hứa trong bất kì hoàn cảnh nào, với bất kì đối tượng nào.

d) Chỉ người lớn mới cần giữ chữ tín, trẻ con chưa cần phải giữ chữ tín.

e) Người thất tín có thể được lợi trước mắt nhưng chịu thiệt hại lâu dài.

Giải rút gọn:

- Em đồng tình với ý kiến a) vì đây là quan điểm đúng về việc giữ chữ tín. 

- Em đồng tình với ý kiến b) vì đây là một trong những biểu hiện của giữ chữ tín.

- Em đồng tình với ý kiến c) vì nếu hứa mà không thực hiện được thì không còn là giữ chữ tín nữa.

- Em đồng tình với ý kiến d) vì tất cả mọi người đều cần phải giữ chữ tín. 

- Em đồng tình với ý kiến e) vì khi đó sẽ ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ của hai người sau này.

Câu 3: Trong các trường hợp dưới đây, hành vi nào thể hiện giữ chữ tín, hành vi nào thể hiện không giữ chữ tín? Vì sao?

a) H hẹn đi xem xiếc cùng P nhưng do nhà có việc đột xuất nên không đi được. H gọi điện xin lỗi P và hẹn hôm khác sẽ đi.

b) V hứa sẽ giúp D học tốt môn Tiếng Anh. Tuy bận rộn nhưng V vẫn sắp xếp thời gian để học cùng và hướng dẫn D. Chỉ sau một thời gian ngắn, trình độ Tiếng Anh của D đã tiến bộ.

c) T mượn C quyển truyện và hứa sẽ trả bạn sau một tuần. Nhưng do bận tập văn nghệ để tham gia biểu diễn nên T chưa kịp đọc. T nghĩ "Chắc C đã đọc truyện rồi" nên bạn vẫn giữ lại, bao giờ đọc xong sẽ trả.

d) Bà X mở cửa hàng bán thực phẩm sạch. Mặc dù lợi nhuận thấp nhưng bà vẫn vui vì đã góp phần bảo vệ sức khỏe cho mọi người. Có người khuyên bà nhập thực phẩm không rõ nguồn gốc về bán với danh nghĩa thực phẩm sạch, lợi nhuận sẽ cao hơn rất nhiều nhưng bà nhất quyết không làm theo.

Giải rút gọn:

a) H tuy không giữ đúng hẹn đi xem xiếc với V, tuy nhiên: nguyên nhân dẫn đến việc đó là do gia đình H có việc bận đột xuất. Mặt khác, khi biết gia đình có việc bận, H đã chủ động gọi điện xin lỗi với V và hẹn V đi xem xiếc vào hôm khác.

b) Hành vi của D thể hiện giữ chữ tín vì D đã giúp đỡ V đúng như lời hứa. 

c) Hành vi của T thể hiện không giữ chữ tín vì T đã không trả quyển truyện theo đúng như lời hứa với C.

d) Hành vi của bà X thể hiện giữ chữ tín vì bà X đã bán hàng hóa đảm bảo chất lượng. 

Câu 4: Em hãy đưa ra lời khuyên cho bạn trong các tình huống sau:

a) Ngày thứ Bảy, Y giúp mẹ bán rau. Có khách đến mua rau, họ đã trả tiền và nhờ Y nhặt rau giúp. Nhưng đã cuối ngày mà không thấy người khách quay lại.

b) Bố mẹ hứa sẽ mua đàn cho M nếu bạn đạt danh hiệu Học sinh Giỏi. M cố gắng học và đã đạt được danh hiệu đó. Nhưng do ảnh hưởng của dịch bệnh, công việc khó khăn, thu nhập giảm nên bố mẹ vẫn chưa mua đàn cho M.

Giải rút gọn:

a) Em sẽ khuyên Y đợi cho đến khi cửa hàng đóng cửa. 

b) Em sẽ khuyên M rằng dù bố mẹ đã thất hứa với M nhưng là do hoàn cảnh gia đình nên bố mẹ chưa thể mua được, M có thể đợi bố mẹ thêm một chút thời gian.

VẬN DỤNG

Câu 1: Viết một đoạn văn bày tỏ suy nghĩ của em về lời khuyên "Hãy tiết kiệm lời hứa".

Tham khảo:

- Lời hứa thường xuất hiện trong mọi khía cạnh của cuộc sống, ai trong chúng ta cũng từng hứa hẹn và cũng có thể đã từng thất hứa. Cho dù sự thất hứa đó là lỗi vô tình hay cố ý, thì điều đó cũng dẫn tới nỗi buồn cho người khác. Hứa không khó nhưng quan trọng là thời gian, kết quả thực hiện. Mỗi khi hứa hẹn điều gì, chúng ta cần phải có trách nhiệm với chính mình, với người đã hứa và lời hứa. Cuộc sống không phải lúc nào cũng như ta mong đợi, tuy nhiên một khi đã hứa thì cho dù có khó khăn đến mấy cũng phải làm, đừng để lời nói như “gió thoảng, mây bay”. Vì vậy, chúng ta hãy “tiết kiệm lời hứa”, trước khi hứa một việc gì chúng ta cần phải suy nghĩ chín chắn, khả năng làm được thì mới hứa. 

Câu 2: Cùng các bạn trong nhóm xây dựng và biểu diễn một tiểu phẩm về chủ đề “giữ chữ tín trong học sinh” (ví dụ: giữ lời hứa, trung thực trong thi cử…).

Tham khảo:

Hà: Cho mình kiểm tra vở bài tập về nhà của cậu?

Loan: Thôi chết, tối qua mải dự sinh nhật chị mà tớ quên làm mất rồi? Cậu có thể giúp tớ báo cáo cô là làm rồi được không?

Hà: Không được đâu, nhỡ cô kiểm tra bất ngờ lại cậu thì làm sao, nhiệm vụ của tớ là kiểm tra bài cũ các bạn trong tổ, nếu tớ nói dối cô sẽ trách tớ.

Loan:  Cậu cứu tớ một lần đi?

Hà: Nhưng ...

Cô giáo: Các tổ trưởng kiểm tra bài tập về nhà cho cô chưa, chúng ta bắt đầu báo cáo nhé?

Hà: (Ngoảnh nhìn Loan) Thưa cô, Tổ 1 các bạn làm bài tập.... đầy đủ ạ.

Cô giáo (thấy Hà ấp úng liền hỏi): Em chắc chắn chưa Hà? Sao em có vẻ ấp úng vậy?

Hà: Dạ thưa cô,.......thưa cô..........

[Hà chưa kịp nói thì Loan đứng dậy nói]

Loan: Thưa cô, em chưa làm bài tập ạ, nhưng vì em xin bạn Hà giúp nên bạn mới báo cáo cô như vậy. 

Cô giáo: Hóa ra mọi chuyện là như vậy? Loan đã trung thực tự đứng ra nhận lỗi của mình nên lần này cô bỏ qua, lần sau không được như vậy nữa em nhé. 

Hà: Dạ, thưa cô em xin lỗi cô, em hứa sau này em sẽ làm tốt nhiệm vụ của mình ạ.

Loan: Dạ em xin lỗi cô và bạn Hà ạ.