BÀI 14: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CÔNG DÂN TRONG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Mở đầu: Em hãy cho biết các chủ thể trong hình ảnh dưới đây đang thực hiện quyền và nghĩa vụ nào của công dân.

Giải rút gọn:

Hình ảnh mô tả các công dân thực hiện nghĩa vụ bảo vệ môi trường qua việc tái chế rác, trồng cây, sử dụng năng lượng tái tạo và giáo dục thế hệ trẻ. 

1. QUYỀN CỦA CÔNG DÂN TRONG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: 

a. Em hãy xác định các quyền của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên được thể hiện qua mỗi thông tin trên.

b. Theo em, các hộ gia đình trong trường hợp trên đã thực hiện quyền nào trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên?

c. Em hãy nhận xét hành vi của ông H. Hành vi đó có thể dẫn đến tác hại và hậu quả như thế nào?

Giải rút gọn:

a. Công dân có quyền sống trong môi trường trong lành, bảo vệ môi trường và khiếu nại về vi phạm pháp luật môi trường.

b. Các hộ gia đình đã thực hiện quyền này bằng cách sử dụng máy cuộn rơm để thu gom rơm, không đốt chúng.

c. Ông H đốt rơm gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng tầm nhìn giao thông, mất nguồn tài nguyên tái chế và vi phạm pháp luật môi trường.

2. NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: 

a. Em hãy nhận xét hành vi của các chủ thể trong hai tình huống trên. Em có đồng ý với suy nghĩ và việc làm của vợ ông M và mẹ chị G không? Vì sao?

b. Em hãy xác định hành vi vi phạm nghĩa vụ bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên trong thông tin bên. Hành vì đó phải chịu tác hại và hậu quả gì?

Giải rút gọn:

a. Tình huống 1: Bà K không báo cáo việc nhà máy ông P xả nước thải chưa qua xử lý, vi phạm nghĩa vụ bảo vệ môi trường. Ông M đồng ý gửi thông tin vi phạm cho chính quyền.

Tình huống 2: Chị G yêu cầu nhân viên đổ hết rác không phân loại, vi phạm Điều 60 của Luật Bảo vệ môi trường. Mẹ chị G đồng ý để nhân viên phân loại rác trước khi xả.

b. 70% khu công nghiệp vi phạm quy định bảo vệ môi trường, 60% không có hệ thống xử lý nước thải, gây ô nhiễm môi trường, hại sức khỏe và biến đổi khí hậu. Các cơ sở vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nội dung nào sau đây không đúng với quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên? Vì sao?

A. Công dân có quyền khai thác và sử dụng mọi tài nguyên thiên nhiên.

B. Công dân bị phạt hành chính với hành vi vứt rác không đúng nơi quy định.

C. Công dân được sử dụng tất cả các loại hóa chất trong sản xuất nông nghiệp.

D. Công dân không cần tái sử dụng chất thải từ hoạt động xây dựng.

E. Công dân thực hiện hoạt động bảo vệ môi trường ở cả gia đình và nơi công cộng.

Giải rút gọn:

Nội dung sau đây không đúng với quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên:

A. Bởi công dân chỉ được khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên theo quy định pháp luật, không gây hại môi trường.

C. Bởi chỉ những hóa chất được phép mới được sử dụng trong sản xuất nông nghiệp, các loại hóa chất cấm hoặc hạn chế không được phép.

D. Bởi công dân có nghĩa vụ xử lý chất thải từ hoạt động xây dựng theo quy định pháp luật để bảo vệ môi trường.

Câu 2: Hành vi nào sau đây vì phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên? Vì sao?

A. Anh B dùng xe tải chở rác thải từ khu dân cư về nơi tập kết nhưng không có bạt che chắn, để rơi vãi rác ra đường. 

B. Khi đến tham quan khu du lịch. bạn M đã có hành vi phá hoại một số cảnh quan.

C. Bà G đã chôn một số hoá chất hết hạn sử dụng để tiêu huỷ.

D. Bạn N đã cùng các bạn tham gia chương trình: Đổi rác tái chế lấy cây.

E. Cơ sở sản xuất nước mắm của gia đình bà P luôn xử lý nước thải trước khi xả thải ra môi trường.

Giải rút gọn:

Hành vi sau đây vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên:

A. Anh B chở rác thải không che chắn, để rơi vãi rác ra đường, vi phạm Điều 60 của Luật Bảo vệ môi trường.

B. Bạn M phá hoại cảnh quan khi tham quan khu du lịch, vi phạm nghĩa vụ bảo vệ môi trường.

C. Bà G chôn hoá chất hết hạn sử dụng, có thể gây ô nhiễm môi trường, vi phạm nghĩa vụ tiêu huỷ hoá chất theo quy định pháp luật.

