BÀI 24 - KHÁI QUÁT VỀ VIRUS

MỞ ĐẦU

Câu 1: Một dạng vật chất không có cấu tạo tế bào, vô cùng nhỏ bé làm khuynh đảo thế giới có tên là virus. Virus là gì và có cấu tạo như thế nào mà khiến cho con người đã, đang và sẽ liên tục phải đối phó với những dịch bệnh do chúng gây ra?

Giải rút gọn:

• Virus có kích thước vô cùng nhỏ bé, chỉ được nhân lên trong tế bào của sinh vật sống.
• Virus cấu tạo từ hai thành phần chính: lõi là nucleic acid và vỏ là protein.

→ Virus có thể sống kí sinh ở tất cả các nhóm sinh vật. Các sinh vật là các ổ chứa virus có thể biểu hiện hoặc không biểu hiện triệu chứng nhưng từ đó virus có thể lây bệnh sang vật chủ khác khiến việc không chế dịch bệnh do virus gây ra khó khăn.

I. VIRUS VÀ CÁC ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VIRUS

Câu 1: Virus là gì? Tại sao virus lại không được xem là một vật sống hoàn chỉnh.

Giải rút gọn:

• Virus có kích thước vô cùng nhỏ bé, chỉ được nhân lên trong tế bào của sinh vật sống.
• Virus không được xem là một vật sống hoàn chỉnh vì các loại virus có kích thước siêu nhỏ. Virus không có khả năng sinh sản cũng như các hoạt động chuyển hoá khi bên ngoài tế bào.

Câu 2: Tất cả các loại virus đều có chung đặc điểm gì?

Giải rút gọn:

Đặc điểm chung: đều được cấu tạo từ hai thành phần chính: lõi là nucleic acid và vỏ là protein (còn được gọi là vỏ capsid).

Câu 3: Nêu một số vật trung gian truyền bệnh virus ở người mà em biết.

Giải rút gọn:

Một số vật trung gian truyền bệnh virus: muỗi, ruồi, ve, ốc, chuột,…

Câu 4: Nếu vật chất di truyền của virus là RNA thì mỗi hạt virus, ngoài các phần tử RNA và lớp vỏ capsid còn có thêm những protein gì? Giải thích.

Giải rút gọn:

Nếu vật chất di truyền của virus là RNA thì mỗi hạt virus ngoài RNA và vỏ capsid, mỗi hạt virus còn có thêm một số loại enzyme mà trong tế bào chủ thường không có. Đó là các enzyme cần thiết cho quá trình tổng hợp RNA như enzyme sao chép ngược, enzyme giúp tích hợp hệ gene virus vào hệ gene tế bào chủ và một số enzyme giúp lắp ráp và giải phóng virus ra khỏi tế bào. 

II. QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS

Câu 1: Quan sát hình 24.2, thực hiện các yêu cầu sau:

1. Mô tả các bước trong quá trình nhân lên của virus.

2. Phân biệt chu kì sinh tan với chu kì tiềm tan của thể thực khuẩn.

Giải rút gọn:

1. Các bước trong quá trình nhân lên của virus:

2. Phân biệt chu kì sinh tan với chu kì tiêm tan của thể thực khuẩn.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao dùng chế phẩm thể thực khuẩn phun lên rau quả lại có thể bảo vệ được rau quả lâu dài hơn? Dùng chế phẩm này liệu có an toàn cho người dùng? Giải thích.

Giải rút gọn:

• Dùng chế phẩm thực khuẩn phun lên rau quả để bảo vệ rau quả lâu dài hơn là bởi vì thực khuẩn thể có thể xâm nhập tiêu diệt vi khuẩn gây hại ® làm chậm quá trình bị thâm hay hư hỏng của rau quả
• Nếu sử dụng chế phẩm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng thì không ảnh hưởng đến chất lượng hoa quả cũng như người tiêu dùng. Nhưng nếu lạm dụng thì sẽ mang lại hậu quả nghiêm trọng.

Câu 2: Dựa trên quy trình nhân lên của virus, em hãy đế xuất cách ngăn cản virus xâm nhập vào tế bào.

Giải rút gọn:

Một số cách ngăn cản virus xâm nhập vào tế bào ở người: bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể; vệ sinh sạch sẽ các vật dụng trong nhà; thường xuyên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn; tiêm vaccine hoặc thuốc kháng virus;...