BÀI 7: QUẢN LÝ THU, CHI TRONG GIA ĐÌNH

Mở đầu: Có ý kiến cho rằng: Nếu mỗi thành viên trong gia đình biết cách quản lý thu, chi hợp lý thì có thể ổn định cuộc sống và chủ động với các kế hoạch trong tương lai. Em có đồng tình với ý kiến trên không? Vì sao?

Giải rút gọn:

Em đồng tình với ý kiến trên. Quản lý tài chính hiệu quả giúp gia đình kiểm soát thu chi, tiết kiệm, đầu tư cho mục tiêu dài hạn và đối phó tốt hơn với khủng hoảng tài chính bất ngờ.

1. KHÁI NIỆM VÀ SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC QUẢN LÝ THU, CHI TRONG GIA ĐÌNH.

Câu hỏi: 

a. Từ thông tin trên, em hãy cho biết thế nào là quản lý thu, chi trong gia đình. Hãy lấy ví dụ minh hoạ.

b. Theo em, những thói quen chi tiêu không hợp lý sẽ ảnh hưởng như thế nào đến tài chính của gia đình?

c. Em hãy xác định những thói quen chi tiêu hợp lý và giải thích sự cần thiết của việc quản lý thu, chi trong gia đình.

Giải rút gọn:

a. Quản lý thu chi trong gia đình là sử dụng thu và chi để đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần của các thành viên phù hợp với thu nhập. Ví dụ: lên kế hoạch ngân sách hàng tháng, xác định số tiền cho các chi phí cố định.

b. Thói quen chi tiêu không hợp lý có thể tạo ra ảnh hưởng tiêu cực như tăng nợ, thiếu khả năng tiết kiệm, mất kiểm soát ngân sách, ảnh hưởng mục tiêu tài chính, gây xung đột gia đình, và tăng áp lực.

c. Thói quen chi tiêu hợp lý bao gồm tính toán chi thiết yếu, có kế hoạch chi tiêu, chi tiêu hợp lý so với tài chính, thống nhất mục tiêu, lập quỹ dự phòng, và xem xét lại chi tiêu. 

Quản lý thu, chi là cần thiết để kiểm soát thu chi, thực hiện kế hoạch tài chính, cân bằng tài chính, ứng phó rủi ro, và nâng cao chất lượng cuộc sống.

2. LẬP KẾ HOẠCH QUẢN LÝ THU, CHI TRONG GIA ĐÌNH.

Câu hỏi: 

a. Theo em, để lập kế hoạch quản lý thu, chi trong gia đình, em cần thực hiện những nội dung nào?

b. Em hãy làm rõ từng nội dung của việc lập kế hoạch quản lý thu, chi trong gia đình và thực hành lập kế hoạch quản lý thu, chi theo những nội dung trên.

Giải rút gọn:

a. Dựa vào thông tin đã cho, em nhận thấy để lập kế hoạch quản lý thu, chi trong gia đình, em cần thực hiện những nội dung sau: 

+ Xác định mục tiêu tài chính trong gia đình 

+ Xác định các nguồn thu nhập trong đình

+ Thống nhất các khoản chi tiêu thiết yếu, không thiết yếu 

+ Thống nhất tỷ lệ phân chia khoản thu, chi

+ Thực hiện các khoản thu, chi theo kế hoạch; ghi chép, đánh giá, điều chỉnh kế hoạch (nếu có)

b. Nội dung của việc lập kế hoạch quản lý thu, chi trong gia đình là: 

- Xác định mục tiêu tài chính: Lập danh sách các mục tiêu tài chính, xác định mức độ ưu tiên và thời hạn hoàn thành.

+ Lưu ý: Khi xác định mục tiêu cần đảm bảo các tiêu chí cụ thể, đo lường được, có tính khả thi và giới hạn thời gian hoàn thành.

- Xác định các nguồn thu nhập: Lập danh sách các nguồn thu nhập và kiểm tra ngân sách thường xuyên.

+ Lưu ý: Kiểm tra và xem xét ngân sách gia đình thường xuyên, duy trì thu nhập ổn định.

- Thống nhất các khoản chi tiêu: Phân loại các khoản chi thiết yếu, không thiết yếu.

+ Lưu ý nguyên tắc: luôn ưu tiên cho những nhu cầu thiết yếu; lựa chọn các khoản có thể cắt giảm chỉ tiêu; đảm bảo chi tiêu theo đúng danh sách đã lập, tránh chi tiêu không kiểm soát.

- Thống nhất tỷ lệ phân chia khoản thu, chi: Tính toán tỉ lệ phân chia các khoản chỉ phù hợp với đặc điểm của gia đình.

- Thực hiện các khoản thu, chi theo kế hoạch; ghi chép, đánh giá, điều chỉnh kế hoạch: Thực hiện chi tiêu theo kế hoạch, ghi chép tất cả các khoản thu và chi tiêu hằng tháng, so sánh kế hoạch chỉ tiêu với thực tế để điều chỉnh cho hợp lý. 

