BÀI 4 - CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VÀ NƯỚC

MỞ ĐẦU

Câu 1: Tìm hiểu sự tương tác giữa các thành phần hóa học của tế bào tạo nên sự sống không chỉ đáp ứng sự tò mò ham hiểu biết của con người mà còn đem lại nhiều ứng dụng thiết thực. Vậy các loại nguyên tố hóa học cấu tạo nên tế bào có gì đặc biệt?

Giải rút gọn:

Sự tương tác đặc biệt của các phân tử hóa học trong tế bào đã làm xuất hiện các đặc tính nổi trội

I. KHÁI QUÁT VỀ HỌC THUYẾT TẾ BÀO

Câu 1: Học thuyết tế bài hiện đại có những nội dung gì? 

Giải rút gọn:

Học thuyết tế bào hiện đại bao gồm ba nội dung sau:

• Tất cả mọi sinh vật đều được cấu tạo từ một hoặc nhiều tế bào. Sự sống được tiếp diễn do có sự chuyển hóa và sự di truyền xảy ra bên trong các tế bào.
• Tế bào là đơn vị nhỏ nhất, đơn vị cấu trúc và đơn vị chức năng cấu tạo nên mọi cơ thể sinh vật.
• Tế bào chỉ được sinh ra từ sự phân chia các tế bào có trước.

Câu 2: Vì sao tế bào được xem là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể sống?

Giải rút gọn:

• Tế bào là đơn vị cấu trúc của cơ thể vì mọi cơ thể sống, mọi cơ quan của cơ thể đều cấu tạo từ tế bào, nó là đơn vị cấu tạo bé nhất của cơ thể sống.
• Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể vì các hoạt động sống ở cấp độ tế bào là cơ sở cho các hoạt động sống ở cấp độ cơ thể.

II. CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC TRONG TẾ BÀO

Câu 1: Hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Giải rút gọn:

Câu 2: Tại sao các phân tử có cùng số lượng nguyên tử carbon nhưng lại có đặc tính hoá học khác nhau?

Giải rút gọn:

Vì:

• Nguyên tử carbon có thể đồng thời tạo bốn liên kết cộng hoá trị với các nguyên tử carbon khác ® bộ khung carbon đa dạng. 
• Nguyên tử cacbon liên kết với nhau thành mạch cacbon, khi thứ tự liên kết thay đổi chúng sẽ tạo ra một chất khác.
• Bộ khung hydrocacbon liên kết với các nhóm chức khác nhau ® hợp chất khác nhau.
• Carbon tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau và có ái lực lớn để tạo ra liên kết với các nguyên tử nhỏ khác, có khả năng tạo ra liên kết phức tạp.

III. NƯỚC VÀ VAI TRÒ CỦA NƯỚC ĐỐI VỚI SỰ SỐNG

Câu 1: Cấu trúc hóa học của nước quy định các tính chất vật lí nào?

Giải rút gọn:

Cấu trúc hóa học của nước quy định các tính chất vật lí sau: sức căng bề mặt lớn, nhiệt dung riêng cao.

Câu 2: Nước có vai trò như thế nào trong tế bào?

Giải rút gọn:

Vai trò của nước: là thành phần chủ yếu cấu tạo nên tế bào và cơ thể, có khả năng hòa tan nhiều chất cần thiết, là nguyên liệu và môi trường của nhiều phản ứng sinh hóa, góp phần định hình cấu trúc không gian của nhiều phân tử hữu cơ, góp phần điều hòa nhiệt độ tế bào và cơ thể.

Câu 3: Tại sao hằng ngày chúng ta cần phải uống đủ nước?

Giải rút gọn:

Vì nước có vai trò quan trọng đối với cấu tạo và sự hoạt động chức năng của cơ thể. Cơ thể luôn phải duy trì một mức cân bằng nước ổn định, nếu thiếu nước cơ thể không thể hoạt động sống bình thường.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Nguồn carbon cung cấp cho các tế bào trong cơ thể chúng ta được lấy từ đâu? Giải thích?

Giải rút gọn:

Nguồn carbon cung cấp cho tế bào trong cơ thể chúng ta được lấy từ các chất dinh dưỡng có trong các loại thức ăn. Khi thức ăn được đưa vào trong cơ thể ® phân giải ® chất dinh dưỡng đơn giản ® hấp thụ vào máu đưa đến các tế bào ® diễn ra hàng loạt các phản ứng sinh hóa để tổng hợp nên các chất cần thiết.

Câu 2: Mọi sinh vật đều có thành phần các nguyên tố hóa học trong tế bào về cơ bản giống nhau. Điều này nói lên điều gì về mối quan hệ tiến hóa giữa các sinh vật trên Trái Đất?

Giải rút gọn:

Điều này cho thấy các loài sinh vật trên Trái Đất đều có chung nguồn gốc tổ tiên.

Câu 3: Tại sao khi tìm kiếm sự sống trong vũ trụ, các nhà thiên văn học lại tìm kiếm ở những hành tinh có dấu vết của nước?

Giải rút gọn:

• Vì nước là thành phần chủ yếu cấu tạo nên tế bào và cơ thể, có khả năng hòa tan nhiều chất cần thiết, là nguyên liệu và môi trường của nhiều phản ứng sinh hóa, góp phần định hình cấu trúc không gian của nhiều phân tử hữu cơ, góp phần điều hòa nhiệt độ tế bào và cơ thể.
• Ngoài ra, nước là môi trường sống ban đầu của mọi sự sống trên một hành tinh.

→ Nước là yếu tố rất cần thiết cho sự sống → khi tìm kiếm sự sống trong vũ trụ → tìm kiếm ở những hành tinh có dấu vết của nước.