BÀI 27. ĐỊA LÍ GIAO THÔNG VẬN TẢI VÀ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG

Giao thông vận tải

Câu 1: Đọc thông tin, hãy cho biết vai trò của giao thông vận tải. Lấy ví dụ cụ thể.

Đáp án chuẩn:

+ Thúc đẩy sản xuất. Ví dụ: Giao thông vận tải mở rộng ngành kinh tế, hỗ trợ xuất nhập khẩu

+ Đáp ứng nhu cầu đi lại. Ví dụ: Dịch vụ di chuyển như xe đò, xe bus, máy bay giữa các tỉnh.

+ Liên kết quốc gia. Ví dụ: 45 cảng biển ở Việt Nam hỗ trợ luân chuyển hàng hóa, thúc đẩy phát triển kinh tế và quốc phòng.

+ Khai thác tài nguyên. Ví dụ: Cải tạo các cụm cảng lớn và xây dựng cảng nhỏ tại các tỉnh ven biển.

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát hình 27.1, hãy nêu đặc điểm của giao thông vận tải. 

Đáp án chuẩn:

• Đặc điểm của giao thông vận tải:
• Đối tượng
• Sản phẩm
• Nguyên liệu.
• Phân bố

Câu 3: Quan sát hình 27.2, hãy tìm ví dụ làm rõ ảnh hưởng của một trong ba nhóm nhân tố đến sự phát triển và phân bố giao thông vận tải.

Đáp án chuẩn:

• Vị trí, lãnh thổ:

Ví dụ: Việt Nam phát triển nhiều loại hình vận tải Bắc - Nam, nhưng tuyến này dễ bị thiên tai như bão, lụt gây ách tắc.

• Điều kiện tự nhiên:

Ví dụ:

Hoang mạc sử dụng lạc đà, vùng băng giá dùng xe kéo.

Mùa mưa lũ ở Việt Nam làm vận tải ô tô, đường sắt gặp khó khăn; tàu thuyền chỉ qua lại khi có nước lớn.

• Kinh tế xã hội:

Ví dụ: Khoa học - công nghệ phát triển hệ thống giao thông thông minh, như phương tiện tự điều khiển và số hóa chuỗi cung ứng.

Câu 4: Đọc thông tin, hãy cho biết tình hình phát triển và phân bố của ngành giao thông vận tải đường ô tô trên thế giới.

Đáp án chuẩn:

+ Phát triển: Giao thông đường ô tô chiếm ưu thế; mạng lưới cảng mở rộng, phương tiện hiện đại và thân thiện với môi trường. 

+ Phân bố: Các nước có chiều dài đường ô tô lớn năm 2019 gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, Liên bang Nga.

Câu 5: Đọc thông tin và quan sát hình 27.3, hãy cho biết tình hình phát triển và phân bố của ngành giao thông vận tải đường đường sắt trên thế giới.

Đáp án chuẩn:

+ Phát triển: Đổi mới về sức kéo, toa xe, đường ray và công nghệ giúp vận tải đường sắt phát triển với nhiều loại hình: trên mặt đất, trên cao và ngầm. Ưu thế vận chuyển hàng nặng dài với tốc độ nhanh, giá rẻ hơn ô tô, an toàn và tiện nghi. Tuy nhiên, không linh hoạt, chỉ hoạt động trên đường ray.

+ Chiều dài: Tổng chiều dài đường sắt toàn cầu tăng từ 1.011,7 km (2000) lên 1.321,9 km (2019).

+ Phân bố: Mạng lưới không đồng đều; chiều dài lớn nhất châu Mỹ, tiếp theo là châu Á và châu Âu, châu Phi, châu Đại Dương có chiều dài ít nhất. Nước có chiều dài đường sắt lớn (2019) gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Liên bang Nga, Canada, Ấn Độ.

Câu 6: Đọc thông tin và quan sát hình 27.4, hãy cho biết tình hình phát triển và phân bố của ngành giao thông vận tải đường sông, hồ trên thế giới.

Đáp án chuẩn:

+ Phát triển: Nhiều sông ngòi được cải tạo, kênh nối các hệ thống sông được đào, và phương tiện được cải tiến với tốc độ tăng.

+ Phân bố: Hệ thống sông, hồ lớn gồm sông Đa-nuýp, Rainơ, Von-ga (châu Âu); sông Mê Công, Dương Tử (châu Á); sông Mi-xi-xi-pi, Ngũ Hồ (châu Mỹ). 

Câu 7: Đọc thông tin và quan sát hình 27.5, hãy:

- Nêu rõ vai trò của giao thông vận tải đường biển.

- Trình bày tình hình phát triển và phân bố của ngành giao thông vận tải đường biển.

Đáp án chuẩn:

- Vai trò:

• Là ngành chủ lực của Việt Nam, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các vùng, quốc gia.
• Tạo cơ hội việc làm, giải quyết vấn đề thất nghiệp và đói nghèo.

- Tình hình phát triển:

• Đảm nhiệm 3/5 khối lượng luân chuyển hàng hóa toàn cầu, đặc biệt là dầu mỏ.
• Phát triển mạnh việc chuyên chở bằng tàu container, an toàn và nhanh chóng.

