Video giảng Ngữ văn 8 chân trời bài 1: Thực hành tiếng Việt

Tóm lược nội dung

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: TỪ TƯỢNG HÌNH VÀ TỪ TƯỢNG THANH

Cô chào cả lớp, chúng ta lại gặp nhau trong bài học ngày hôm nay rồi!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

- Nhận biết được đặc điểm và tác dụng của từ tượng hình và từ tượng thanh

- Sử dụng được những đơn vị từ vựng này trong giao tiếp

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Trước khi vào bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tham gia một trò chơi và các em có nhiệm vụ sau: Hãy liệt kê những từ láy gợi tả âm thanh, dáng vẻ, trạng thái, cảm xúc. Trong ba phút đội nào liệt kê được nhiều nhất đội đó chiến thắng và giành được phần thưởng (Điểm hoặc hoa học tập)

Tiếng Việt vô cùng phong phú và đa dạng để sử dụng chúng một cách hấp dẫn và phù hợp trong giao tiếp và tạo lập văn bản, ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu Từ tượng hình và từ tượng thanh.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. LÝ THUYẾT

Nội dung 1: Từ tượng hình

Theo em, thế nào là từ tượng hình? Hãy cho ví dụ về từ tượng hình/

Video trình bày nội dung:

- Khái niệm: Từ tượng hình là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ của sự vật, chẳng hạn: gập ghềnh, khẳng khiu, lom khom,…

- Ví dụ: 

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

(Lượm, Tố Hữu)

Nội dung 2: Từ tượng thanh

Theo em, từ tượng thanh là gì? Cho ví dụ về từ tượng thanh.

Video trình bày nội dung:

- Khái niệm: Từ tượng thanh là từ mô phỏng âm thanh trong thực tế, chẳng hạn: khúc khích, róc rách, tích tắc,… 

- Ví dụ: 

Cúc cu! Cúc cu! Chim rừng ca trong nắng

Im nghe! Im nghe! Ve rừng kêu liên miên

Rừng hát gió lay trên cành biếc

Lao xao! Rì rào! Dòng suối uốn quanh làn nước trôi trong xanh

Róc rách! Róc rách nước luồn qua khóm trúc

Lá rơi! Lá rơi! Xoay tròn nước cuốn trôi

(Nhạc rừng, Hoàng Việt)

Nội dung 3. Tác dụng

Em hãy cho biết từ tượng hinh và từ tượng thanh có tác dụng gì đối với văn chương và lời ăn tiếng nói hằng ngày ?

Video trình bày nội dung:

- Từ tượng hình và từ tượng thanh mang giá trị biểu đạt cao

- Gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, âm thanh một cách sinh động và cụ thể; thường được sử dụng trong các sáng tác văn chương và lời ăn tiếng nói hằng ngày.

II. GỢI Ý TRẢ LỜI BÀI TẬP

Để củng cố lại kiến thức về Từ tượng hình và từ tượng thanh, bây giờ chúng ta cùng đi hoàn thành các bài tập nhé!

Bài tập 1: Xác định từ tượng hình, từ tượng thanh có trong những trường hợp sau và phân tích tác dụng của chúng:

a. 

Tuổi thơ chở đầy cổ tích

Dòng sông lời mẹ ngọt ngào

Đứa con đi cùng đất nước

Chòng chành nhịp võng ca dao

(Trương Nam Hương, Trong lời mẹ hớt)

b. 

Con nghe thập thình tiếng cối

Mẹ ngồi giã gạo ru con

(Trương Nam Hương, Trong lời mẹ hát)

c. 

Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ồm ộp.

(Truyện dân gian Việt Nam, Ếch ngồi đáy giếng)

d. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt. tôi có cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.

(Tô Hoài, Dế Miền phiêu lưu kí)

Video trình bày nội dung:

a, Từ tượng hình: chòng chành

=> Tác dụng: Giúp tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt, gửi gắm tư tưởng tình cảm thiết tha của tác giả đối với quê hương, biết ơn sự chăm sóc, yêu thương của mẹ. 

b, Từ tượng thanh: thập thình

=> Tác dụng: Nhấn mạnh nỗi vất vả và tình yêu thương vô bờ bến của mẹ, khắc họa người mẹ tần tảo, hi sinh và sự biết ơn của người con.

c, Từ tượng hình: Nghênh ngang

    Từ tượng thanh; ồm ộp

=> Tác dụng; Giúp người đọc dễ hình dung ra dáng vẻ, âm thanh của sự vật, hiện tượng được nhắc tới

d, Từ tượng thanh: Phanh phách

=> Tác dụng: Giúp tác giả khắc họa rõ nét hình ảnh nhân vật, miêu tả đúng tính chất của đối tượng được nhắc tới.

Bài tập 2: Liệt kê năm từ tượng hình gợi tả hình ảnh, dáng vẻ của con người và năm từ tượng thanh mô phỏng âm thanh của thế giới tự thiên.

Video trình bày nội dung

- 5 từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ của người: mảnh mai, dong dỏng, cao ráo, mảnh dẻ, đầy đặn, bầu bĩnh, vội vàng…

- 5 từ gợi âm thanh của thế giới xung quanh: vo ve, cót két, ồn ào, the thé, khúc khích.

.............

Nội dung video Bài 1 Thực hành tiếng Việt – Từ tượng hình và từ tượng thanh còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.