Slide bài giảng Ngữ văn 9 Kết nối bài 3: Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga (trích Truyện Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu)

Tóm lược nội dung

BÀI 3: HỒN NƯỚC NẰM TRONG TIẾNG MẸ CHA

VĂN BẢN 2. LỤC VÂN TIÊN ĐÁNH CƯỚP, CỨU KIỀU NGUYỆT NGA

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: 

Câu 1: Nhân vật anh hùng em yêu thích là ai? Điều gì ở nhân vật ấy gây ấn tượng nhất với em?

Trả lời ngắn gọn:

- Em thích Thạch Sanh. 

- Vì: Thạch Sanh dũng cảm, gan dạ, trung thực và kiên trì. 

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Hành động và lời nói của Lục Vân Tiên.

Trả lời ngắn gọn:

- Hành động: ghé lại, bẻ cây, xông vô, tả đột hữu xông.

- Lời nói: 

“Kêu rằng : Bớ đảng hung đồ

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”

Câu 2: Hình ảnh Lục Vân Tiên giữa vòng vây của bọn cướp.

Trả lời ngắn gọn:

Giữa vòng vây của bọn cướp, Lục Vân Tiên một thân một mình nhưng không hề nao núng mà “tả đột hữu sung”, bẻ cây làm vũ khí chống lại bọn cướp hung hãn.

Câu 3: Lời nói của nhân vật Kiều Nguyệt Nga

Trả lời ngắn gọn:

Lời nói:

“Thưa rằng “Tôi Kiều Nguyệt Nga”

Con nầy tì tất tên là Kim Liên.

Quê nhà ở quận Tây Xuyên,

Cha làm tri phủ ở miền Hà Khê”

Câu 4: Lời đáp của Lục Vân Tiên.

Trả lời ngắn gọn:

Lục Vân tiếp đã đáp rằng việc là một bậc chí nhân quân tử không thể thấy nạn mà không cứu; nên không trông mong được trả ơn.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Xác định bố cục của đoạn trích và nêu nội dung chính của từng phần

Trả lời ngắn gọn:

Bố cục của đoạn trích và nêu nội dung chính của từng phần:

- Phần 1: Lục Vân Tiên đánh cướp

- Phần 2: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Câu 2: Chỉ ra đâu là lời người kể chuyện, đâu là lời đối thoại của các nhân vật trong đoạn trích.

Trả lời ngắn gọn:

Lời của người kể chuyện là

“Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy, nhằm làng xông vô”

“Vân Tiên tả đột hữu xông,
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.
Phong Lai trở chẳng kịp tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.
Dẹp rồi lũ kiến chòm ong,”

Lời Lục Vân Tiên

“Bớ đảng hung đồ!
Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”

Hỏi: “Ai than khóc ở trong xe này?”

Đáp rằng: “Ta đã trừ dòng lâu la.
Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
Nàng là phận gái, ta là phận trai.
Tiểu thư con gái nhà ai,
Đi đâu nên nỗi mang tai bất kỳ.
Chẳng hay tên họ là chi?
Khuê môn phận gái việc gì đến đây?
Trước sau chưa hãn dạ nầy,
Hai nàng ai tớ, ai thầy nói ra?”

““Làm ơn há dễ trông người trả ơn.
Này đà rõ đặng nguồn cơn,
Nào ai tính thiệt so hơn làm gì?
Nhớ câu kiến ngãi bất vi,
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.”

Lời Kiều Nguyệt Nga

“Thưa rằng: “Tôi Kiều Nguyệt Nga,
Con này tì tất tên là Kim Liên.
Quê nhà ở quận Tây Xuyên,
Cha làm tri phủ ở miền Hà Khê.
Sai quân đem bức thư về,
Rước tôi qua đó định bề nghi gia.
Làm con đâu dám cãi cha,
Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành!
Chẳng qua là sự bất bình,
Hay vầy cũng chẳng đăng trình làm chi.
Lâm nguy chẳng gặp giải nguy,
Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi.
Trước xe quân tử tạm ngồi,
Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa:
Chút tôi liễu yếu đào thơ,
Giữa đường lâm phải bụi dơ đã phần.
Hà Khê qua đó cũng gần,
Xin theo cùng thiếp đền ơn cho chàng.
Gặp đây đương lúc giữa đàng,
Của tiền không có, bạc vàng cũng không.
Gẫm câu báo đức thù công,
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi.”