- Phân bố:

• 2/3 số hải cảng nằm hai bên bờ Đại Tây Dương.
• Hoạt động hàng hải ở Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương ngày càng sầm uất. Nhiều quốc gia có cảng biển từ 15 triệu TEU trở lên như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc, Hàn Quốc.

Câu 8: Đọc thông tin và quan sát hình 27.7, hãy cho biết tình hình phát triển và phân bố của ngành giao thông vận tải hàng không trên thế giới.

Đáp án chuẩn:

* Tình hình phát triển:

 - Vẫn giữ quan trọng trong việc đảm bảo giao lưu giữa các vùng của mỗi nước và các nước trên thế giới.

 - Năm 2019, toàn thể giới có trên 15,0 nghìn sân bay, trong đó tập trung nhiều nhất ở châu Mỹ, châu Âu và châu Á. 

 - Các sân bay quốc tế tăng lên không ngừng cả về số sân bay và số lượt hành khách vận chuyển

 - Đường hàng không đã vận chuyển trên 4,2 tỉ lượt hành khách, trong đó khoảng 40 % là khách du lịch quốc tế (năm 2019).

* Phân bố: Các tuyến hàng không nhộn nhịp nhất là tuyến vượt Đại Tây Dương nói châu Âu với Bắc Mỹ và Nam Mỹ, các tuyến nổi Hoa Kỳ với các nước khu vực châu Á — Thái Bình Dương.

Bưu chính viễn thông

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 27.8, hãy nêu vai trò của ngành bưu chính viễn thông. Lấy ví dụ cụ thể.

Đáp án chuẩn:

• Tạo điều kiện cho phát triển kinh tế, tác động đến công nghiệp hóa, hiện đại hóa và thay đổi tổ chức nền kinh tế. 
• Thúc đẩy giao lưu giữa các vùng lãnh thổ, toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế. 
• Tác động tích cực đến phát triển xã hội, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa và đảm bảo an ninh quốc gia

Câu 2: Quan sát hình 27.9, hãy nêu đặc điểm của ngành bưu chính viễn thông.

Đáp án chuẩn:

• Tạo mạng lưới bưu chính và truyền thông đến mọi nơi, phục vụ nhu cầu sản xuất và xã hội.
• Nhận, vận chuyển và chuyển phát hàng hóa qua nhiều phương thức khác nhau.
• Sử dụng thiết bị kết hợp với vệ tinh và internet để cung ứng dịch vụ từ xa mà không cần tiếp xúc trực tiếp.
• Kết hợp dịch vụ với nhiều ngành, chủ yếu là công nghiệp điện tử, giao thông vận tải, nghiên cứu và phát triển, dịch vụ thiết kế.

Câu 3: Đọc thông tin, hãy lựa chọn, phân tích một hoặc hai nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố ngành bưu chính viễn thông.

Đáp án chuẩn:

- Trình độ phát triển kinh tế. Ví dụ: Viettel trở thành doanh nghiệp viễn thông hàng đầu Việt Nam, tiên phong công nghệ 5G và IoT.

- Khoa học - công nghệ. Ví dụ: Doanh nghiệp Việt Nam đầu tư mạng cáp quang và phủ sóng di động rộng khắp, với 71 triệu người dùng internet.

- Vốn đầu tư. Ví dụ: Các tỉnh tăng cường đầu tư hạ tầng băng thông để đáp ứng nhu cầu dịch vụ trực tuyến.

- Mức sống dân cư, trình độ chuyên môn, cơ sở hạ tầng. Ví dụ: Nguồn lao động dồi dào giúp thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển các ngành công nghệ cao.

Câu 4: Đọc thông tin, hãy trình bày tình hình phát triển và phân bố của ngành bưu chính.

Đáp án chuẩn:

• Tình hình phát triển:
• Xuất hiện nhiều dịch vụ và cách thức chuyển phát mới.
• Mạng bưu cục liên tục mở rộng và nâng cấp.
• Ra đời nhiều dịch vụ chất lượng cao 
• Phân bố ngành bưu chính:
• Dịch vụ bưu chính được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu.
• Khoảng 1,5 tỷ người sử dụng dịch vụ tài chính bưu chính trên thế giới.

Câu 5: Đọc thông tin, hãy nêu tình hình phát triển và phân bố của ngành viễn thông.

Đáp án chuẩn:

- Tình hình phát triển:

+ Đa dạng và nhanh chóng, với công nghệ hiện đại (số, thực tế ảo).

+ Dịch vụ viễn thông đóng góp 1/5 GDP toàn cầu.

- Phân bố ngành viễn thông: Rộng khắp toàn cầu.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy lập bảng theo mẫu sau để thấy được đặc điểm của các loại hình giao thông vận tải.

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Phân biệt hoạt động bưu chính và viễn thông.

Đáp án chuẩn:

• Bưu chính: Dịch vụ thông tin liên lạc, vận chuyển và trao đổi thư tín, bưu kiện, chuyển tiền. Là bộ phận quan trọng của nền kinh tế.
• Viễn thông: Liên lạc qua tín hiệu qua cáp hoặc sóng điện tử giữa các điểm xa. Có thể truyền âm thanh, hình ảnh hoặc số liệu.

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy thu thập thông tin tìm hiểu về một loại hình giao thông vận tải hoặc dịch vụ bưu chính viễn thông ở địa phương em.

Đáp án chuẩn:

Ví dụ: Cảng biển ở Thành phố Hồ Chí Minh