BÀI 8. HAI TAY XÂY DỰNG MỘT SƠN HÀ

VĂN BẢN. GIÁ TRỊ CỦA TẬP TRUYỆN VÀ KÍ

II. SAU KHI ĐỌC    

Câu 1: Xác định bố cục, nội dung và mối liên hệ giữa các phần trong văn bản.

Giải nhanh:

• Bố cục văn bản gồm 3 phần:

+ Phần 1: Giới thiệu chung về sáu bài

+ Phần 2: Nội dung đặc sắc trong sáu bài

+ Phần 3: Nghệ thuật trong sáu bài

• Nội dung văn bản: Bàn luận về giá trị của tập truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc)
• Giữa các phần trong văn bản có mối liên hệ chặt chẽ, logic, đi từ giới thiệu chung đến nội dung và nghệ thuật trong tập Truyện và kí.

Câu 2: Nhận xét về ngôn ngữ nghị luận trong văn bản (biện pháp tu từ, cách sử dựng từ ngữ, câu khẳng định, phủ định,...). 

Giải nhanh:

Ngôn ngữ nghị luận trong văn bản được tác giả khéo léo chọn lọc, đảm bảo đúng quy chuẩn về hình thức của một văn bản nghị luận về tác phẩm văn học:

- Sử dụng ngôn ngữ có tính công khai về chính kiến, lập trường, quan điểm: nhìn vấn đề với tư cách chủ quan.

- Ngôn ngữ mang tính chặt chẽ, hàm súc: luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực.

- Sử dụng ngôn ngữ có tính truyền cảm

- Sử dụng nhiều câu khẳng định, phủ định. Câu khẳng định khẳng định truyền thống cách mạng của nhân dân ta, câu phủ định bác bỏ những luận điệu đểu cáng, xảo trá của thực dân Pháp.

Câu 3: Dựa vào văn bản trên, bạn hãy nêu một số nét khái quát về giá trị cơ bản của tập Truyện và kí. 

Giải nhanh:

- Đề tài của tập Truyện và kí là đề tài cách mạng.

- Nội dung nhằm vạch trần thủ đoạn xảo trá của bọn thực dân muốn ru ngủ và lung lạc người yêu nước vừa chỉ ra bản chất phản bội của những kẻ cơ hội

- Bút pháp lãng mạn, trào phúng tiêu biểu

Câu 4: Nêu một số thao tác nghị luận trong văn bản và chỉ ra tác dụng của chúng đối với việc thể hiện giá trị nội dung, nghệ thuật của tập truyện, kí. 

Giải nhanh:

Một số thao tác nghị luận trong văn bản như: Giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận, bác bỏ

• làm tăng tính xác thực cho văn bản, giúp người đọc có thêm những hiểu biết về tài năng của chủ tịch Hồ Chí Minh trong các tác phẩm. Qua đó làm nổi bật lên những giá trị đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của tập truyện và kí.

Câu 5: Tìm hiểu sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh và cho biết ý kiến của bạn về một trong hai nhận định sau: 

a. “Điểm nổi nét trong phương pháp sáng tác của Hồ Chủ tịch là tính lãng mạn cách mạng.” (Phạm Huy Thông) 

b. “... xét toàn bộ tác phẩm của Người, cũng lại có thể coi rằng, trước sau, Người suốt đời là tác giả của chỉ một đê tài: dấu tranh cách mạng.” (Phạm Huy Thông)

Soạn chi tiết: 

a: "Điểm nổi bật trong phương pháp sáng tác của Hồ Chủ tịch là tính lãng mạn cách mạng."

- Từ những sáng tác và đóng góp trong sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh, có thể thấy ý kiến này là một cách nhìn sâu sắc về phong cách sáng tác của Bác, đã nêu bật sự kết hợp giữa tính lãng mạn và cách mạng trong tác phẩm của Người.

- Tính lãng mạn cách mạng giúp tác phẩm của Hồ Chí Minh trở nên đặc sắc, gợi lên tình cảm sâu lắng và ý chí cách mạng mạnh mẽ.

- Phản ánh, nhận thức một cách hiểu biết và đánh giá đúng về phong cách sáng tác, tầm quan trọng của Hồ Chí Minh trong văn học Việt Nam.

b: "... xét toàn bộ tác phẩm của Người, cũng lại có thể coi rằng, trước sau, Người suốt đời là tác giả của chỉ một đề tài: đấu tranh cách mạng."

- Cả cuộc đời của Bác Hồ luôn hướng về nhân dân, đau đáu về sự nghiệp giải phóng đất nước, đưa dân tộc thoát khỏi cảnh áp bức, lầm than. Bởi vậy, ngay cả trong chặng đường sáng tác văn học của Người, lòng yêu nước thiết tha và sự khao khát giải phóng dân tộc đã hình thành một tư tưởng và “đề tài” quan trọng trong các tác phẩm đầu tiên của Người: “Chống thực dân đế quốc, chống phong kiến tuyên truyền độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”( Lời nói đầu - Le Paria số 01 ra ngày 1-4-1922). Đó không chỉ là đề tài các tác phẩm chính luận mà còn là nội dung của những tác phẩm văn học. Văn học ở Người chính là phương tiện làm sáng tỏ các luận đề chính trị nhằm mục đích thực hiện lý tưởng Cách mạng.

- Một số truyện, ký mà Người viết trong thời kỳ hoạt động trên đất Pháp những năm 20 của thế kỷ XX như: 

+ Pari (1922- Nhân đạo)

+ Lời than vãn của bà Trưng trắc (1922- Nhân đạo)

+ Con người biết mùi hun khói (1922- Nhân đạo)

+ Vi hành (1923- Nhân đạo)

+ Đoàn kết giai cấp (1924- Người cùng khổ)

+ Con rùa (1925- Người cùng khổ)

+ Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (1925- Người cùng khổ)…

=> Tất cả đều thể hiện một cái nhìn sáng suốt, riêng biệt, trí tuệ nhằm phản ánh sáng tạo hiện thực và lịch sử. Sự kín đáo kết hợp tư duy chính trị với phong cách kể chuyện, cách ghi chép tự nhiên rất dí dỏm đánh vào kẻ thù của dân tộc như là một thứ vũ khí lợi hại góp phần vào sự nghiệp cách mạng vẻ vang, to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.