Lời tên tướng cướp Phong Lai: 

“Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây.
Trước gây việc dữ tại mầy,
Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng.”

Câu 3: Đọc mười bốn dòng thơ đầu và thực hiện các yêu cầu sau:

a. Chỉ ra lí do khiến Lục Vân Tiên quyết định ra tay trừng trị bọn cướp.

b. Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh tiêu biểu thể hiện tính cách của nhân vật Lục Vân Tiên.

c. Cho biết người kể chuyện thể hiện thái độ, tình cảm như thế nào đối với nhân vật Lục Vân Tiên.

Trả lời ngắn gọn:

a. Chứng kiến cảnh lũ cướp hoành hành và sự căm ghét cái ác đã thôi thúc Vân Tiên hành động

b. - Hình ảnh: Chàng tiện tay bẻ cành cây bên đường để làm vũ khí, trong lúc chiến đâu không hề lung lay bởi những lời dọa nạt của toán cướp. 

- Từ ngữ: “Bẻ cây làm gậy nhằm đằng xông vô”, hay lời nói với Phong Lai “Kêu rằng bớ đảng hung đồ/ Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”.

c. Người kể chuyện thể hiện thái độ khâm phục trước sự dũng cảm, không sợ địch mạnh của Lục Vân Tiên

Câu 4: Nêu cảm nhận của em về nhân vật Kiều Nguyệt Nga. Những từ ngữ, hình ảnh nào khiến em có cảm nhận như vậy?

Trả lời ngắn gọn:

Cảm nhận của em về nhân vật Kiều Nguyệt Nga: Kiều Nguyệt Nga là một người có phẩm chất đoan trang, dịu dàng có học thức của một tiểu thư khuê các; là người biết trước biết sau. Điều đó thể hiện qua những câu :

“Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa.

Chút tôi liễu yếu đào tơ.”

Hay

Xin theo cùng thiếp đền ơn cho chàng.

Câu 5: Câu nói nào của Lục Vân Tiên đã thể hiện quan niệm của nhân vật về người anh hùng? Em có đồng tình với quan niệm đó không? Vì sao?

Trả lời ngắn gọn:

- Đó là câu:  

“Nhớ câu kiến nghĩa bất vi

Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.

- Em đồng tình với quan niệm đó, bởi hai nếu như thấy chết mà không cứu, thì đó không phải anh hùng. 

Câu 6: Nhận xét về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ và nghệ thuật xây dựng nhân vật trong đoạn trích.

Trả lời ngắn gọn:

Nhận xét: 

- Về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ:

+ Tác giả sử dụng giọng điệu linh hoạt, biến đổi theo từng tình tiết của câu chuyện. 

+ Sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa,... 

+ Sử dụng nhiều từ ngữ địa phương 

- Về nghệ thuật xây dựng nhân vật:

+ Qua việc miêu tả qua hành động, cử chỉ, lời nói, độc giả thấy được hình ảnh của nhân vật. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) phân tích  nét tính cách mà em yêu thích của một nhân vật trong đoạn trích.

Trả lời ngắn gọn:

Lục Vân Tiên là nhân vật chính trong tác phẩm cùng tên của Nguyễn Đình Chiểu. Trên đường đi, chàng gặp và cứu Kiều Nguyệt Nga khỏi tay bọn cướp. Cử chỉ, hành động, ngôn ngữ và cách ứng xử của chàng rất đẹp, mang phong thái người anh hùng, người tráng sĩ ngày xưa. Hình ảnh Vân Tiên đánh cướp được khắc họa thần tình đã thể hiện chàng không màng đến nguy hiểm bản thân, sẵn sàng ra tay giúp đỡ người yếu thế. Lục Vân Tiên là hiện thân cho hình tượng anh hùng nghĩa hiệp, tiêu biểu cho những giá trị đạo đức cao đẹp.