BÀI 4. SỰ THẬT VÀ TRANG VIẾT

VĂN BẢN. TRÊN NHỮNG CHẶNG ĐƯỜNG HÀNH QUÂN

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Vì sao tuổi thanh xuân được xem là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người?

Giải nhanh:

Tuổi thanh xuân là thời điểm con người tràn đầy sức khỏe, năng lượng, và sức sống. Đây là giai đoạn mà họ có nhiều ước mơ, hoài bão và nhiệt huyết để theo đuổi mục tiêu, sẵn sàng đối mặt với khó khăn. Ở độ tuổi này, con người tiếp thu kiến thức nhanh chóng, dễ dàng kết bạn và xây dựng những mối quan hệ đẹp. Với ít ràng buộc và trách nhiệm, thanh xuân cho phép con người khám phá bản thân, theo đuổi sở thích và sống cho chính mình.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Những chi tiết này thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả?

Giải nhanh:

Sự tự hào vui sướng của tác giả khi được nhập ngũ.

Câu hỏi: Qua đoạn văn này, bạn hình dung thế nào về bối cảnh của cuộc hành quân?

Giải nhanh:

Đây là hình ảnh của những người lính trẻ tuổi, đầy nhiệt huyết nhưng cũng không kém phần căng thẳng và mệt mỏi trên hành trình chiến đấu cho tự do, độc lập của đất nước.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Nêu những đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản.

Giải nhanh:

Sự chân thực, gần gũi và cá nhân hóa. Nhật ký không chỉ ghi lại các sự kiện, địa danh, con người, thời gian một cách xác thực mà còn thể hiện suy nghĩ, cảm xúc sâu sắc của tác giả.

Câu 2: Nêu tên và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn văn sau:

“Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí… Sung sướng và hãnh diện biết bao, ơi xóm làng yêu quý, ngủ yên, ngủ yên, có anh bộ đội thức canh trời. Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành… Ta bước nhẹ, lâng lâng một mùi hương quen thuộc. Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…”

Soạn chi tiết: 

Các biện pháp tu từ trong đoạn văn và tác dụng:

1. So sánh:

• "Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí"

Tác dụng:

• So sánh đêm trăng sáng với bài thơ, trang nhật kí để làm nổi bật vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của đêm.
• Gợi cảm giác lãng mạn, bâng khuâng, xúc động của nhân vật "tôi".

2. Ẩn dụ:

• "Có anh bộ đội thức canh trời"

Tác dụng:

• Nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của người lính trong việc bảo vệ quê hương.
• Tạo niềm tin, sự an tâm cho người dân xóm làng.

3. Nhân hóa:

• "Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành"

Tác dụng:

• Gây sự gần gũi, gắn bó giữa người lính và quê hương.
• Làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có sức sống.

4. Điệp ngữ:

• "Ngủ yên, ngủ yên"

Tác dụng:

• Nhấn mạnh sự bình yên của xóm làng.
• Thể hiện niềm tự hào, sung sướng của người lính khi được canh gác quê hương.

5. Liệt kê:

• "Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…"

Tác dụng:

• Miêu tả sự đổi thay của thiên nhiên theo mùa.
• Gợi cảm giác hân hoan, náo nức khi mùa quả chín sắp đến.

Câu 3: Liệt kê một số chi tiết có tính xác thực trong nhật kí ngày 10/4/1972 (địa danh, con người, thời gian, sự kiện…) và cho biết tác dụng của chúng.

Soạn chi tiết: 

Về các chi tiết có tính xác thực trong nhật ký ngày 10/4/1972, có thể liệt kê như:

• Địa danh: Chiến trường Quảng Trị.
• Con người: Các đồng đội và bản thân tác giả.
• Thời gian: Giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh Việt Nam.
• Sự kiện: Cuộc hành quân và những trải nghiệm trên đường.

Những chi tiết này giúp người đọc cảm nhận được không khí của chiến tranh, sự gian khổ của cuộc sống lính và tinh thần chiến đấu kiên cường của những người lính trẻ, làm tăng tính chân thật của văn bản.

Câu 4: Theo bạn, văn bản trên có sử dụng yếu tố hư cấu hay không? Nếu có, hãy nêu ví dụ, nếu không, cho biết vì sao.

Giải nhanh:

Văn bản này không sử dụng yếu tố hư cấu vì mọi chi tiết đều dựa trên sự kiện có thật và trải nghiệm cá nhân của tác giả, làm cho nhật ký trở nên sống động và có sức thuyết phục mạnh mẽ.

Câu 5: Xác định cảm hứng chủ đạo của văn bản.

Giải nhanh:

Tình yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc và niềm tin vào chiến thắng.

Câu 6: Bạn có nhận xét gì về cái “tôi" của tác giả nhật kí qua văn bản?

Soạn chi tiết: 

Cái “tôi” của tác giả nhật ký thể hiện sự trưởng thành, sự suy tư sâu sắc và tình cảm mãnh liệt đối với đất nước, đồng thời cũng phản ánh tâm trạng chung của thế hệ trẻ trong thời kỳ chiến tranh. Đây là một tác phẩm đầy cảm hứng và tư tưởng, góp phần làm sáng tỏ bức tranh lịch sử phức tạp của Việt Nam trong giai đoạn đó.