A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

CHỦ ĐỀ 1: VĂN BẢN

1. Truyện

 2. Thơ

 3. Kí

 4. Văn bản nghị luận

6. Văn bản thông tin

CHỦ ĐỀ 2: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

1. Từ đơn và từ phức (từ ghép, từ láy):

- Từ đơn là từ chỉ có một tiếng.

- Từ phức là từ có hai hay nhiều tiếng.

+ Từ ghép là từ phức do hai hay nhiều tiếng có quan hệ về nghĩa với nhau tạo thành.

+ Từ láy là từ phức do hai hay nhiều tiếng có âm đầu hoặc vần (hoặc cả âm đầu và vần) giống nhau tạo thành.

2. Biện pháp tu từ ẩn dụ: 

- Ẩn dụ là biện pháp tu từ, sự vật, hiện tượng này được gọi tên bằng sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

3. Từ đa nghĩa, từ đồng âm, từ mượn

- Từ đa nghĩa là từ có hai nghĩa trở lên.

- Từ đồng âm là những từ có cách phát âm và chữ viết giống nhau nhưng có nghĩa khác nhau. 

- Từ mượn là những từ mượn tiếng nước ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm,… mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp để biểu thị.

- Các từ đã được Việt hóa thì viết như từ tiếng Việt. Còn thuật ngữ khoa học thì cần viết theo nguyên dạng để dễ tra cứu khi cần thiết. 

- Mượn từ là một cách làm giàu cho ngôn ngữ dân tộc. Tuy nhiên, để bảo vệ sự trong sáng của ngôn ngữ dân tộc, chỉ nên mượn từ khi thật sự cần thiết và đã mượn thì phải tìm hiểu kĩ để sử dụng cho đúng.

4. Thành ngữ, dấu chấm phẩy

- Thành ngữ là những cụm từ cố định quen dùng, thường ngắn gọn, có hình ảnh.

- Dấu chấm phẩy có nhiều công dụng. Bài học này chỉ đề cập công dụng sau: Dấu chấm phẩy dùng để đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp.

5. Mở rộng vị ngữ.

- Vị ngữ là một trong hai thành phần chính của câu, chỉ hoạt động, trạng thái, đặc điểm của sự vật, hiện tượng nêu ở chủ ngữ. Vị ngữ thường được biểu hiện bằng động từ, tính từ và trả lời cho các câu hỏi Làm gì? Làm sao? Như thế nào? hoặc Là gì? Câu có thể có một hoặc nhiều vị ngữ.

- Để phản ánh đầy đủ hiện thức khách quan và biểu thị tình cảm, thái độ của người viết (người nói), vị ngữ thường được mở rộng thành cụm từ. Động từ, tính từ khi làm vị ngữ có khả năng mở rộng thành cụm động từ, cụm tính từ, bao gồm động từ, tính từ làm thành tố chính (trung tâm) và một hay một số thành tố phụ ở trước hoặc sau trung tâm.

CHỦ ĐỀ 3: TẬP LÀM VĂN

1.  Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về thơ lục bát

a. Mở đoạn: Giới thiệu tên bài thơ, tác giả (nếu có), cảm nghĩ chung về bài thơ.

b. Thân đoạn:

- Chỉ ra nội dung hoặc nghệ thuật cụ thể của bài thơ khiến em yêu thích và có nhiều cảm xúc, suy nghĩ. 

- Nêu lên các lý do khiến em yêu thích. 

c. Kết đoạn: Khái quát lại cảm nghĩ của bản thân về ý nghĩa của bài thơ.

2. Viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện

a. Mở bài: Giới thiệu sự kiện (không gian, thời gian, mục đích tổ chức sự kiện)

b. Thân bài: Tóm tắt diễn biến của sự kiện theo trình tự thời gian

• Những nhân vật tham gia sự kiện
• Các hoạt động chính trong sự kiện, đặc điểm, diễn biến của từng hoạt động
• Hoạt động để lại ấn tượng sâu sắc nhất

c. Kết bài: Nêu ý nghĩa của sự kiện và cảm nghĩ của người viết