BÀI 13. SỰ TRUYỀN NHIỆT VÀ VẬT DẪN NHIỆT

Câu 1: Hãy dự đoán sự thay đổi nhiệt độ của cốc trà nóng ở hình 1 sau một khoảng thời gian.

Đáp án chuẩn:

Nhiệt độ của cốc trà ngày càng giảm dần.

1. Sự truyền nhiệt

Câu 1: Thí nghiệm

Chuẩn bị:

Một thìa kim loại, một bát nước nóng.

Thực hiện:

• Lấy tay cầm thìa kim loại. Nhận xét nhiệt độ của thìa.

• Đặt thìa này vào bát nước nóng trong vài phút (hình 2). Khi chạm tay vào thìa, tay em cảm thấy thế nào so với khi thìa chưa nhúng vào nước?

Thảo luận:

• Nhiệt đã truyền từ vật nào sang vật nào? Vì sao?

• Em kết luận được gì về chiều truyền nhiệt giữa vật nóng và vật lạnh?

Đáp án chuẩn:

- Nhiệt đã truyền từ nước nóng vào thìa kim loại. Vì nhiệt độ truyền từ nơi có nhiệt độ cao đến nơi có nhiệt độ thấp.

- Nhiệt được truyền từ vật nóng hơn sang vật lạnh hơn.

Câu 2: Cùng thảo luận:

• Vì sao bàn tay em lạnh đi khi áp vào cốc nước đá lạnh (hình 3)?

• Nhiệt được truyền từ vật nào đến vật nào?

Đáp án chuẩn:

- Vì tay em có nhiệt độ cao hơn cốc nước đá lạnh 

- Nhiệt từ cốc nước đá đã truyền vào tay em.

2. Vật dẫn nhiệt tốt và vật dẫn nhiệt kém

Câu 1: 

• Hãy thiết kế thí nghiệm với một thìa bằng kim loại (như sắt), một thìa bằng gỗ có kích thước và hình dạng gần giống nhau để biết thìa nào dẫn nhiệt tốt hơn, thìa nào dẫn nhiệt kém hơn.

Thí nghiệm

Chuẩn bị:

Cốc nước nóng, một thìa gỗ, một thìa sắt có kích thước và hình dạng gần giống nhau.

Thực hiện:

• Nhúng hai thìa vào cốc nước (hình 4). Đợi khoảng từ 2 phút đến 3 phút.

• Chạm nhẹ tay vào mỗi thìa. Tay em cảm thấy gì?

Thảo luận:

• Em thấy thìa nào nóng hơn?

• Rút ra kết luận gì về tính dẫn nhiệt của gỗ và của kim loại (như sắt)?

Đáp án chuẩn:

- Em thấy thìa kim loại nóng hơn.

- Những vật bằng kim loại như sắt, đồng,... dẫn nhiệt tốt. Những vật bằng vải, gỗ, thuỷ tinh,... dẫn nhiệt kém.

Câu 2: 

• Các dụng cụ đun nấu trong bếp thường làm bằng gì? Tay cầm của các dụng cụ này thường làm bằng gì? Giải thích.

• Chúng ta thường mặc trang phục làm bằng chất liệu gì để giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh? Vì sao?

• Kể những vật dụng giúp giữ cho nước được nóng lâu trong gia đình em. Tìm hiểu về cách giữ nhiệt của các vật dụng đó.

Đáp án chuẩn:

- Các dụng cụ đun nấu thường làm bằng sắt, đồng, nhôm, inox, đá, ... vì những chất này dẫn nhiệt tốt. Tay cầm thường làm bằng nhựa, gỗ, ... vì những chất này dẫn nhiệt kém không gây bỏng khi cầm.

- Chúng ta thường mặc những trang phục làm bằng chất liệu dẫn nhiệt kém để giữ ấm 

- Những vật dụng nóng lâu: phích nước, bình giữ nhiệt, ... 

Câu 3: Vì sao vào ban ngày, những lúc có Mặt Trời, cát ở bãi biển có khi trở nên rất nóng và ta nên mang giày, dép để tránh bị bỏng chân?

Đáp án chuẩn:

Vì Mặt Trời có nhiệt độ cao chiếu thẳng xuống cát biển nên khiến cát biển trở nên rất nóng.

Câu 4: Cùng sáng tạo: "Tự làm bình giữ nhiệt"

Chuẩn bị:

Hai chai thuỷ tinh 330 ml, một số khăn giấy hoặc vải, băng dính.

Thực hiện:

• Một chai để nguyên.

• Lấy giấy hoặc vải bọc kín chai thứ hai (hình 7a). Sau đó, dùng băng dính bao quanh (hình 7b).

• Rót nước ấm vào mỗi chai và đậy kín nắp. Sau khoảng thời gian 15 phút, tiến hành so sánh nhiệt độ của nước trong mỗi chai.

Thảo luận:

Nhiệt độ nước trong hai chai có khác nhau không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

Nhiệt độ nước ở trong chai thứ 1 thấp hơn nhiệt độ nước ở trong chai thứ 2. Vì chai nước thứ 2 đã được bao bởi chất dẫn nhiệt kém: khăn giấy, vải,…