BÀI 9. ĐI VÀ SUY NGẪM

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT 

Câu 1: Xếp đặt các từ ngữ theo trật tự khác hoặc chuyển cụm chủ ngữ - vị ngữ - thành cụm danh từ trong những câu dưới đây và nhận xét về sự biến đổi nghĩa có thể có ở từng câu sau việc làm đó.

a. Các bạn tán thưởng bài thuyết minh của em về danh lam thắng cảnh.

b. Con người đã phá vỡ sự toàn vẹn của cảnh quan vì tiến hành một số hoạt động vô ý thức.

c. Tác phẩm ấy ra đời đã đánh dấu một thành tựu mới của truyện ngắn Việt Nam hiện đại.

Soạn nhanh:

a. Bài thuyết minh về danh lam thắng cảnh  của em được các bạn tán thưởng

b. Việc con người tiến hành một số hoạt động vô ý thức đã phá vỡ sự toàn vẹn của cảnh quan.

c. Một thành tựu mới của truyện ngắn Việt Nam hiện đại được đánh dấu khi tác phẩm ấy ra đời

Câu 2: Xác định cấu trúc bị động trong câu sau, biến đổi cấu trúc đó thành cấu trúc chủ động và cho biết nghĩa của câu đã thay đổi như thế nào sau sự biến đổi này.

Ông đã hoá Phật vào ngọn núi và ngọn núi mang hình hài ông được người đời sau gọi là tượng An Kỳ Sinh.

(Theo Thi Sảnh, Yên Tử, núi thiêng)

Soạn nhanh:

- Cấu trúc bị động: ngọn núi mang hình hài ông 

=> Biến đổi thành cấu trúc chủ động: Hình hài ông in sâu vào ngọn núi

Nhận xét:

- Sự biến đổi này đã thay đổi chủ ngữ của câu.

- Chủ ngữ của câu chủ động là "hình hài ông", thể hiện vai trò chủ động của "hình hài ông" trong việc "in sâu vào ngọn núi".

- Câu chủ động sử dụng động từ "in sâu" thay cho "mang", giúp thể hiện rõ ràng hơn tác động của "hình hài ông" lên "ngọn núi".

- Câu chủ động cũng giúp câu văn ngắn gọn, súc tích và mang tính biểu cảm hơn.

Câu 3: Đọc câu sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:

Sau khi An Kỳ Sinh đắc đạo, chư lăng của An Kỳ Sinh gọi ngôi chùa ông đã tu hành và đắc đạo là “chùa ông Yên”.

(Theo Thi Sảnh, Yên Tử, núi thiêng)

a. Xác định căn cứ để xếp câu trên vào kiểu câu chủ động.

b. Biến đổi cấu trúc của câu từ chủ động thành bị động theo hai hướng:

- Hoán đổi vị trí của các cụm từ chỉ đối tượng của hoạt động và chủ thể của hoạt động, có sử dụng từ được.

- Sử dụng từ được nhưng lược bỏ cụm từ chỉ chủ thể của hoạt động.

Soạn nhanh:

a. Chủ ngữ "chư lăng của An Kỳ Sinh" thực hiện hành động "gọi".

=> Được thể hiện rõ ràng và không có dấu hiệu của cấu trúc bị động.

b. - Hoán đổi vị trí của các cụm từ chỉ đối tượng của hoạt động và chủ thể của hoạt động, có sử dụng từ được: Ngôi chùa ông đã tu hành và đắc đạo được chư lăng của An Kỳ Sinh gọi là “chùa ông Yên”.

- Sử dụng từ được nhưng lược bỏ cụm từ chỉ chủ thể của hoạt động: Ngôi chùa ông đã tu hành và đắc đạo được gọi là “chùa ông Yên”.

Câu 4: Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành một câu bị động theo cách làm tương tự đã thực hiện ở bài tập 3:

a. Hậu thế đánh giá bia Vĩnh Lăng là một trong những tấm bia đẹp nhất Việt Nam về mặt mĩ thuật và kĩ thuật.

b. Nhiều du khách nước ngoài gọi Việt Nam là “thiên đường của ẩm thực đường phố”.

Soạn nhanh:

a. - Hướng 1: Bia Vĩnh Lăng được hậu thế đánh giá là một trong những tấm bia đẹp nhất Việt Nam về mặt mĩ thuật và kĩ thuật.

- Hướng 2: Bia Vĩnh Lăng được đánh giá là một trong những tấm bia đẹp nhất Việt Nam về mặt mĩ thuật và kĩ thuật.

b. - Hướng 1: Việt Nam được nhiều du khách nước ngoài gọi là “thiên đường của ẩm thực đường phố”.

- Hướng 2: Việt Nam được gọi là “thiên đường của ẩm thực đường phố”.