Là một học sinh lớp 12, em có thể thực hành lập kế hoạch quản lý thu, chi như sau: 

- Xác định mục tiêu tài chính: Mục tiêu của em là tiết kiệm 500.000 VND mỗi tháng để mua sách và đồ dùng học tập.

- Xác định các nguồn thu nhập: Nguồn thu nhập chính của em là tiền tiêu vụ từ bố mẹ mỗi tháng là 2.000.000 VND và tiền lì xì từ người thân trong các dịp lễ, tết.

- Thống nhất các khoản chi tiêu: Chi tiêu thiết yếu là học phí, tiền ăn trưa, tiền đi lại, tiền mua sách và đồ dùng học tập. Chi tiêu không thiết yếu là mua đồ chơi, xem phim, mua đồ ăn vặt.

- Thống nhất tỷ lệ phân chia khoản thu, chi: Em sẽ dành 70% thu nhập cho các khoản chi tiêu thiết yếu, 20% cho các khoản chi tiêu không thiết yếu và 10% để tiết kiệm.

- Thực hiện các khoản thu, chi theo kế hoạch; ghi chép, đánh giá, điều chỉnh kế hoạch (nếu có): Em sẽ ghi chép tất cả các khoản thu, chi vào cuốn sổ và đánh giá kế hoạch của mình vào cuối mỗi tháng. Nếu thấy có điểm gì không hợp lý, em sẽ điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy liệt kê các thói quen chi tiêu hợp lý/ không hợp lí trong gia đình và nêu cách khắc phục những thói quen chi tiêu không hợp lý.

Giải rút gọn:

Câu 2: Em hãy lập danh sách các chi tiêu trong gia đình và tính toán tỉ lệ phân chia các khoản chi tiêu theo gợi ý dưới đây: 

Giải rút gọn:

Câu 3: Em hãy xác định một số lưu ý khi thực hiện những nội dung dưới đây: 

- Xác định mục tiêu tài chính trong gia đình 

- Xác định các nguồn thu nhập trong đình

- Phân loại các khoản chi tiêu trong gia đình

- Lập kế hoạch thu, chi của gia đình

- Thực hiện và giám sát kế hoạch thu, chi của gia đình

Giải rút gọn:

Một số lưu ý khi thực hiện những nội dung trên là: 

Câu 4: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

Trường hợp 1. Gia đình anh T có thu nhập khá cao nhưng tháng nào chỉ tiêu cũng thiếu. Thói quen chỉ tiêu không kế hoạch khiến gia đình anh luôn gặp phải áp lực tài chính và nợ nần.

Trường hợp 2. Tháng vừa rồi, gia đình bạn N phát sinh một số khoản chi ngoài kế hoạch nên mẹ của N đã cắt giảm một số khoản chi không thiết yếu của các thành viên trong gia đình.

a. Em hãy chỉ ra những thói quen chi tiêu hợp lý, không hợp lý của các gia định trong mỗi trường hợp trên.

b. Em sẽ đưa ra lời khuyên cho các gia đình trên như thế nào để quản lý thu, chi trong gia đình hiệu quả hơn?

Giải rút gọn:

a. Thói quen chi tiêu của các gia đình:

TH1: Gia đình anh T không có kế hoạch chi tiêu cụ thể dẫn đến áp lực tài chính và nợ nần. Đây là thói quen chi tiêu không hợp lý.

TH2: Gia đình bạn N cắt giảm các khoản chi không thiết yếu khi phát sinh chi phí ngoài kế hoạch. Đây là thói quen chi tiêu hợp lý.

GĐ anh T: Anh T nên lập kế hoạch chi tiêu cụ thể, xác định các khoản chi tiêu thiết yếu và không thiết yếu, và phân bổ tỷ lệ thu nhập cho mỗi khoản.

GĐ bạn N: Họ nên lập kế hoạch chi tiêu dự phòng cho những trường hợp bất ngờ.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy lập kế hoạch quản lý thu, chi hằng tháng trong gia đình em theo gợi ý dưới đây và thực hiện theo kế hoạch đã lập. Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch và cho biết ý nghĩa của việc lập và thực hiện kế hoạch. 

Giải rút gọn:

Câu 2: Em hãy sưu tầm và chia sẻ với các bạn trong lớp các công cụ, ứng dụng, phần mềm giúp quản lý thu, chi hiệu quả trong gia đình.

Giải rút gọn:

Em sưu tầm được các công cụ, ứng dụng, phần mềm giúp quản lý thu, chi hiệu quả trong gia đình sau: 

+ Sổ thu chi Misa: Ứng dụng này giúp theo dõi thu nhập và chi tiêu hàng ngày.

+ Money Lover: Đây là một ứng dụng quản lý tài chính cá nhân phổ biến, giúp theo dõi thu nhập, chi tiêu, và tiết kiệm.

+ HomeBudget: Phần mềm này giúp quản lý thu, chi, và ngân sách gia đình.