Câu 3: Cạnh gia đình nơi ông S đang sinh sống có xưởng sản xuất gỗ do ông T làm chủ đang hoạt động. Gần đây tiếng ồn lớn từ máy cưa, máy đục và máy bào của xưởng gỗ đã ảnh hưởng đến giấc ngủ của người dân. Dù ông T đã sử dụng một số phương tiện phục vụ việc che chắn nhưng mùi sơn và bụi gỗ của xưởng vẫn phát tán ra không khí xung quanh. Mặc dù, ông S và các hộ gia định đã có ý kiến phản hồi nhưng ông T vẫn tiếp tục để xưởng gỗ hoạt động bình thường.

a. Em hãy nhận xét về hành vi, việc làm của ông S, các hộ gia đình và ông T.

b. Nếu là ông S, em sẽ làm gì để thực hiện quyền và nghĩa vụ bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên?

Giải rút gọn:

a. Nhận xét về hành vi, việc làm của ông S, các hộ gia đình và ông T:

Ông S và hộ gia đình phản hồi về ô nhiễm từ xưởng gỗ ông T, thể hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường. Ông T tiếp tục hoạt động gây ô nhiễm, vi phạm quy định bảo vệ môi trường.

b. Nếu là ông S, em sẽ thảo luận giải pháp với ông T, báo cáo cho cơ quan quản lý môi trường nếu ông T không thay đổi, và khuyến khích cộng đồng cùng hành động bảo vệ môi trường.

Câu 4: Khi đi kiểm tra, anh D là cán bộ kiểm lâm đã phát hiện vợ chồng ông N đang tiến hành hoạt động trồng ngô trong khu vực rừng phòng hộ sau khi đã chặt phá một số cây. Ban đầu, ông N không thừa nhận hành vi chặt phá rừng của mình. Nhưng qua quá trình điều tra và thu thập các chứng cứ của cơ quan có thẩm quyền, vợ chồng ông N đã thừa nhận hành vi của mình.

a. Em hãy nhận xét hành vi của vợ chồng ông N.

b. Theo em, hành vi đó phải chịu hậu quả như thế nào?

Giải rút gọn:

a. Vợ chồng ông N chặt phá cây trong rừng phòng hộ, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và vi phạm quyền, nghĩa vụ bảo vệ môi trường.

b. Hành vi này có thể dẫn đến hậu quả là bị xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Câu 5: Hưởng ứng phong trào “Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn” do nhà trường phát động, M là lớp trường đã tổ chức họp lớp thông qua nội dung hoạt động của phong trào và vận động các bạn tham gia. M dự định lớp sẽ thực hiện một buổi lao động tập thể cùng nhau quét dọn lớp học và khuôn viên nhà trường vào ngày Chủ nhật. Nhưng T lại không đồng ý với lý do bận các công việc cả nhân và học sinh lớp 12 cần tập trung vào nhiệm vụ học tập.

a. Em có đồng ý với ý kiến của T không? Vì sao?

b. Nếu là M, em sẽ giải thích cho T như thế nào?

Giải rút gọn:

a. Em khuyên T tham gia các hoạt động "Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn" để cải thiện môi trường học tập và phát triển kỹ năng.

b. Nếu là M, em sẽ giải thích cho T tầm quan trọng của các hoạt động này, đề xuất tổ chức vào thời gian thuận tiện và khuyến khích T thảo luận về cách tổ chức.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy cùng các bạn thực hiện hoạt động thu gom rác có thể tái chế trong trường học, tạo ra những sản phẩm tái chế và chia sẻ để mọi người cùng học hỏi ý tưởng.

Giải rút gọn:

Dưới đây là một kế hoạch cho hoạt động thu gom rác có thể tái chế và tạo ra sản phẩm tái chế:

1. Tổ chức họp giới thiệu mục tiêu và thảo luận cách thu gom rác.

2. Học sinh thu gom rác tái chế từ lớp học.

3. Tổ chức workshop hướng dẫn tạo sản phẩm từ rác tái chế.

4. Tổ chức triển lãm sản phẩm tái chế và mời học sinh, giáo viên tham quan, học hỏi, chia sẻ ý tưởng.

Câu 2: Em hãy cùng mọi người tích cực tham gia các hoạt động do Tổ tự quản bảo vệ môi trường ở địa phương tổ chức và chia sẻ với bạn bè về ý nghĩa của hoạt động đó.

Giải rút gọn:

Tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường giúp cải thiện môi trường sống, nâng cao nhận thức môi trường, phát triển kỹ năng, tạo cơ hội học hỏi và tăng cường tình đoàn kết trong cộng đồng.