BÀI 9: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ SỞ HỮU TÀI SẢN, TÔN TRỌNG TÀI CỦA NGƯỜI KHÁC

Mở đầu: Em hãy chia sẻ cùng các bạn về quyền và nghĩa vụ của công dân về sở hữu tài sản mà em biết.

Giải rút gọn:

Theo em, công dân có quyền sở hữu tài sản bao gồm quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt tài sản theo luật. Họ cũng có nghĩa vụ tôn trọng quyền sở hữu tài sản của người khác, không xâm phạm tài sản, trả nợ đúng hẹn, giữ gìn tài sản mượn và bồi thường nếu gây thiệt hại.

1. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ SỞ HỮU TÀI SẢN

Câu hỏi: 

a. Trong các trường hợp và tình huống trên, ai là chủ sở hữu tài sản? Chủ sở hữu đã thực hiện quyền của mình như thế nào? Họ có thể được thực hiện quyền nào khác của chủ sở hữu? 

b. Những người nào không là chủ sở hữu trong các trường hợp và tình huống trên? Chủ sở hữu và người không phải chủ sở hữu đã thực hiện đúng hay sai quyền của mình? Vì sao?

c. Theo em, quyền sở hữu của công dân bao gồm những quyền nào? Các quyền đó được hiểu như thế nào?

Giải rút gọn:

a.

Chủ sở hữu tài sản: Ông Hải (xe tải), ông C (nhà mới), bà B (nhà liền kề), ông A (khách sạn).

Thực hiện quyền: Ông Hải sử dụng và bán xe, ông C xây nhà, ông A xây khách sạn.

Quyền khác: Ông Hải quyết định sử dụng, bảo dưỡng, tái chế xe; ông C yêu cầu bà B chấp nhận công trình; ông A bảo vệ, bảo dưỡng khách sạn.

b.

Người không là chủ sở hữu: Khách hàng (xe tải), bà B (nhà mới), Uỷ ban nhân dân tỉnh C (khách sạn).

Thực hiện quyền: Ông Hải, ông C, bà B thực hiện đúng quyền; ông A vi phạm quy định xây dựng; khách hàng mua xe từ ông Hải; bà B đề xuất cải tạo; Uỷ ban nhân dân tỉnh C kiểm tra, xử phạt ông A.

c.

Quyền sở hữu tài sản: quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt tài sản.

Hiểu quyền: Quyền chiếm hữu là nắm giữ, quản lí, chi phối tài sản; quyền sử dụng là khai thác công dụng, hưởng lợi từ tài sản; quyền định đoạt là chuyển giao, từ bỏ, tiêu dùng, tiêu huỷ tài sản.

2. NGHĨA VỤ TÔN TRỌNG TÀI SẢN CỦA NGƯỜI KHÁC

Câu hỏi: 

a. Các nhân vật trong hai tình huống trên đã thực hiện nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác hay không? Thực hiện như thế nào?

b. Trong tình huống này, anh T có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho anh H không? Vì sao?

Giải rút gọn:

a.

TH 1: Bà M tìm chủ nhân cho đàn vịt lạc, ông T xác minh sở hữu khi nhận vịt.

TH 2: Anh T không sửa chữa xe hỏng mà trả lại cho anh H, vi phạm nghĩa vụ tôn trọng tài sản.

b. Anh T có nghĩa vụ bồi thường cho anh H vì xe hỏng trong quá trình anh T sử dụng. Người mượn phải bảo quản và trả lại tài sản nguyên vẹn, nếu hỏng do lỗi của họ, họ phải bồi thường thiệt hại.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận định nào dưới đây là đúng? Giải thích vì sao.

A. Người được chủ sở hữu giao quản lý tài sản cũng có quyền sử dụng tài sản ấy.

B. Người không phải chủ sở hữu chỉ có quyền sử dụng tài sản trong phạm vi chủ sở hữu cho phép.

E. Người được chủ sở hữu trao quyền sử dụng tài sản có thể tự do sử dụng tài sản theo ý muốn của mình.

D. Trong mọi trường hợp, chỉ có chủ sở hữu mới có quyền định đoạt tài sản của mình.

Giải rút gọn:

Nhận định B và D là đúng. Lý do là:

B: Điều này đúng vì người không phải chủ sở hữu không thể tự ý sử dụng tài sản mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu.

D: Điều này đúng vì chủ sở hữu là người có quyền quyết định cách sử dụng và quản lý tài sản của mình.

Câu 2: Ông S và bà D kí kết với nhau hợp đồng thuê nhà. Theo hợp đồng, bà D thuê nhà mặt phố của gia đình ông S để bán hàng may mặc, nhà có hai phòng ngăn nhau bằng một bức tường. Sau khi thuê được hơn 1 tháng, thấy để riêng từng phòng thì chật chội, bà D đã thuê thợ đến phá bức tường ngăn này để hai phòng thông nhau cho rộng và thoáng. Con trai bà D khuyên bà nên hỏi và xin ý kiến đồng ý của ông S thì hãy làm, nhưng bà D không nghe. Bà nói: “Tôi mất tiền thuê nhà, tôi muốn làm gì là quyền của tôi!".

