Video giảng Ngữ văn 8 chân trời bài 4: Vắt cổ chảy ra nước; may không đi giày

Tóm lược nội dung

BÀI 4 : VĂN BẢN 1: VẮT CỔ CHÀY RA NƯỚC; MAY KHÔNG ĐI GIÀY

Chào mừng các em đến với bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Khái niệm về truyện cười, thể loại, đặc điểm của truyện cười
• Tìm hiểu cung về văn bản: Thể loại, đề tài, ý nghĩa của nhan đề
• Tìm hiểu chi tiết văn bản: “Vắt cổ chày ra nước, may không đi giày”

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Theo em thế nào là một tiếng cười có ý nghĩa?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

NỘI DUNG 1 : TRUYỆN CƯỜI

Em hãy cho biết:

+ Truyện cười là gì?

+ Cốt truyện thường xoay quanh vấn đề gì?

+ Nhân vật trong truyện cười được chia thành mấy loại?

+ Nhận xét về ngôn ngữ được sử dụng trong truyện cười

Video trình bày nội dung:

1. Khái niệm

- Truyện cười là thể loại tự sự dân gian chứa đựng yếu tố gây cười, nhằm mục đích giải trí, hoặc phê phán, châm biếm, đả kích những thói hư, tật xấu trong cuộc sống. 

2. Cốt truyện

+ Thường xoay quanh những tình huống, hành động có tác dụng gây cười. 

+ Có sự việc bất ngờ, đầy mâu thuẫn đến đỉnh điểm, lật tẩy sự thật, từ đó tạo ra tiếng cười.

3. Nhân vật 

Nhân vật thường có hai loại:

- Loại 1: những nhân vật mang thói xấu phổ biến (lười biếng, tham ăn, keo kiệt…) => Những bức chân dung hài hước, lạ đời, tạo nên tiếng cười vừa mang ý nghĩa xã hội vừa có giá trị thẩm mĩ. => Đối tượng tiếng cười hướng đến.

- Loại 2: những nhân vật tích cực, dùng trí thông minh, sự sắc sảo, khôn ngoan để vạch trần, chế giễu, đả kích những hiện tượng và những con người xấu xa của xã hội phong kiến.

4. Ngôn ngữ

- Ngắn gọn súc tích, hài hước, mang nhiều nét nghĩa hàm ẩn,…

- Các thủ pháp gây cười khá đa dạng, linh hoạt. 

NỘI DUNG 2 : TÌM HIỂU CHUNG VĂN BẢN

Em hãy cho biết:

+ Thể loại của văn bản là gì?

+ Hai truyện “Vắt cổ chày ra nước”, “May không đi giày” viết về đề tài nào?

+ Nhan đề “Vắt cổ chày ra nước”, “May không đi giày” có ý nghĩa như thế nào?

Video trình bày nội dung:

- Thể loại: Truyện cười

- Đề tài của hai truyện trên là phê phán, đả kích những người có thói quen sống hà tiện, keo liệt (phê phán những thói xấu trong xã hội).

- Nhan đề Vắt cổ chày ra nước và May không đi giày đã thể hiện được nội dung của mỗi truyện bởi thông qua nhan đề người đọc đoán được nội dung cũng như biết được đối tượng văn bản hướng đến.

NỘI DUNG 3 : TÌM HIỂU CHI TIẾT

Hoạt động 1: Văn bản Vắt cổ chày ra nước

+  Em có nhận xét gì về tình huống truyện của văn bản “Vắt cổ chày ra nước”?

+ Các  nhân vật trong truyện cười trên thuộc loại nhân vật nào của truyện cười?

+ Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi đọc truyện cười trên?

+ Em hãy nhận xét về nghệ thuật của truyện cười “Vắt cổ chày ra nước”.

Video trình bày nội dung:

a) Tình huống truyện

- Tình huống người đầy tớ xin chủ nhà mấy đồng tiền để uống nước dọc đường với đoạn đối thoại giữa hai nhân vật đã khắc họa thói keo kiệt của người chủ nhà.

b) Nhân vật

* Nhân vật “chủ nhà”

- Là một người keo kiệt bủn xỉn biểu hiện qua suy nghĩ của ông ta khi người đầy tớ xin chủ nhà tiền để uống nước dọc đường, ông ta đã đưa cho đầy tớ cái khố tải và nói “Vận vào người khi khát văn ra mà uống”

- Nhân vật “chủ nhà” đại diện cho loại nhân vật thứ nhất nhân vật mang thói xấu: keo kiệt.

- Đây chính là đối tượng mà tiếng cười hướng đến. Bằng các thủ pháp trào phúng, tác giả dân gian biến các kiểu nhân vật này thành những chân dung hài hước, lạ đời, tạo nên tiếng cười vừa mang ý nghĩa xã hội, vừa có giá trị thẩm mĩ.

*Nhân vật “người đầy tớ”

- Là người thông minh biểu hiện qua lời đáp trả với nhân vật “chủ nhà”: “Dạ vắt cổ chày cũng ra nước!”

- Nhân vật “đầy tớ” là loại nhân vật thứ hai dùng trí thông minh, sự sắc sảo, khôn ngoan để ngụ ý mỉa mai, chê cười thói keo kiệt của chủ nhà.

d) Bài học rút ra

- Phê phán thói keo kiệt, bủn xỉn của một số người trong xã hội. Từ đó rút ra được bài học nhận thức sâu sắc để cải thiện bản thân đồng thời lên án và loại bỏ những thói quen xấu.

e) Nghệ thuật

- Ngôn ngữ ngắn gọn, súc tích, hài hước, mang nhiều nét nghĩa hàm ẩn,…

- Sử dụng các biện pháp tu từ giàu tính trào phúng.

Nội dung video Bài 4: Văn bản 1 : “Vắt cổ chày ra nước; may không đi giày”  còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.