BÀI 15. THỰC VẬT CẦN GÌ ĐỂ SỐNG VÀ PHÁT TRIỂN?

Câu 1: Quan sát hình 1 và cho biết:

• Cây đậu có cần thức ăn để sống và phát triển không?

• Thức ăn của cây đậu là gì?

Đáp án chuẩn:

• Cây đậu cần thức ăn để sống và phát triển.

• Thức ăn của cây đậu là các chất dinh dưỡng ở trong đất.

1. Các yếu tố cần cho sự sống và phát triển của thực vật

Câu 1: Quan sát các hình mô tả bốn thí nghiệm đối với cây đậu xanh sẽ hình mô là bốn thí nghiệm đối với cây do sau đây:

Cây đối chứng

- Tưới nước đầy đủ.

- Đặt dưới ánh sáng mặt trời.

- Nhiệt độ môi trường thích hợp.

- Trồng trong chậu chứa đất có chất khoáng.

Cây thí nghiệm 1

Điều kiện chăm sóc tương tự cây đối chứng nhưng không được tưới nước.

Cây thí nghiệm 2

Điều kiện chăm sóc tương tự cây đối chứng nhưng cây được đặt trong tối, không nhận được ánh sáng.

Cây thí nghiệm 3

Điều kiện chăm sóc tương tự cây đối chứng nhưng lá cây được quét một lớp mỏng keo trong suốt ở hai mặt lá để không thể trao đổi không khí với môi trường.

Cây thí nghiệm 4 

Điều kiện chăm sóc tương tự cây đối chứng nhưng cây được trồng trong chậu đựng sỏi đã rửa sạch.

• Hoàn thành phiếu sau theo gợi ý:

• Rút ra kết luận các yếu tố cần thiết để cây có thể sống và phát triển bình thường.

Đáp án chuẩn:

- Thí nghiệm 1: Cung cấp đầy đủ các yếu tố ánh sáng, nhiệt độ, chất dinh dưỡng cho cây đậu nhưng không cung cấp nước.

- Thí nghiệm 2: Cung cấp đầy đủ các yếu tố nước, nhiệt độ, chất dinh dưỡng cho cây đậu nhưng không cung cấp ánh sáng.

- Thí nghiệm 3: Cung cấp đầy đủ các yếu tố nước, ánh sáng, nhiệt độ, chất dinh dưỡng cho cây đậu nhưng lá cây được quét một lớp keo mỏng trong suốt ở hai mặt lá.

- Thí nghiệm 4: Cung cấp đầy đủ các yếu tố nước, ánh sáng, nhiệt độ, chất dinh dưỡng cho cây đậu nhưng trồng trong chậu đựng sỏi.

- Các yếu tố cần thiết để cây có thể sống và phát triển bình thường là: nước, ánh sáng, không khí, chất khoáng.

Câu 2: Nếu thời tiết nắng nóng kéo dài thì những cây lúa ở trong hình 7 có sống và phát triển bình thường không? V sao?

Đáp án chuẩn:

Không. V không cung cấp đủ nước để cây sống và phát triển bình thường.

2. Trao đổi khí, nước và chất khoáng với môi trường và tự tổng hợp chất dinh dưỡng ở thực vật.

Câu 1: Quan sát hình 8, đọc thông tin trong hình vẽ và trả lời các câu hỏi:

Trong quang hợp, cây xanh lấy vào, thải ra khí gì? Sự trao đổi khí ở hô hấp khác gì với sự trao đổi khí ở quang hợp?

Cây xanh lấy nước và chất khoáng nhờ bộ phận nòa? Thân và lá đóng vai trò gì trong sự trao đổi nước và chất khoáng ở cây xanh

Cây xanh tự tổng hợp chất dinh dưỡng nhờ những yếu tố nào? Sự tổng hợp chất dinh dưỡng được thực hiện ở những bộ phận nào của cây xanh? Quá trình này gọi là gì?

Đáp án chuẩn:

- Trong quang hợp, cây xanh lấy vào khí các - bô - nic và thải ra khí oxi. Sự trao đổi khí ở hô hấp ngược lại so với trao đổi khí khi quang hợp: lấy vào o-xi và thải ra khí các - bô -níc. 

- Cây xanh lấy nước nước và chất khoáng nhờ rễ cây. Thân cây đóng vai trò vận chuyển nước và chất khoáng lên phía trên, còn lá thực hiện tổng hợp chất từ khí các - bô - níc và nước thông qua quá trình quang hợp.

- Cây xanh tự tổng hợp chất dinh dưỡng nhờ các yếu tố: ánh sáng mặt trời, khí o-xi, khí các - bô - níc. Sự tổng hợp chất dinh dưỡng được thực hiện ở lá cây. Quá trình này được gọi là quang hợp. 

Câu 2: Hoàn thành sơ đồ trao đổi chất ở thực vật với môi trường theo gợi ý.

Đáp án chuẩn:

Nước -> Thực vật -> Hơi nước

Khí các-bô-níc -> Thực vật -> Khí ô-xi

Câu 3: Trò chơi: “Ai đúng, ai nhanh?"

Cùng ghép các thẻ chữ vào sơ đồ hình 9.

• Nước và chất khoáng

• Ô-xi

• Chất khoáng Chất dinh dưỡng

• Hơi nước

• Các-bô-níc

• Nước

Đáp án chuẩn:

a: nước

b: nước và chất khoáng

c: các-bô-níc

d: ô-xin

e: hơi nước

g: chất dinh dưỡng

h: chất khoáng

Câu 4: Em tập làm khoa học: Thí nghiệm “Lá có thoát hơi nước không?"

Chuẩn bị:

Một cây trồng trong chậu, một túi ni lông trong suốt đủ để bao trùm chậu trồng cây, một túi ni lông trong suốt lớn hơn để bao trùm cả chậu và cây, hai sợi dây buộc.

Thực hiện:

• Tưới nước vừa đủ cho chậu cây.

• Đặt chậu cây vào túi ni lông nhỏ và buộc túm miệng túi lại sao cho khít vào thân của cây.

• Đặt tiếp chậu cây vào túi ni lông lớn hơn và buộc túm miệng túi ni lông lớn phía trên sao cho che kín toàn bộ cây như hình 10.

• Sau một thời gian, quan sát bên trong túi ni lông lớn và nhỏ.

Thảo luận:

• Nhận xét hiện tượng bên trong túi ni lông nhỏ và lớn.

• Giải thích hiện tượng mà em quan sát được.

Đáp án chuẩn:

- Hơi nước xuất hiện bên trong túi ni lông nhỏ và lớn. 

- Vì nước được tưới vào cây sẽ bốc hơi qua đất, thoát qua lá ra ngoài không khí dưới dạng hơi nước.