Trong trường hợp trên, bà D đã thực hiện đúng hay sai quyền của mình? Vì sao?

Giải rút gọn:

Bà D đã thực hiện sai quyền của mình khi tự ý phá bức tường mà không xin ý kiến ông S. Việc này vi phạm quyền sở hữu của ông S và bà D cần bồi thường nếu gây thiệt hại cho tài sản của ông S. 

Câu 3: Ông C là người trông giữ xe máy cho khách hàng của siêu thị P theo hợp đồng được ký kết giữa ông và siêu thị. Thực hiện nhiệm vụ của mình, ông C thường xuyên trông giữ xe cẩn thận và có trách nhiệm. Nhưng một lần, lợi dụng tình hình khách hàng ra vào đông, kẻ gian đã lấy trộm chiếc xe máy trong số xe ông C có trách nhiệm trông coi. Siêu thị đã yêu cầu ông C bồi thường cho chủ xe máy bị mất với giá trị tương đương thực tế của xe.

a. Theo em, ông C có quyền và nghĩa vụ gì khi thực hiện nhiệm vụ trông coi xe máy của siêu thị?

b. Trong trường hợp này, siêu thị yêu cầu ông C bồi thường cho chủ xe máy bị mất là đúng hay sai? Vì sao?

Giải rút gọn:

a.

Quyền của ông C: Được siêu thị bảo vệ, hỗ trợ và thanh toán theo hợp đồng.

Nghĩa vụ của ông C: Trông coi xe cẩn thận, chịu trách nhiệm nếu xe mất mát, hư hỏng.

b. Việc siêu thị yêu cầu ông C bồi thường có thể đúng hoặc sai tùy điều khoản hợp đồng. Nếu hợp đồng yêu cầu ông C chịu trách nhiệm cho sự cố trộm cắp, yêu cầu bồi thường là đúng. Nếu hợp đồng không nêu hoặc miễn trừ trách nhiệm cho sự cố không kiểm soát được như trộm cắp, yêu cầu bồi thường có thể sai.

Câu 4: Gia đình ông B nuôi nhiều lợn nhưng không có hệ thống tiêu thoát nước, khí thải đảm bảo, nước và khí thải được thải trực tiếp vào đường thoát nước (không có nắp che) chung của xóm làm ảnh hưởng đến vệ sinh môi trường và những hộ dân xung quanh. Dù đã được nhắc nhở nhiều lần nhưng gia đình ông B  vẫn không khắc phục, thậm chí tình trạng ô nhiễm ngày càng nặng hơn, gây bức xúc, ảnh hưởng đến đời sống của cộng đồng.

Theo em, khi nuôi lợn, ông B đã vi phạm nghĩa vụ nào của chủ sở hữu tài sản? Giải thích vì sao.

Giải rút gọn:

Ông B đã vi phạm nghĩa vụ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và cộng đồng khi nuôi lợn. Ông không có hệ thống tiêu thoát nước, khí thải đảm bảo và thải chúng vào đường thoát nước chung, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống của hộ dân xung quanh. 

Câu 5: Nhà ông S và bà X cũng là hàng xóm của nhau, nhà sát vách. Khi sửa nhà, bà X làm thêm mái tôn che mưa nhưng lại không làm máng thoát nước. Mỗi khi trời mưa, nước từ mái tôn nhà bà X chảy tràn sang mái nhà ông S gây thấm nước xuống các phòng bên dưới. Ông S nhiều lần yêu cầu bà X phải làm máng thoát nước nhưng bà X không đồng ý, vì cho rằng nhà ông D bị thấm không phải là do việc bà sửa nhà.

Khi sửa nhà là tài sản của mình, bà X đã không thực hiện nghĩa vụ gì của chủ sở hữu tài sản? Giải thích vì sao.

Giải rút gọn:

Bà X đã không thực hiện nghĩa vụ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền, lợi ích chính đáng của người khác và cộng đồng khi sửa nhà. Việc bà không làm máng thoát nước khi làm mái tôn khiến nước mưa chảy tràn sang mái nhà ông S, gây thấm nước xuống các phòng bên dưới, ảnh hưởng đến tài sản và cuộc sống của ông S. 

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy cùng các bạn trong nhóm tìm hiểu về việc thực hiện nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác ở địa phương nơi em sinh sống.

Giải rút gọn:

Để tìm hiểu về việc thực hiện nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác ở địa phương, em có thể thực hiện các bước sau:

1. Tìm hiểu về pháp luật.

2. Quan sát và ghi nhận các ví dụ về việc thực hiện nghĩa vụ tôn trọng tài sản tại địa phương.

3. Thảo luận với cộng đồng để hiểu rõ hơn, hỏi về các trường hợp cụ thể mà họ biết.

4. Tổng hợp thông tin và chia sẻ với lớp. 

Câu 2: Em hãy thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về thực hiện nghĩa vụ công dân về tài sản.

Giải rút gọn:

Em có thể thiết kế sản phẩm tuyên truyền như sau: